Ад лялькавода да сябра: што Лукашэнка гаворыць да і пасля сустрэч з Пуціным

22 красавіка Лукашэнка пяты раз за апошнія 15 месяцаў адправіўся на сустрэчу з Уладзімірам Пуціным. Знешнія адносіны Расіі і Беларусі перажываюць росквіт — яны даўно не выглядалі так пазітыўна, а Масква і Мінск даўно не выяўлялі такой аднадушнасці. Але калі вы думаеце, што так было ўвесь апошні год, — то вы глыбока памыляецеся. Кожны раз, калі Лукашэнка едзе ў Маскву (а Пуцін за гэты час не прыязджаў у Мінск ні разу), гэта адбываецца на розным фоне і з розным вынікам.

Ад лялькаводаў да найлепшых сяброў: Еўрарадыё прасачыла, як за апошні год змянялася рыторыка Аляксандра Лукашэнкі пасля візітаў у Расію.

Люты 2020 года. "Валодзя, не псуй мне вечар!"

У пачатку 2020 года адносіны Беларусі і Расіі былі напружаныя. Толькі-толькі сарвалася пафаснае падпісанне "дарожных картаў па паглыбленні інтэграцыі", прызначанае на 20-годдзе дамовы аб стварэнні Саюзнай дзяржавы. Лукашэнка папракаў Маскву ў невыкананні абяцання па цэнах на газ і парушэнні абавязацельстваў па пастаўках нафты.

Перамовы 7 лютага ў Сочы скончыліся без прарываў: Расія не дала Беларусі зніжкі на нафту.

"Слухай, Валодзя, не псуй мне вечар! Я зразумеў — не можаш. Гэта твой тавар, гэта твой прадукт. Не можаш — не трэба. Я ў цябе нафту не забяру сам і ў ядзернай дзяржавы газ таксама не адбяру. Ну не можаш — і не трэба", — заявіў Лукашэнка ў час "Вялікай размовы" ў лютым 2020-га.

Чэрвень 2020 года. Умяшанне ў выбары

У траўні ў Беларусі пачалася прэзідэнцкая кампанія. Адносіны з Расіяй сталі яшчэ больш напружаныя. А пасля арышту Віктара Бабарыкі Лукашэнка і зусім пачаў гаварыць пра расійскае ўмяшанне ў беларускія выбары. Маўляў, "маскі сарваныя з пэўных не толькі лялек, якія ў нас тут былі, але і лялькаводаў, якія сядзяць за межамі Беларусі". Гэту метафару ён паўтарыў за тады яшчэ кіраўніком Камітэта дзяржкантролю Іванам Тэртэлем, які выказаўся значна выразней: "Лялькаводамі" Бабарыкі могуць быць "вялікія начальнікі ў "Газпраме", а можа быць, і вышэй".

Перамовы Уладзіміра Пуціна і Аляксандра Лукашэнкі ў Ржэве 30 чэрвеня засталіся ўтоенымі ад грамадскасці: лідары раз'ехаліся, не зрабіўшы якіх-небудзь заяў для прэсы. "Абвінавачанні ў адрас Расіі, якія рэгулярна гучалі з боку беларускага прэзідэнта, відавочна стварылі не самы спрыяльны для гутаркі фон", — пісалі СМІ.

Абвінавачанні ў адрас Масквы працягнуліся. 31 чэрвеня Лукашэнка абвінаваціў Расію ў спробе сарваць выбары. Напярэдадні КДБ Беларусі паведаміў пра затрыманне 33 расійскіх наймітаў з ПВК Вагнера. Лукашэнка казаў, што расіяне планавалі "арганізаваць бойню ў цэнтры Мінска", і зноў паскардзіўся на "нафтавыя разборкі" з Масквой, праз якія бюджэт страціў 1,5 млрд беларускіх рублёў (блізу 700 мільёнаў долараў).

Верасень 2020 года. Адзіны сябар

Рыторыка кардынальна змянілася пасля выбараў 9 жніўня і маштабных акцый пратэсту, якія пачаліся ў Беларусі. Ужо 15 жніўня Лукашэнка кажа, што дамовіўся з Пуціным пра аказанне ўсебаковай расійскай дапамогі пры першым жа запыце. 28 жніўня ён пракаментаваў заяву Уладзіміра Пуціна пра стварэнне рэзерву сілавікоў для Мінска, назваўшы расійскага лідара "добрым сябрам".

У час вераснёўскай сустрэчы Пуцін прапанаваў "зрабіць дадатковыя намаганні, каб не толькі аднавіць ранейшы дакрызісны ўзровень тавараабароту і эканамічных адносін, але і стварыць перадумовы для руху наперад". Таксама ён анансаваў крэдыт для Беларусі — $1,5 млрд.

Ужо 16 верасня ў Мінск прыбыў расійскі міністр абароны Сяргей Шайгу. Афіцыйная мэта візіту — ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва. "Я таксама прасіў прэзідэнта Расіі пра некаторыя тыпы ўзбраенняў. Сказаў яму, што, калі вы прыедзеце, мы паглядзім, што нам і дзе трэба рэальна ўмацаваць у плане Саюзнай дзяржавы. Апошнія падзеі паказваюць, што трэба смялей абараняць інтарэсы і беларусаў, і расіян", — сказаў тады Лукашэнка.

Люты 2021 года. Амаль усе дарожныя карты гатовыя

У лістападзе 2020 года Лукашэнка заяўляе, што Пуцін, даведаўшыся пра падзеі ў Беларусі, сам прапанаваў "падставіць плячо". Маўляў, ён разумеў, што "наступнай будзе Расія". 10 студзеня Лукашэнка кажа, што прэзідэнт Расіі яго адзіны сябар і што летась Пуцін пацвердзіў гэта сапраўднае сяброўства.

На сустрэчы ў лютым Пуцін і Лукашэнка абмяркоўвалі і расійска-беларускую інтэграцыю. Кіраўнік Беларусі адзначыў, што амаль усе дарожныя карты гатовыя да падпісання.

22 красавіка 2021 года. Сумеснае рэагаванне

Лукашэнка анансаваў цяперашні візіт як "сур'ёзную сустрэчу па абмеркаванні тых ці іншых праблем". Тэлеграм-канал, звязаны з яго прэс-службай, быў больш шматслоўны. Паведамлялася, што ў парадку дня сустрэчы — адносіны паміж краінамі (у тым ліку — "саюзная тэматыка"), барацьба з пандэміяй, аднаўленне транспартных зносін, а таксама "сумеснае рэагаванне на актуальныя выклікі і пагрозы".

Фон у сустрэчы прыблізна такі. 15 красавіка Лукашэнка і Пуцін стэлефанаваліся і абмеркавалі двухбаковы парадак дня: "Быў выказаны ўзаемны настрой на далейшае ўсебаковае ўмацаванне расійска-беларускіх хаўрусніцкіх адносін".

17 красавіка Лукашэнка заявіў, што на яго і ягоных сыноў планавалі замах заходнія спецслужбы. Пакуль ЗША і Польшча абвяргалі сваю датычнасць да змовы, да вербальных інтэрвенцый падключылася Масква. "Калектыўны Захад як бы не заўважае гісторыю з падрыхтоўкай забойства Лукашэнкі. Планы забойстваў найвышэйшых службовых асоб — гэта ўжо занадта. Усе межы ўжо перайшлі!" — так пракаментаваў гэта Пуцін.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.