З Паўлам Шараметам развіталіся авацыямі і воклічамі “Жыве Беларусь!”

Знайсці дарогу да Храма Усіх Святых у суботу, 23 ліпеня, было нескладана: ужо ад метро ў яго кірунку з самага ранку бясконца ішлі людзі з кветкамі ў руках. А бліжэй да самога храма пачынаюць трапляцца хлопцы ў цывільным і з рацыямі — за жалобнай цырымоніяй назіраюць шматлікія праваахоўнікі на чале з кіраўніком ГУУС Мінгарвыканкама Аляксандрам Барсуковым. У Мінску сёння развітваюцца з журналістам Паўлам Шараметам.

Ад самага пачатку цырымоніі развітання да труны бясконца ідуць людзі: журналісты і палітыкі, грамадскія дзеячы і рок-музыкі, але найбольш — простыя беларусы. Сотні людзей. І таму здзіўленне журналістаў расійскага Першага канала, што людзей не так ужо і шмат, выклікае не меншае здзіўленне ў калегі Паўла Шарамета, намесніцы старшыні Беларускай асацыяцыі журналістаў Святланы Калінкінай.

“А я не чакала, што людзей будзе больш ці менш: хто палічыў патрэбным — той прыйшоў, хто не палічыў — не прыйшоў. Павел не палітык, а журналіст, які на самай справе вельмі даўно з’ехаў з Беларусі, і паглядзіце, якая колькасць людзей любіць яго і памятае! Мне падаецца, гэта вельмі шмат пра яго кажа”.

Труна з целам Паўла Шарамета стаяла ў невялічкім пакойчыку, і затрымацца больш чым на некалькі секунд каля яе не было магчымасці. Таму людзі выходзілі хутка, і словы, якія, магчыма, хацелі сказаць Паўлу, казалі на дварэ знаёмым. Безумоўна, казалі шмат добрага, дзяліліся ўспамінамі пра сустрэчы з ім.

“Калі была забарона беларускіх музыкаў, узнікла ініцыятыва неяк гучна сказаць пра гэтае парушэнне нашых правоў, і была спроба наладзіць так званую Беларускую унію музыкаў, — згадвае музыка і журналіст Аляксандр Памідораў. — Быў складзены ліст і выдадзены кампакт-дыск з запісамі першых забароненых ад 21 ліпеня 2004 года. І Шарамет не проста браў у гэтым удзел — здаецца, на яго сродкі быў выдадзены гэты дыск. Усёй адміністрацыйнай працай займалася тады Ганна Вольская… Вось такая ідыёцкая сітуацыя”.

Але найбольш і найчасцей людзі ля храма разважалі, хто гэта мог зрабіць і навошта.

“Думаю, што гэта быў тэракт, — дзеліцца сваімі думкамі расійскі палітык Ілля Яшын. — А што такое тэракт? Гэта дэманстратыўнае забойства, скіраванае на запалохванне грамадства. У гэтым сэнс гэтага забойства. Як, дарэчы, і ў выпадку з Барысам Нямцовым. Мне падаецца, што і Нямцова, і Шарамета забілі не за канкрэтны сказ, не за канкрэтнае дзеянне, — забілі як людзей, якія ўвасаблялі пэўныя каштоўнасці, пэўны рух. Якія, нягледзячы на ўсе намаганні і ціск, працягваюць існаваць і жыць. У Беларусі і Расіі гэта рух за тое, каб нашы краіны сталі часткай еўрапейскай супольнасці. За тое, каб і ў Беларусі, і ў Расіі панавалі дэмакратычныя каштоўнасці і правы чалавека. І гэта быў сімвалічны тэрарыстычны ўдар, каб запалохаць людзей, якія хочуць таго ж. У гэтым сэнс гэтага забойства, як мне падаецца”.

Тым не менш расійскі палітык выключае “беларускі след” у гэтым тэракце. Яшын упэўнены: загады аддавалі з Крамля, і выконвалі яго хутчэй за ўсё прафесіяналы з расійскіх спецслужб.

З расійскім калегам не згодны беларускі палітык, старшыня партыі левых “Справядлівы свет” Сяргей Калякін, які прыйшоў на развітанне разам са сваім намеснікам Валерыем Ухналёвым.

