"Аўтазак павінен быць чыстым": сын мэра Віцебска пра затрыманне і правасуддзе

Суд адправіў на дапрацоўку справу Вадзіміра Заранкіна — сына віцебскага кіраўніка горада і супрацоўніка амерыканскай амбасады. 12 кастрычніка Вадзімір быў жорстка затрыманы каля мінскага супермаркета "Рыга". Ён правёў двое сутак у ІЧУ ў Жодзіне. 

Вадзімір распавёў Еўрарадыё пра падрабязнасці яго затрымання, умовы ў ІЧУ і адносіны з бацькам.
 

"Не думаю, што гэта было мэтанакіраванае затрыманне"

12 кастрычніка каля 11 гадзін вечара Вадзімір Заранкін паехаў па прадукты ў супермаркет "Рыга". Калі ён выйшаў з крамы і сеў у машыну, каб ехаць дадому, да яго аўтамабіля падляцелі некалькі сілавікоў. Яны вельмі хутка разбілі бакавое шкло.

— Я зразумеў, што трэба выходзіць. Некалькі чалавек у шлемах з дубінкамі без якіх-небудзь апазнавальных знакаў паклалі мяне тварам на асфальт, скруцілі рукі за спінай, было ўслед некалькі удараў дубінкай. Яшчэ адзін сілавік ударыў кулаком у вока. Потым мне надзелі капюшон на галаву і павялі ў бок мікрааўтобуса. "Закінулі" на падлогу ў бус, на мяне паклалі яшчэ пару чалавек, — успамінае Вадзімір.

У той час каля "Рыгі" зусім не было пратэстоўцаў. Вадзімір не разумее, чым была выкліканая "зачыстка", пад якую трапіў ён і іншыя выпадковыя мінакі. "Але я не думаю, што гэта было мэтанакіраванае затрыманне мяне", — кажа ён.

Двума тыднямі раней у Мінску пры падобных абставінах затрымалі роднага брата Вадзіміра Філіпа Заранкіна. Яго пакаралі 13 суткамі адміністрацыйнага арышту.

20 чалавек у 10-меснай камеры

Вадзіміра разам з іншымі затрыманымі прывезлі ў Савецкае РУУС. Там ён правёў некалькі гадзін. Паводле слоў Заранкіна, стаўленне міліцыі да іх было неадэкватна строгім — як да злачынцаў.

— У РУУС усіх паставілі ў падвале на калені, галаву ўніз, на руках — сцяжкі. Пазней мы некалькі гадзін стаялі тварам да сцяны. То нас на камеру здымалі, то апытанні праводзілі, — расказвае Вадзімір. — Патрабавалі пін-коды ад мабільных тэлефонаў. Я адмовіўся. З маім адвакатам і сваякамі ніхто не звязаўся.

Пасля таго, як Заранкіну прад'явілі пратакол аб удзеле ў несанкцыянаваным мерапрыемстве, яго адправілі ў ІЧУ ў Жодзіна. У аўтазаку, успамінае Вадзімір, былі ў асноўным такія ж выпадкова затрыманыя каля "Рыгі":

— Ехалі мы ў Жодзіна на каленях. Некалькі чалавек былі збітыя. У аднаго хлопца цякла кроў з носа, за час паездкі з'явілася цэлая лужына крыві. Калі прыбылі ў Жодзіна, хлопца прымусілі яе выціраць. "Аўтазак павінен быць чыстым", — сказаў сілавік.

Хтосьці ішоў з дня нараджэння, хтосьці — з трэнажорнай залы, хтосьці — з працы, з ссабойкай. Мужчына спрабаваў растлумачыць сілавікам: "Ну які мітынг, я ж з ссабойкай!"

У ІЧУ Вадзіміра разам з 19 зняволенымі змясцілі ў камеру на 10 чалавек. Было цесна, няўтульна, спаць даводзілася седзячы. Мужчынам не выдалі матрацы і бялізну, не кармілі амаль цэлыя суткі. Пазней Заранкіна і яшчэ 7 чалавек перамясцілі ў 8-месную камеру — халодную, таксама без бялізны і нармальнай ежы. 

— Калі пачаўся суд, суддзя ўлічыла маё хадайніцтва аб допуску абаронцы. Таму паседжанне перанеслі на тыдзень і мяне выпусцілі 14 кастрычніка, — дадае Вадзімір.

Але суд так і не адбыўся. Разгляд справы спачатку перанеслі, а цяпер адправілі на дапрацоўку. Вадзімір прызнаецца, што "было б спакайней адразу атрымаць рашэнне, чым чакаць, што там у Савецкім РУУС "дапрацуюць".
 

"Бацька па-чалавечы падтрымлівае"

У размове з сілавікамі Вадзімір не згадваў аб тым, што ён сын віцебскага мэра Вадзіма Заранкіна. Але пра гэта даведаліся яго сукамернікі.

— Абмяркоўвалі палітыку, і хтосьці ўспомніў гісторыю пра майго брата. Я, вядома, не мог прамаўчаць, расказаў, што Філіп — мой родны брат.

— А якія ў вас адносіны з бацькам зараз? Ён вас падтрымлівае?

— Мы з ім абмяркоўваем розныя тэмы, па-чалавечы ён нас падтрымлівае. Бацька выдатна ведае пра нашу з братам пазіцыю. Сітуацыя неадназначная, але ў нармальным свеце бацька за сына не адказвае, бо ўсе дарослыя людзі. У нашых рэаліях, вядома, гэта можа пагражаць яму чымсьці. Але бацьку пакуль не звольнілі.

Я думаю, што цяпер аб'ектыўна нельга быць не ў курсе таго, што адбываецца. Маючы сваю пазіцыю, ты яе выказваеш або маўчыш. Я вось выказваю. 

Вадзім Заранкін заступіў на пасаду старшыні Віцебскага гарвыканкама ў лютым 2020 года. Да гэтага ён узначальваў абласны камітэт дзяржкантролю. 20 жніўня Заранкін удзельнічаў у праўладным мітынгу "За Беларусь". Тады віцебскі Летні амфітэатр сабраў некалькі тысяч прыхільнікаў Аляксандра Лукашэнкі.

Яго старэйшаму сыну Вадзіміру 32 гады, ён працуе ў пасольстве ЗША ў Мінску, займаецца праграмамі па абмене. Малодшаму сыну Філіпу 28 гадоў. Ён скончыў мехмат БДУ, працаваў у Віцебскім дабрачынным таварыстве, два гады таму сышоў у IT-сферу.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.