Жыхарам ЕС цікава, што беларусы прыдумалі новую мадэль мабілізацыі

Анаіс Марын (Anaïs Marin) — францужанка па нацыянальнасці, даследчыца Фінскага інстытута міжнародных адносін. Яна вывучае праграмы супрацоўніцтва Еўрасаюза з усходнімі суседзямі і вядомая сваімі даследванні па беларускай тэматыцы. У чэрвені 2011 года пабачыла свет публікацыя Анаіс Марын "Еўрасаюзу прыйшоў час размаўляць з Беларуссю адным голасам". Падчас свайго візіту ў Беларусь у пачатку ліпеня Анаіс Марын дала інтэрв’ю Еўрарадыё.

Еўрарадыё: Наколькі вялікі шанец у бліжэйшы час аднавіць адносіны Беларусі і Еўрасаюза, і які з бакоў у гэтым больш за ўсё зацікаўлены?

Анаіс Марын: "Хто больш зацікаўлены — пытанне складанае. Пры хуткім пагаршэнні эканамічнага становішча Лукашэнка можа першы пайсці на ўмовы Еўрасаюза...

Зараз Польшча старшынюе ў Савеце міністраў ЕС, а Літва — у АБСЕ, на іх ляжыць вялікая адказнасць. І ў бліжэйшыя 6 месяцаў вялікі шанец узнавіць адносіны ёсць. Большасць краін Старой Еўропы па змаўчанні хацелі б, каб з Беларуссю "разбіралася" Расія. Таму яны, хіба, будуць тармазіць працэс узнаўлення адносін. Так, у Францыі, Нідэрландах, Вялікабрытаніі не прывыклі думаць пра Беларусь як суверэнную дзяржаву. Ім канфортней думаць пра ўвесь рэгіён як былы Савецкі Саюз.

А для французаў СССР часта ўспрымаецца як працяг Расійскай імперыі. Варта сказаць, што большасць экспертаў французскага Міністэрства замежных спраў па вашым рэгіёне — гэта нашчадкі "белай эміграцыі" 1917-га года ў трэцім пакаленні.

Еўрарадыё: Так званыя маўклівыя акцыі сталі самымі вялікімі антыўрадавымі сходамі з часу мінулых выбараў. Наколькі яны прывабілі ўвагу еўрапейскіх СМІ і экспертаў?

Анаіс Марын: "Еўрапейскія СМІ мала што ведаюць пра Беларусь ды мала цікавяцца. Яны прачнуліся 29 чэрвеня і сталі наіўна думаць, што рыхтуецца рэвалюцыя і будзе, як у арабскіх краінах. Экспертам, якія сочаць за сітуацыяй у Беларусі, гэтыя акцыі, безумоўна, цікавыя. Тут я ўжываю прыметнік, які шмат разоў чула ў Мінску за апошні тыдзень: "Цікава, што ў нас адбываецца!". І ўсім цікава, чым гэта ўсё скончыцца".

Еўрарадыё: Якое стаўленне да гэтых акцый пратэсту з боку простых жыхароў ЕС?

Анаіс Марын: "Ім цікава, што беларусы прыдумалі новую мадэль мабілізацыі. Не проста сацыяльныя сеткі — бо гэта ўсім вядома, гэта глабальны феномен. Але так званыя маўклівыя рэвалюцыі, народныя гулянні, фармат з плясканнем у далоні — вось пра гэта я ніколі не чула ў свеце, і гэта застанецца ў кнігах па гісторыі незалежна ад таго, чым гэта ўсё скончыцца".

Еўрарадыё: Наколькі беларускія ўлады і Еўрасаюз зацікаўленыя ў рэалізацыі бязвізавых памежных пагадненняў?

Анаіс Марын: "З сустрэчаў у беларускім МЗС мне падалося, што яны маюць намер паскорыць гэты працэс. Бо гэта ўзаемавыгадныя пагадненні для двух бакоў. Але, як я зразумела, існуюць сур'ёзныя тэхнічныя пытанні.

Для прыкладу, кажучы спрошчана, сітуацыю можна прадставіць так: зараз існуе адна мяжа. А калі на практыцы ўтворацца 50-кіламетровыя зоны, то фактычна межаў будзе тры. І ёсць верагоднасць, што шмат людзей, якія атрымаюць дакумент для спрошчанага перасячэння мяжы і якія мусяць знаходзіцца ў абмежавальнай зоне, захочуць і ў Мінск, і ў Варшаву, а, можа, і ў Малагу. І гэта трэба неяк кантраляваць.

З іншага боку, Лукашэнка разумее, што калі ён адкрые мяжу, то гэта аслабіць яго пазіцыі. Бо людзі пачнуць актыўна ездзіць і пабачаць, як жывуць суседзі ва ўмовах дэмакратыі і рынкавай эканомікі".

Еўрарадыё: З якой суседняй краінай памежная дамова, на ваш погляд, пачне працаваць раней?

Анаіс Марын: "З Польшчай — гэта пытанне вялікай дыпламатыі. Тут і працягласць мяжы болей, і, адпаведна, больш тэхнічных пытанняў. Апрача таго, пытанне польскай меншасці ў Беларусі. Таму мне здаецца, што з Літвой працэс пройдзе хутчэй. З Латвіяй — гэта тычыцца куды меншай колькасці людзей і няма стратэгічных перашкод".