Беларускія падлеткі цудам вярнуліся з Сірыі, а на радзіме іх паставілі на ўлік
"Усе, хто жыў у Сірыі і цяпер жыве! Трэба знайсці Вольгу Мікалаеўну Фёдараву з Беларусі. Яна восем гадоў таму з'ехала з Алепа, пакінуўшы дзяцей з мужам. Муж загінуў, хлопчыкі засталіся адны. Можа, хто-небудзь яе ведае?"
Паўгода таму валанцёры па ўсім свеце пачалі шукаць віцяблянку Вольгу Фёдараву. Яе муж-сірыец падарваўся на міне, закладзенай у машыне. Двое дзяцей, Закарыя і Клім Алыту, засталіся адны ў Алепа, у пекле грамадзянскай вайны.
Еўрарадыё расшукала маці і бабулю хлопчыкаў і даведалася, як склаўся лёс Закарыі і Кліма.
Муж падманам забраў дзяцей у Сірыю
Вольга Фёдарава пабралася шлюбам з грамадзянінам Сірыі на пачатку 2000-х. Спачатку маладая пара жыла ў Віцебску, тут у іх нарадзілася двое дзяцей.
“Дзеці — беларусы, нарадзіліся ў Віцебску, — распавядае Еўрарадыё Алена, маці Вольгі Фёдаравай. — Прапісаныя ў горадзе, хадзілі тут у садок”.
Закарыя нават паспеў скончыць першы клас віцебскай школы. Але ў 2008 годзе пара разам з дзецьмі перабіраецца на радзіму мужа Вольгі, у сірыйскі горад Алепа. Сям’я хутка распадаецца. Па сірыйскіх традыцыях, мужчына можа мець некалькі жонак і наведваць іх па чарзе. На такое жыццё Вольга не пагадзілася. Яна з’ехала з Сірыі разам з дзецьмі.
Праз некалькі месяцаў муж прыехаў у Віцебск наведаць сям’ю і падманам забраў сыноў у Алепа. Вольга ў той час працавала ў Маскве.
“Напішыце, што ў нас ўсё добра”
Восем гадоў Вольга амаль нічога не ведала пра сваіх дзяцей. У жанчыны пачалася дэпрэсія: яна з’ехала ў Маскву і перапыніла кантакты са сваякамі.
Калі муж Вольгі загінуў, Закарыя і Клім засталіся з яго сірыйскай жонкай. Жыццё ў хлопцаў было несалодкае — іх адправілі працаваць на будоўлю. Яны здолелі збегчы і з дапамогай валанцёраў вярнуліся ў Беларусь.
Іх маці нічога пра гэта не ведала — Вольга па-ранейшаму працавала ў расійскай сталіцы. Пра тое, што яе сыны ў Віцебску, яна даведалася ад валанцёраў, якія займаліся яе пошукам у Расіі.
Маці Вольгі кажа, што дачцэ цяжка распавядаць пра перажытае.
“Мы не хочам нічога ўспамінаць, — распавядае яна. — Напішыце, што ў нас ўсё добра, усё нармальна. Было вельмі шмат нюансаў... Мы ўжо прайшлі праз тое, што трэба і што не. Дзяцей нам прывезлі... Усе добра. А да мінулага вяртацца не трэба”.
Замест летняга лагера — улік
Вольга вярнулася ў Віцебск адразу пасля таго, як даведалася, што там яе дзеці. Закарыя і Клім павольна прызвычайваліся да жыцця ў Беларусі. Пасля вяртання з краіны, дзе ідзе вайна, хлопцам была неабходная дапамога ў адаптацыі.
“Мы звярнуліся ў аддзел адукацыі з пытаннем, куды нам ісці, з чаго пачынаць адаптацыю. Ведаю, што прыязджаюць сірыйскія дзеці ў Беларусь. Ёсць летнія лагеры. Думала, магчыма, і нашы змогуць паехаць… У адказ цішыня, тэлефоны перасталі адказваць, — успамінае бабуля Закарыі і Кліма. — А ў выніку пачаліся праверкі камунальных плацяжоў і іншага. Нас проста перад фактам паставілі, што мы на ўліку. На якой падставе? Ніхто не патлумачыў. Дзякуй богу, нас потым з гэтага ўліку знялі”.
Больш за паўгода Закарыя і Клім жывуць у Віцебску. Чытаць і пісаць бабуля і маці вучаць хлопцаў дома. У выхаванні дзяцей яны спадзяюцца толькі на сябе.
Няпростая адаптацыя
Адаптацыя Закарыі і Кліма праходзіць няпроста. Маці і бабуля тлумачаць хлопцам, як трэба паводзіць сябе ў беларускім грамадстве. Па словах Алены, ніхто з чыноўнікаў і настаўнікаў не прыйшоў на дапамогу ў адаптацыі дзяцей.
Звароты да мясцовых улад прынеслі сям’і непрыемнасці.
“Прэтэнзіі былі, маўляў, чаму не вучацца дзеці. Але як вучыцца, калі за дзесяць гадоў цалкам забытая руская мова? У тым, што ў нас няма арабскага настаўніка, мы вінаватыя? — працягвае Алена. — Адаптацыя адбываецца няпроста. Але гэта нашы дзеці, мы ведаем іх звычкі. Перавучваем: тое, што было можна ў Сірыі, няможна ў нас. Мы тлумачым.
Калі мы звярнуліся за дапамогай, нам адказалі, што прыйдуць і дапамогуць. У выніку справу скінулі на аддзел адукацыі Першамайскага раёна, а потым на школу. І пачаліся ў нас праблемы з настаўнікамі”.
Сям’я не існуе
У аддзеле адукацыі Першамайскага раёна Віцебска пра двух сірыйскіх хлопчыкаў, якія не ходзяць у школу… нічога не ведаюць. Галоўны спецыяліст па пытаннях абароны і аховы правоў непаўнагодовых Ірына Гаявая распавядае Еўрарадыё, што ніводная сям’я не звярталася ў аддзел з такім пытаннямі:
“Я падняла за 2018 год журналы зваротаў і прыёмаў, такіх людзей у нас не было. Нічым дапамагчы не магу, — кажа чыноўніца. — Такую сям’ю не ведаем. Зваротаў не было. Больш нічога не магу пракаментаваць”.
На ўсякі выпадак, мы патэлефанавалі ў Чыгуначны і Кастрычніцкі аддзелы адукацыі Віцебска. Там таксама не чулі пра Вольгу Фёдараву і яе дзяцей.
Сітуацыя дзіўнаватая, але Закарыі і Кліму ад гэтага не лягчэй. Хлопцам, якія апынуліся чужымі сярод сваіх, па-ранейшаму неабходная дапамога ў адаптацыі. Але чакаць дапамогі пакуль няма адкуль, а сваякі хлопчыкаў вырашылі спадзявацца толькі на сябе.