“Па галаву Паўла мог хадзіць шмат хто. У прыватнасці, ва Украіне разглядаецца сувязь з Саакашвілі, ёсць след крымінальны з таго пункту гледжання, што ён меў пэўную інфармацыю ў галіне перадзелу ўласнасці — было шмат нягоднікаў, якія хацелі расправіцца з Паўлам”, — кажа Калякін.

Па словах былога журналіста “Украінскай праўды”, дзе апошнім часам працаваў Павел Шарамет, дэпутата Вярхоўнай Рады Украіны Сяргея Лешчанкі, Павел быў феноменам ва ўкраінскай журналістыцы: дасведчаны ў прафесіі чалавек, які прыехаў з іншай краіны, але так інтэграваўся ва ўкраінскае грамадства, што мог крытыкаваць і вучыць мясцовую ўладу і апазіцыю за іх дзеянні, і да яго… прыслухоўваліся!

“І ва Украіне на такое забойства ніхто не мог бы наважыцца пасля забойства Гангадзэ. Бо забойства Гангадзэ прывяло да вельмі сур’ёзных палітычных наступстваў і завяршыла прэзідэнцтва Кучмы фактычна. Таму тут трэба шукаць след знешні, а значыць, расійскі. І я думаю, што тут мы маем нейкую спецаперацыю, якая мусіць яшчэ мець працяг. І звязана гэта з украінскімі палітычнымі працэсамі. Мяркую, яго ўзялі не проста як журналіста, а як журналіста, які глыбока інтэграваны ў адно з вядучых незалежных СМІ, і забойства якога выкліча ў грамадстве вельмі сур’ёзны рэзананс. Не толькі таму, што гэта журналіст, які прыехаў з Беларусі, з Расіі, але і таму, што ён — частка ўкраінскага працэсу пабудовы дэмакратыі”, — упэўнены Сяргей Лешчанка.

І дадае: журналістаў Украіны гэтым забойствам напалохаць не атрымалася.

“Гэта нейкая спроба пасеяць атмасферу страху ў тым ліку. Але ўкраінскія журналісты ўжо шмат перажылі. І гэта вось так наўпрост не спрацуе ва Украіне: у нас ёсць цэлае пакаленне людзей, выхаваных на новых каштоўнасцях і новых практыках дэмакратыі. Думаю, гэта стане фактарам кансалідацыі ўкраінскіх журналістаў, яны будуць аб’яднаныя вакол ідэі абароны сваіх правоў і пабудовы дэмакратыі”.

“Гэта бязлітасная помста не толькі Паўлу — яна ўсёй журналістыцы, — кажа заснавальніца Беларускай асацыяцыі журналістаў, сябрам якой ад самага пачатку быў Шарамет, Жанна Літвіна. — Мы не можам адказаць на выбух выбухам, на стрэлы — стрэламі. Але ў гэтай смерці ўрок, які павінен прымусіць нас штодня думаць пра прызначэнне нашай прафесіі. А яно ў выкрыванні чалавечай подласці, злосці, чалавечага злачынства. Мы патрэбныя грамадству і людзям, наша праўдзівая інфармацыя. І, на жаль, з намі вось так распраўляюцца за праўду і за сумленную пазіцыю ў прафесіі!”

Нікога з афіцыйных уладаў на развітанні з Паўлам Шараметам ні я, ні мае калегі не заўважылі. Ніхто, што праўда, і не чакаў, што следам за сваім украінскім калегам Пятром Парашэнкам да труны выбітнага айчыннага журналіста падыдзе Аляксандр Лукашэнка, але не было нікога ні з Мінінфармацыі, ні з БТ, дзе Павел працаваў у пачатку сваёй журналісцкай кар’еры.

Калі труну ставілі ў машыну, каб весці на могілкі, і скончыліся царкоўныя спевы, узнікла невялікая маўклівая паўза. Раптоўна разарваная гучнымі авацыямі. А ўслед машыне беларусы, не звяртаючы ўвагі на цывільных ціхароў, тройчы даслалі “Жыве Беларусь!”

Фота Еўрарадыё