Шаўчук пра Украіну: Не хачу дадаваць дроў у полымя, дзе ўсе можам згарэць

“Стаміліся мы з дарогі, таму не крыўдуйце, што мы такія кволыя”, — ад пачатку папрабачаўся лідар ДДТ Юрый Шаўчук перад журналістамі. Маўляў, тур гэтым разам у іх сур’ёзны: як пачалі з Тбілісі, а потым адзін за адным канцэрты ў Маскве, Таліне, Смаленску, тры канцэрты ў Беларусі — стаміліся. Праўда, на жартаўлівую рэпліку з зала, што “пытанне пра рок-пенсію паўстае”, гэтак жа жартаўліва адказвае: “У рокераў пенсіі невялікія — не выжывем”.

Першае ж пытанне тычылася праграмы, з якой 26 лютага ДДТ выйдзе на сцэну “Мінск-арэны”.

“Будзем спяваць тое, што ў галаву прыйдзе, што палічым патрэбным”, — супакойвае Шаўчук.

Увогуле, напачатку Юрый Шаўчук спрабаваў не тое, каб ухіліцца ад адказаў на вострыя ці правакацыйныя пытанні, але… замаскіроўваў сваю пазіцыю па пэўных актуальных пытаннях філасофскімі развагамі. Так, у музыканта пацікавіліся, як так атрымалася, што ён напісаў такія прароцкія словы “Что же стало с родиной и с нами?”

“На жаль, шмат якія песні актуальны цяпер… Увогуле, я не скажу, што мы нейкім глыбокім мастацтвам займаемся, але так ёсць, што мастацтва ставіць пытанні, а жыццё на іх адказвае. Што ж тут казаць — пастаўленае пытанне крута. І ў выніку ўсе памерлі ў гэтай песні, фактычна ўсе. Што ж сказаць…” — разводзіць рукамі Шаўчук.

Задаюць музыкантам пытанне пра на палову новы склад гурта: чаму адбылася такая грунтоўная змена?

“Яны ад нас самі пайшлі, — прызнаецца Шаўчук. — У іх свая музыка. Нехта рытм-энд-блюз любіць, а мы хацелі граць іншу музыку. Я памятаю, як да нас “Доцык” падыходзіў і казаў: “Хлопцы, шукайце іншага бубнача — я гэтую вашу фігню граць не збіраюся”. Вось і сабраўся іншы калектыў, пад новыя задачы: мы вырашылі граць актуальны рок, больш цяжкі”.

У Таліне ДДТ выступілі сумесна з мясцовым мужчынскім акадэмічным хорам. Шаўчук тлумачыць гэта тым, што ў іншых краінах яны вымушаныя займацца “народнай дыпламатыяй”: цяжкія часы, складаныя адносіны паміж былымі краінамі вымушаюць.

“Мы часта ў розных краінах такім чынам выступаем. Мне падаецца, гэта вельмі добра, калі і культура яшчэ будзе… Калі мы будзем адмяняць канцэрты артыстаў, то мы ўвогуле звалімся ў яміну нянавісці і злосці. А мастацтва, культура аб’ядноўваюць. Я не скажу, што мы нейкая значная культура, але тым не менш… Тым не менш, заўжды спрабуем гаварыць тое, што нас хвалюе. Цяжкія часы, цяжкія… Што казаць? Вы ведаеце ўсё лепш за нас. Таму мы шмат ездзім, выступаем, кажам, што зрабіць крок да любові больш складана, чым перамагчы ў вайне”.

І зноў спрабуе жартаваць: “Я заўжды кажу, што ёсць разносчыкі культуры, а ёсць — носьбіты. І я да гэтага часу думаю: “А хто ж мы самі?” Але стомленасць ад дарогі не адпускае і відавочна, што нават спробы “раскачагарыць сябе з дапамогай жартаў, не вельмі дапамагаюць лідару ДДТ.

Не хацелася задаваць музыканту вострых палітычных пытанняў, таму глабальныя тэмы давялося абысці. Але зрабіла Еўрарадыё гэта як змагло…

Еўрарадыё: Часам бывае, што ведаеш людзей шмат гадоў, сябруеш, але потым нешта здараецца ў краіне ці свеце і чалавек раскрываецца ў новым святле. Ты глядзіш на яго і думаеш: “Ну, ты і… не харошы чалавек!” З вамі такога не было з-за апошніх падзей?

Юрый Шаўчук: У такія часы, калі вельмі шмат злосці наўкол, а мінулы год быў увогуле вельмі сур’ёзны ў гэтым сэнсе для ўсіх для нас, і ў Расіі, шмат дзе адбылося такое дзяленне. Нават на ўзроўні сем’яў, дзе адно аднаму такое слова кажа: жонка мужу, дзеці бацькам і наадварот. І тут яшчэ нечага дадаваць… Я стараюся больш спакойна ставіцца, вельмі стараюся не судзіць. Спрабую вызначыць прычыны. Так, у нас падзяліліся і музыканты, і дзеячы культуры: адны “за”, іншыя “супраць”. Але я стараюся з самога сябе пачынаць. Не ведаю… Неяк надта шмат злосці… Дадаваць яшчэ троху дроў у гэта полымя, у якім мы ўсе можам згарэць, не хочацца. Мы размаўляем са сцэны з людзьмі пра тое, што нам важна — нам спяваць не забараняюць. Мы гэтаму вельмі радыя, бо шмат людзей да нас прыходзіць, а мы з імі размаўляем вельмі шчыра. Я нават ў блогах цяпер стараюся пісаць як мага менш. Затое песень больш пішацца — у нас ужо на палову новага альбома напісана. Прычым, менавіта пра падзеі, што адбываюцца. Мы іх выпусцім і вы іх паслухаеце…

Еўрарадыё: Вы давалі інтэрв’ю Еўрарадыё ў 2012 годзе, калі ў вас “адмяняліся” канцэрты ў Расіі. Цяпер вы пішыце альбом пра апошнія падзеі — не баіцеся паўтору 2012 года?

