Што згарэла ў Нотр-Даме і чаму гэта не катастрофа

Увечары 15 красавіка на ўвесь Парыж гарэў сабор Парыжскай Божай Маці на востраве Сітэ. Прычына пажару пакуль невядомая. У сабора ўпаў шпіль і згарэла дзве траціны даху. Па папярэдніх звестках, узгаранне можа быць звязанае з рэстаўрацыйнымі працамі.

Сёння раніцай велізарная колькасць газет змясціла на вокладкі фатаграфіі палаючага Нотр-Дама. Большасць выданняў суправадзілі выпускі нешматслоўнымі загалоўкамі накшталт "Нотр-дум", "Пякельнае полымя", "Божая Маці слёз", "Нотр-Драма", "Сэрца ў попеле" і "Полымя і слёзы".

Людзі зладзілі сусветны смутак у сацсетках, абвяшчаючы "закат Еўропы" і бядуючы пра страту вялікай культурнай святыні. Аднак давайце спакойна паглядзім на вынікі пажару, якія не настолькі сумныя, як магло здавацца яшчэ ўчора.

Каркас сабора удалося выратаваць ад абвальвання

Падчас гашэння было вырашана адмовіцца ад выкарыстання верталётаў з асцярогі, што скід вады з іх можа пашкодзіць каркас храма (каменныя сцены распаліліся). З пажарам з зямлі змагалася больш за 400 пажарных. Яны выносілі з агню святыні і рэліквіі. У выніку жорсткага пажару згарэў і абрынуўся 96-метровы шпіль, усталяваны ў ХIX стагоддзі.

Рэстаўрацыя сабора пачалася ў 1841 годзе пад кіраўніцтвам архітэктара Віале-ле-Дзюка. Ён заняўся аднаўленнем будынка і скульптур, заменай пабітых статуй і пабудовай знакамітага шпіля. Віале-ле-Дзюку таксама належыць ідэя стварэння галерэі хімер на фасадзе сабора. Статуі хімер устаноўленыя на верхняй пляцоўцы ля падножжа веж.

Многія хваляваліся за лёс статуй, але іх дэмантавалі для рэстаўрацыі за некалькі дзён да пажару.

Пакуль невядома, ці ўдасца захаваць што-небудзь з ўнутранага драўлянага ўбрання сабора. Раней прэс-сакратар храма Андрэ Фіна заяўляў, што ўвесь драўляны інтэр'ер ахоплены агнём. Аднак фатаграфіі з сабора, зробленыя пасля пажару, даюць падставы для аптымізму.

Пасля пажару начальнік парыжскай пажарнай аховы Жан-Клод Гале заявіў выданню Le Figaro, што структуру сабора ўдалося захаваць:

"Можна лічыць, што структура сабора Парыжскай Божай Маці была выратаваная і цалкам захаваная".

Арган, вітражы і скульптуры

Сярод эвакуяваных рэліквій сабора цярновы вянок Хрыста, туніка святога Людовіка і некалькі кубкаў. Іх перанеслі ў парыжскую мэрыю. Хутка святыні будуць перададзеныя на захоўванне ў Луўр.

Шкода, прычыненую пажарам спадчыне Францыі, яшчэ трэба будзе ацаніць. Дагэтуль невядома, наколькі моцна пацярпела ўнутранае аздабленне сабора, у тым ліку алтарныя выявы і велізарныя вітражы. Тры велізарныя вітражы над галоўнымі парталамі, так званыя "Вокны Ружы", якія датуюцца XIII стагоддзем. Аднак калі глядзець на свежыя фатаграфіі з пажару, то, хутчэй за ўсё, вітражоў больш няма і іх прыйдзецца аднаўляць з нуля.

Пакуль невядомы лёс шматлікіх скульптур, статуй і карцін, якія былі ўнутры сабора. Акрамя гэтага, незразумела, ці выжыў у пажары арган сабора. Гэта самы вялікі па колькасці рэгістраў арган, які налічвае каля 8000 труб. Пасада яго арганіста лічыцца адной з самых прэстыжных у Францыі. Сабор меў выдатную акустыку.

Пракуратура Парыжа пачала расследаванне аб ненаўмысным прычыненні ўрону ў сувязі з пажарам. Прэзідэнт Францыі ўжо абвясціў пра дзве кампаніі па зборы сродкаў: нацыянальную і міжнародную. Французы ўжо пачалі збор ахвяраванняў на аднаўленне сабора.