Еўрагандаль хоча яшчэ: як дэпутат Савіных прасоўвае папраўку аб рознічным гандлі

Дэпутат Палаты прадстаўнікоў Андрэй Савіных прапануе дазволіць гандлёвым сеткам займаць больш за 20% рэгіянальнага тавараабароту. Папраўка, якая дазволіць адной сетцы кантраляваць да 25% усіх пакупак у раёне, будзе разгледжана парламентам у другім чытанні 16 снежня.

Пакуль што, калі гадавы тавараабарот гандлёвай сеткі ў рэгіёне перавышае 20%, яна больш не можа адкрываць тут новыя крамы. Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю і прадстаўнікі малога і сярэдняга бізнесу настойваюць, каб так усё і заставалася. Інакш пачнуць закрывацца малыя і сярэднія прадпрыемствы па ўсёй краіне. З'явяцца дзясяткі тысяч беспрацоўных, знізяцца паступленні ў бюджэт.

Гэтыя пытанні бізнес-супольнасць і чыноўнікі абмеркавалі на прэс-канферэнцыі 14 снежня.

Хто прайграе ад росту буйных гандлёвых сетак

На думку Савіных, папраўка не дасць нікому манапольных пераваг.

— Найбольш востра гэта абмежаванне праяўляецца ў малых гарадах і з'яўляецца стрымлівальным фактарам развіцця гандлю. Калі сетка адкрыла якасную краму, то хутка дасягае 20 працэнтаў у тавараабароце рэгіёна. Мясцовыя жыхары хацелі б бачыць новыя крамы гэтай сеткі, але такой магчымасці няма, — кажа Андрэй Савіных.

Так малыя населеныя пункты губляюць магчымасць купляць тавары па больш нізкіх цэнах, адзначае дэпутат. Бо ў буйных гандлёвых сетак нашмат больш аптымізаваныя працэсы, значыць, яны маюць магчымасць гандляваць танней.

Бізнес-саюзы занепакоеныя тым, што буйныя гандлёвыя сеткі ціснуць на вытворцаў, каб закупляць тавары танней: або рабіце зніжку, або ваш тавар пралятае міма паліц у крамах. А дэпутат лічыць, што гэта і добра! Маўляў, так гандлёвыя сеткі падганяюць вытворцаў быць канкурэнтаздольнымі, у тым ліку на знешніх рынках.

— Яны фактычна аказваюць пэўны ціск на вытворцу, каб атрымаць тавар па максімальна эфектыўных цэнах, — пацвярджае дэпутат. І тут жа прыводзіць лічбы: у вытворцаў рэнтабельнасць 4–11%, а ў гандлёвых сетак — 1%.

Старшыня Беларускага саюза прадпрымальнікаў Аляксандр Калінін тлумачыць, што гэтыя паказчыкі разлічваюцца па розных формулах, таму параўноўваць іх нельга. На справе рэнтабельнасць вытворцаў з'ядае інфляцыя. Акрамя таго, трэба ўлічваць, што падаткі і арэнда для вытворцаў у Беларусі вышэйшыя, чым, напрыклад, у Расіі. Зніжэнне цэны для іх часцяком магчымае толькі за кошт скарачэння заробкаў работнікаў. Гэта значыць — патэнцыйных пакупнікоў сеткавых крам.

Як у Швецыі (і Фінляндыі)

Андрэй Савіных не здаецца. Ён паведамляе, што ў іншых краінах, напрыклад у Фінляндыі і Швецыі, буйныя гандлёвыя сеткі займаюць нашмат большы працэнт, чым у Беларусі.

Генеральны дырэктар кампаніі "Еўрагандаль" Андрэй Зубкоў, які таксама прысутнічаў на сустрэчы, лічыць, што абмежавальны парог зусім не патрэбны.

— Ёсць сусветная практыка. Я не думаю, што Беларусь самая прагрэсіўная ў частцы эканомікі. Нідзе, акрамя Расіі і Беларусі, няма такой нормы. Ёсць антыманапольнае рэгуляванне. Таго, што прапісана ў антыманапольным заканадаўстве, цалкам дастаткова. Ёсць маса даследаванняў Еўрапейскай эканамічнай камісіі адносна гандлю. Яны рэкамендуюць дэрэгуляваць гандаль, — кажа Андрэй Зубкоў.

Дарэчы, ад гандлёвых сетак на сустрэчы прысутнічалі толькі прадстаўнікі "Еўраопта".

Умовы для аднаго гульца

Начальнік упраўлення арганізацыі гандлю і грамадскага харчавання МАРГ Міхаіл Жыгала падкрэслівае, што беларускі рынак мае нетыповую структуру.

— З тэзісамі Андрэя Уладзіміравіча Савіных можна было б пагадзіцца, калі б ён не дапусціў адну лагічную памылку ў частцы наймення гандлёвых сетак у множным ліку. У нас на рынку пераважае адзін буйны гулец. Таму гаварыць пра гэту папраўку як пра развіццё гандлю ў цэлым, на наш погляд, не зусім дарэчы.

Чыноўнік адзначае, што апошнім часам гандлёвыя сеткі і так актыўна развіваюцца.

Па звестках Гандлёвага рэестра, на 1 студзеня 2020 года ў краіне была 871 крама "Еўрагандлю". Іх гандлёвая плошча складала 335,9 тысячы кв. м. У верасні гандлёвых аб'ектаў стала ўжо 900.

Наступнай па аб'ёме гандлёвых плошчаў з'яўляецца "Карона" (ТАА "Тытунь-інвест"). На 1 студзеня ў сетцы было 48 крам. Яны займалі 84,6 тысячы кв. м.

Цікава, што Андрэй Савіных гаворыць пра развіццё сетак як пра вырашэнне праблем спажыўцоў менавіта ў малых населеных пунктах. Пры гэтым у краіне з 2018 года дзейнічае ўказ №345. Ім адменена інфраструктурнае абмежаванне для гандлёвых сетак на вёсцы.

— Дзеянне гэтага ўказа распаўсюджваецца на 88 працэнтаў тэрыторыі сельскай мясцовасці. Аднак з моманту дзеяння ўказа буйныя гандлёвыя сеткі не выявілі якой-небудзь актыўнай цікавасці ў частцы выхаду ў сельскую мясцовасць, — кажа прадстаўнік МАРГа.

Прадпрымальнікі таксама адзначаюць, што буйныя гандлёвыя сеткі імпартуюць шмат тавару. Значыць, павелічэнне іх долі на рынку ўдарыць па беларускіх вытворцах.

Пры чым тут наогул Савіных?

Прадстаўнікоў бізнес-супольнасці збянтэжыла, што дэпутат Андрэй Савіных не падаў эканамічнага абгрунтавання сваёй прапановы. Незразумела і тое, чаму пытаннем рознічнага гандлю зацікавіўся старшыня Пастаяннай камісіі Палаты прадстаўнікоў па міжнародных справах.

Як заўважыў старшыня Беларускай навукова-прамысловай асацыяцыі Аляксандр Швец, прадстаўнікі профільных камісій парламента не прыйшлі на прэс-канферэнцыю.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.