Юрый Шаўчук: Нічога мы не баімся. Калі нас закрыюць, будзем думаць, як жыць далей. Пакуль нас не пускаюць асобныя губернатары ў асобных рэгіёнах. Але мы працуем, за кожны канцэрт мы “рубімся” па поўнай. Нас ўжо шмат разоў і забаранялі, і дазвалялі — гэта жыццё, і я па-філасофску да гэтага стаўлюся. Але ж я не змяняюся, сваіх меркаванняў не мяняю. Ну, можа стараюся быць менш радыкальным. Ведаеце, цяпер можна не тое што параніць словам чалавека — забіць проста. Я цяпер стаў для сябе больш патрабавальным і гэта, мне падаецца, не дрэнна. Гэта не азначае, што я нечага баюся. І канцэрты ёсць. А сярод новых песень ёсць “хіцяра”, але страшнаваты такі… Яна крыху здзеклівая, там прыпеў такі: “Третья мировая будет лобовая”. Не хочацца каркаць, але… Так што, у новым альбоме будзе шмат і сацыяльнага, і таго, і іншага, але галоўнае, каб вайны не было. Таму мы яе (песню “Вайна” — Еўрарадыё) цяпер не спяваем. Гэта не сведчанне пра нейкую ўнутраную цэнзуру, але цяпер столькі гэтай розні! Яна не тое, каб нас палохала, але гэтак рукамі разводзім: “Ёў, бачыш, куды ўсё коціцца”… І таму паўсюль пра мір кажам. Няхай жыве цудоўнае сяброўства Украіны, Расіі і Беларусі, нашых брацкіх народаў. Мы гэта заўжды казалі і казаць будзем — гэта цяпер самае важнае. Паціху міране жыццё пойдзе, і мы з усім паціху разбяромся.

Еўрарадыё: З канцэртам у Кіеў не хацелі б зараз прыехаць?

Юрый Шаўчук: Мы думаем пра гэта. У 2013 годзе мы далі канцэрты ў 20 гарадах, і апошнія нашы канцэрты былі напярэдадні гэтых падзей на Майдане. Мы праехалі ад Львова да Луганска.

Еўрарадыё: І што, бандэраўцы ў Львове вас не з’елі жыўцом?!)

Юрый Шаўчук: Не з’елі нідзе! (нарэшце смяецца Юрый Шаўчук) У Львове ў нас быў вельмі сур’ёзны канцэрт у Оперным тэатры, сабралася сапраўдная інтэлігенцыя. І ў Луганску мы гралі, і Данецку. І паўсюль мы крычалі:”Украіна і Расія — браты-сёстры!” І паўсюль нам у адказ крычалі “Ура — браты-сёстры!” І паўсюль мы казалі: “Палітыкі свараць нас, а мы гэтаму не здадзімся!” І паўсюль было ў адказ: “Не здадзімся!”. А потым — бабах! І такі кашмар пачаўся. А ты сядзіш і думаеш: “А ўвогуле мастацтва, песня — яна неяк уплывае хоць на нешта? На чалавека, які проста марыць забіваць? І тут гэтыя пытанні шэкспіраўскія паўстаюць магутна перад табой. “А трэба яно ўвогуле?” Але потым разумееш, што трэба натуральна. І трэба рабіць тое, што трэба, і спяваць пра мір, і рубіцца за чалавека да апошняга. Бо інакш зусім кранты будуць.

На прэс-канферэнцыі Юрыю Шаўчуку зрабілі два “культурныя” беларускія падарункі: Сяргей Шапран расказаў лідару ДДТ, што тэксты яго песень не толькі пераклалі на беларускую мову, але і надрукавалі ў часопісе “Дзеяслоў”. І падараваў музыканту гэты часопіс, узяўшы “абяцанне”, што да наступнага канцэрта ў Беларусі Шаўчук вывучыць і выканае беларускамоўны варыянт адной са сваіх песень. А Еўрарадыё, у адказ на расповед пра яго цікаўнасць да творчасці беларускіх калег, падаравала Шаўчуку дыск гурта “Крама” з альбомам “Белая вада”. “Вось, за гэта вялікі дзякуй, — узрадаваўся музыкант. — Абавязкова як будзе вольны час паслухаю. Разам з альбомамі іншых вашых музыкантаў”.

Па словах лідара ДДТ, яму заўжды вельмі падабаецца прыязджаць у Беларусь. Падабаюцца і публіка, і мясціны, і шараговыя беларусы. Так, у гэты раз ён, прызнаецца, з задавальненнем пагуляў па вулачках Віцебска, дзе, магчыма, калісьці гуляў Марк Шагал. А ў Гомелі сустрэўся са сваімі старымі сябрамі Іванам Афанасьевым і яго бацькамі. Афанасьевы, тлумачыць Шаўчук, выдатныя ваенныя гісторыкі, якія рыхтуюць кнігу пра Другую сусветную вайну. Яны і зрабілі музыканту выдатны падарунак: знайшлі ў архівах франтавыя загадкі аб узнагароджанні бацькі Юрыя Шаўчука. З цеплынёў прагадаў сустрэчу з жонкай Васіля Быкава у 2003 годзе.

На развітанне музыкант раскрыў таямніцу: канцэрт у Мінску будуць здымаць на відэа, каб потым выдаць адмысловы фільм-канцэрт.

Фота: Еўрарадыё