Як варшаўскія студэнты на тыдзень захапілі рэктарат

5 чэрвеня прыблізна 40 чалавек з ліку студэнтаў і выкладчыкаў Варшаўскага ўніверсітэта ўвайшлі ў будынак рэктарата, падняліся на другі паверх (як раз там знаходзіцца прыёмная рэктара), выйшлі на балкон і вывесілі транспаранты: "Патрабуем дэмакратычных універсітэтаў!", "Абараняем самакіраванне!" "Не аддадзім аўтаноміі!". Так у Варшаве пачалася забастоўка, якую падтрымалі ВНУ у Беластоку і Познані.

Супраць чаго выступаюць студэнты?

У польскім Сейме разглядаецца праект закона аб вышэйшай адукацыі. Пратэстоўцы лічаць, што закон абмяжуе незалежнасць універсітэтаў. У вышэйшых навучальных установах плануецца стварыць новы орган — Раду. У яе будуць уваходзіць не толькі прадстаўнікі універсітэта, але і людзі звонку. Такім чынам кіруючая партыя атрымае магчымасць кантраляваць універсітэты.

...Другі дзень страйку. 10 гадзін раніцы. Другі паверх рэктарата з адкрытым балконам. Велізарны хол, чырвоныя дываны, партрэты на сценах у пазалочаных рамах. Шмат журналістаў — здаецца, што іх больш, чым саміх пратэстуючых. Студэнты і выкладчыкі даюць інтэрв'ю, размаўляюць па тэлефонах, выходзяць на балкон пакурыць, раскладваюць на сталах ўлёткі. Усё гэта адбываецца ў непасрэднай блізкасці ад кабінета рэктара.

На балконе раскладзены матрац, на ім нехта спіць. Побач нехта сядзіць з кніжкай — сесія ўсё ж. Стаяць пакункі з вадой — кажуць, іх прынёс студэнтам рэктар універсітэта Марцін Палыс. Міністр вышэйшай адукацыі і аўтар законапраекта Яраслаў Говін у інтэрв'ю польскай радыёстанцыі ТОК FM сказаў, што кіраўнікі многіх вышэйшых навучальных устаноў Польшчы, у тым ліку і Палыс, падтрымалі прапанаваныя законапраектам новаўвядзенні.

"Вядома, — усміхаецца студэнт факультэта сацыялогіі Эрык. — Вядома, рэктар будзе падтрымліваць гэты закон, таму што закон значна павялічвае яго паўнамоцтвы — настолькі, што цяжка адмовіцца ад такіх паўнамоцтваў. Чаму я тут? Таму што лічу, што, гэты закон пагражае аўтаноміі універсітэтаў".

Лідараў няма, "мы ўсё ўваходзім у Акадэмічны пратэстны камітэт"

Да размовы падключаецца Адрыяна, студэнтка факультэта псіхалогіі:

"Я лічу, што акадэмічная супольнасць у стане сама прымаць рашэнні аб дзейнасці універсітэта і не мае патрэбы ў кантролі зверху. А менавіта гэтым і будзе займацца новы орган".

Студэнты распавядаюць, што ў Раду будуць уваходзіць не толькі прадстаўнікі акадэмічнай супольнасці, але і прадстаўнікі розных бізнэсаў "са сваімі інтарэсамі, якія не абавязкова будуць служыць мэтам навучальнай установы".

Адказваючы на ​​наша пытанне: "А вам-та, студэнтам, якая да ўсяго гэтага справа?" — Эрык кажа: "Нас, студэнтаў гэта наўпрост датычыць, таму што Рада будзе выбіраць рэктара, і выбіраць па сваіх устаноўках, што, натуральна, паўплывае на нас, студэнтаў".

У гэты момант міма прабягае ярка апрануты малады чалавек - паголены, у вузкіх клятчастых штанах. "О, Себа!" — звяртаюцца да яго нашы суразмоўцы. Себасцьян Славінскі адразу папярэджвае, што вельмі заняты, і адмаўляе, што з'яўляецца лідарам пратэсту, "паколькі лідараў няма, мы ўсе ўваходзім у Акадэмічны пратэстны камітэт".

Універсітэцкая супольнасць — гэта голас студэнтаў, аспірантаў, выкладчыкаў

Мы пытаемся, як Себасцьян можа пракаментаваць сцвярджэнне міністра Говіна пра тое, што законапраект накіраваны на павелічэнне аўтаноміі універсітэтаў. Студэнт адказвае, не даслухаўшы: "А што яшчэ можа сказаць міністр? Ён павінен абараняць тое, што ён робіць! Гэта няпраўда, што законапраект забяспечыць больш аўтаноміі універсітэтам. Тое, што прапануе міністр, гэта нейкая неаліберальнага мадэль, аб'яднаная з цвёрдай манархічнай структурай".

Яшчэ адзін наш суразмоўца, які падтрымаў пратэст студэнтаў, — выкладчык Варшаўскага універсітэта Пётр Ласкоўскі, адзначае, што з універсітэта хочуць зрабіць фірму, а кіраўніком павінен быць менеджар. Прычым менеджар, "які будзе ўсіх трымаць за горла".

"Мы ж хочам зусім іншага — узмацніць голас студэнтаў, аспірантаў, выкладчыкаў — узмацніць тое, што і завецца універсітэцкай супольнасцю".

Студэнтам і выкладчыкам было дазволена страйкаваць да 11 чэрвеня. Міністр адукацыі анансаваў змены ў зыходным тэксце законапраекта, але пратэстоўцы лічаць іх хутчэй вынікам абмеркаванняў дакумента ў Сейме, чым сваім дасягненнем. І, паколькі іх патрабаванні не былі пачутыя, працягваюць пратэставаць. "Ёсць ідэі, што рабіць далей, але агучваць іх мы пакуль не хочам", — кажа Себасцьян Славінскі.