Вы будзеце мець права. Кім хочуць быць абітурыенты юрфака?

Будаваць грамадзянскую супольнасць, мяняць адносіны паміж зняволенымі ў калоніі, пачаць новае жыццё ў 37 гадоў або проста пачаць пошукі сябе з юрыдычнага факультэта БДУ.

Хтосьці ў 13 гадоў ужо прачытаў Канстытуцыю, у кагосьці спіс рэкамендацый ютуба запоўнены відэаролікамі з тлумачэннямі крыміналістаў, а для кагосьці паступленне на юрфак — гэта асабістае, а не грамадскае.

Еўрарадыё распытала будучых юрыстаў пра тое, кім яны хочуць быць, калі вывучацца. Свае імёны некаторыя нашы суразмоўцы прасілі не раскрываць. Такія вось часы.

"Пазнаёмілася з хлопчыкам. Яго пасадзілі. З тых часоў вывучаю сістэму калоній"

— Кожнае лета я праводзіла на вёсцы ў бабулі. Адно з іх я памятаю асабліва добра. Тым летам — я якраз скончыла сёмы клас — у мяне з'явілася шмат сяброў. Сярод іх быў адзін хлопец. Увесь такі грозны, але да мяне ставіўся добра.

Мы мелі зносіны. Лета скончылася, і я паехала дадому, але з тым хлопцам мы працягвалі мець зносіны. У нейкі момант ён перастаў з'яўляцца ў сеціве. Праз месяц я даведалася, што яго пасадзілі.

Сказаць, што я была ў шоку, — нічога не сказаць... Мне стала цікава, як наладжана жыццё ў калоніях, у турмах. Я пераглядала розныя відэа, вывучала гэтую тэму. Мне б хацелася змяніць унутраны парадак у такіх установах, змяніць адносіны паміж зняволенымі.

Калі ў 9 класе ў школе нам пачалі выкладаць грамадазнаўства, у мяне больш не было сумневаў, што я хачу вывучаць ва ўніверсітэце.

Іншыя сферы мяне не асабліва цікавяць. Быць лекарам, эканамістам — усё гэта не маё. Я хачу быць следчым або судовым выканаўцам.

"Прачытаў Канстытуцыю ў 13 гадоў"

— Я захацеў стаць юрыстам прыкладна ў 12-13 гадоў. Мне падабалася права, падабаліся законы, падабалася, як яны структуруюць сістэму адносін паміж грамадзянамі, паміж дзяржавамі.

Памятаеце 2017 год і дэкрэт "аб дармаедстве"? Тады я не мог зразумець, як ён магчымы: людзі не працуюць і павінны за гэта заплаціць? І я пачаў чытаць законы. Спярша — Канстытуцыю. Потым мяне зацікавіла крымінальнае права і крыміналістыка. А летась я перайшоў да вывучэння канстытуцыйнага права.

І з кожным годам маё жаданне стаць юрыстам толькі мацнела. Мне хацелася справядлівасці.

У мяне ёсць пэўныя ідэі, як зрабіць так, каб у Беларусі сістэма працавала лепш. Органы павінны працаваць больш адкрыта, каб усе людзі разумелі, як яны працуюць. Павінна развівацца сістэма грамадзянскага самакіравання, а дзяржава і грамадзянская супольнасць павінны ўраўнаважваць адна адну.

Да гэтага года я думаў, што сумленны юрыст можа супрацьстаяць сістэме, паляпшаць яе знутры. Але пасля разгрому незалежных СМІ, праваабарончых арганізацый я пачаў сумнявацца. Не думаю, што гэта магчыма проста цяпер, але ў будучыні мае веды спатрэбяцца, каб аднаўляць грамадзянскую супольнасць, мадэрнізаваць і рэфармаваць дзяржаву. Каб у будучыні сітуацыя гэтага года не паўтарылася.

Мой кумір у сферы права? Нельсан Мандэла, змагар за правы цемнаскурых у ПАР, які даказваў, што грамадзянскія правы павінны мець усе.

Дар'я: "Стаць следчым і правесці рэшту жыцця ў любімай прафесіі"

— Я хацела паступіць на юрыдычны факультэт яшчэ шмат гадоў таму, калі толькі заканчвала школу. Але тады настаўнікі запалохалі мяне: казалі, не паступіш, ідзі ў педагагічны.

Цяпер мне 37 гадоў. Час сыходзіць. Мару паступіць на юрыдычны я амаль пахавала. А потым мне сказалі, што ўзрост — не перашкода, галоўнае, каб былі веды. І я зразумела, што трэба вызначацца хутчэй, каб правесці рэшту жыцця ў любімай прафесіі.

Пасля заканчэння ВНУ я хачу быць следчым. Мяне ўгаворвалі не выбіраць крымінальнае права, але гэта менавіта тое, чым я хачу займацца.

Можа, гэта не зусім тыповая праца для жанчыны. Жанчына-следчы выходзіць замуж за працу. Але я мару пра гэтую працу, і ўсе складанасці адыходзяць на другі план.

Мяне не ўсе зразумелі. Я да апошняга не пісала пра сваё рашэнне ў сацыяльных сетках, а калі расказала пра яго, многія ад мяне адпісаліся. Але я вырашыла: навошта хаваць? Хто адсеецца, той адсеецца.

Палітыкай я цікавілася задоўга да выбараў, меркавала, што аднойчы мы сутыкнёмся з такім стаўленнем да органаў, да сілавікоў. І мяне вельмі натхнілі тыя, хто не паддаўся заклікам сысці з органаў, не паддаўся жаданню паехаць у Польшчу, за мяжу. І асабліва тыя, хто адкрыта кажа: так, я працую ў органах.

Я выбіраю гэтую працу па закліку сэрца. Магу сказаць па досведзе: цяжка працаваць, калі ты не любіш прафесію, калі ідзеш на працу як на катаргу.

Ведаеце, як я чакаю лекцый, экзаменаў, залікаў? Успомніце, як вы ў дзяцінстве чакалі падарунка. Табе яго ўжо дораць, ты адчуваеш, што гэта ён, разгортваеш гэтую абгортку — і ў цябе ўсё ўнутры дрыжыць. Вось з такімі пачуццямі я чакаю вучобы.

Міхаіл: "Калі чытаў навіны ў электрычцы, яшчэ не ведаў, што стану палітолагам"

У дзясятым класе пачаў задумвацца пра прафесію. Я прафесійны хакеіст, але паступаць на факультэт фізкультуры не хацелася, душа не ляжала. Мама сказала выбіраць тое, што спадабаецца.

І я пачаў шукаць прафесію, арыентуючыся на тое, якія прадметы мне падабаліся ў школе. Геаграфія, гісторыя, грамадазнаўства. Знайсці цікавую прафесію, звязаную з геаграфіяй, не атрымалася. А вось спецыяльнасць "паліттэхнолаг-юрыст" зацікавіла.

Пачытаў апісанне спецыяльнасці ў інтэрнэце — мне спадабалася. Паглядзеў, якія прадметы трэба здаваць, — таксама спадабалася. Нават размяшчэнне інтэрната спадабалася: у юрфака самы круты інтэрнат.

Калі я ўпершыню прачытаў апісанне сваёй будучай прафесіі, нават засмяяўся. "Пра гэтых спецыялістаў ходзяць легенды. Існуе думка, што паліттэхнолагі могуць прывесці на вяршыню палітычнага алімпа каго заўгодна, абы ў таго былі грошы".

Але калі сур'ёзна, кім я буду працаваць пасля заканчэння ВНУ, пакуль не ведаю. Здаецца, гэта немагчыма прадбачыць. Напэўна, я тыцнуў пальцам у неба.

З іншага боку, у нейкім сэнсе палітыка мне была цікавая яшчэ ў дзяцінстве. Сам я не з Мінска, але часта ездзіў у Мінск на трэніроўкі па хакеі. Бывала, што бацькі са мной паехаць не маглі. Я быў маленькі і паўтары гадзіны да Мінска праводзіў у электрычцы адзін. Потым яшчэ паўтары гадзіны ехаў у адваротны бок. І ўсю дарогу чытаў навіны.

"Калі не паступлю, паеду ў Польшчу"

— Выбірала "ад адваротнага". Ведала, куды дакладна не змагу паступіць, які прадмет не змагу здаць. Вырашыла паспрабаваць вучобу на юрыдычным. Раптам спадабаецца?

На другім курсе трэба будзе выбраць, які кірунак хочаш вывучаць паглыблена. Да гэтага моманту спадзяюся зразумець, чым я хачу займацца.

Бацькі спачатку былі супраць таго, каб я вучылася на юрыста. Былі пытанні. Кім ты будзеш? Навошта выбіраць такі "размыты" кірунак? Цяпер падтрымліваюць.

Балы ў мяне высокія. Але калі не паступлю сёлета ў Мінску, буду вучыць польскую і налета паспрабую паступіць на юрыдычны ўжо за мяжой.

Хрысціна: "Увесь спіс рэкамендацый ютуба — разборы злачынстваў"

— Маё рашэнне стаць юрыстам было свядомым. Яшчэ ў дзяцінстве я любіла глядзець "Пракурорскую праверку" і "Следства вялі" з Леанідам Канеўскім. Калі я падрасла, пачала глядзець разборы злачынстваў на ютубе, і дагэтуль гэта асноўныя ролікі ў маім спісе рэкамендацый.

Але дакладна зразумела, што хачу паступаць на юрыдычны, год таму. Прычым нагода была незвычайная: я проста гуляла ў інтэрактыўную гульню. Гэта была дэтэктыўная гісторыя, і мне вельмі хацелася хутчэй даведацца, хто забіў цётачку Анэт. Але па правілах гульні мне маглі расказаць пра гэта толькі праз месяц. Тады мне ў галаву прыйшла думка: вось была б я крыміналістам, магла б даведацца гэта сама.

І тут я падумала: але ж я магла б ім стаць, чаму не? І кінула ўсе сілы на падрыхтоўку да паступлення на юрыдычны факультэт.

Юрыдычная адукацыя будзе карыснай, нават калі не збіраешся працаваць у гэтай сферы. Веданне законаў спатрэбіцца. Ты можаш стаць выкладчыкам у ВНУ, юрысконсультам у буйной арганізацыі, натарыусам, суддзёй, пракурорам.

Уплыў на выбар прафесіі аказваюць і блізкія. Мой асабісты аўтарытэт — гэта мой бацька, які таксама звязаны з юрыспрудэнцыяй.