Знедаведчаныя. Мінадукацыі прыдумала, як закрыць выпускнікам шлях у Польшчу

15/05/2024 - 16:48

Студэнты чакаюць рашэння / univerpl.com.ua

Мама беларускага выпускніка, які плануе паступаць у Польшчу, апавяла Еўрарадыё пра сур'ёзную праблему. У Мінадукацыі яе сыну адмовіліся выдаць даведку аб пацверджанні атэстата, якую патрабуе польскі ўніверсітэт.

Больш за тое, там сказалі, што такую даведку ў прынцыпе не выдаюць. Казаць пра тое, што дакумент патрэбны для паступлення за мяжу, жанчына пабаялася.

— Не хацелася б падстаўляцца, — кажа яна.

У польскім Міністэрстве адукацыі пра праблему ведаюць. Але разводзяць рукамі: маўляў, парадак для ўсіх аднолькавы і падстаў для скідак беларусам няма. Але 24 траўня сітуацыя можа змяніцца. Да гэтай даты абітурыенты, якія мараць пра вучобу ў Польшчы, знаходзяцца ў трывожным чаканні.

Расказваем, што адбываецца і на што можна спадзявацца.

Даведкі ўжо не выдаюць, але яшчэ патрабуюць

Кіраўнік "Беларускага моладзевага хаба" Алесь Лапко кажа, што польскія ВНУ і раней патрабавалі такую даведку. Але ў Беларусі атрымаць яе было нашмат прасцей, чым цяпер.

— Іх выдавалі ў Міністэрстве адукацыі, там жа можна было зрабіць апастылі і іншыя дакументы. Але за апошні год многія афіцыйныя паперы выкраслілі са спісу тых, якія можна атрымаць. Цяпер сітуацыя такая: у Беларусі даведак ужо не выдаюць, а ў Польшчы іх усё яшчэ патрабуюць.

Гэтая даведка — шаблонны дакумент, які раней ішоў у агульным камплекце. Своеасаблівы дазвол, што чалавек можа працягваць атрымліваць вышэйшую адукацыю — у Беларусі ці за мяжой.

— Зараз мы і іншыя арганізацыі, якія дапамагаюць беларускім студэнтам у Польшчы, спрабуем дастукацца да польскіх уладаў. Днямі ў нас адбылася сустрэча з прадстаўнікамі "Кураторыума Асветы" (орган кіравання адукацыяй, які дзейнічае ва ўсіх ваяводствах Польшчы) у Варшаве. Яны ўсё разумеюць і вельмі хацелі б дапамагчы беларусам, але не могуць нічога вырашаць без загаду польскага Міністэрства адукацыі.

Па словах Лапко, у польскіх ВНУ зараз навучаецца больш за 12 тысяч беларусаў. Ахвотнікаў туды паступіць таксама дастаткова.

— Як нам расказалі на сустрэчы, 24 траўня пройдзе закрытая Zoom-канферэнцыя Кураторыумаў усіх ваяводстваў з Міністэрствам адукацыі, дзе ў тым ліку будуць узнімацца пытанні беларускіх абітурыентаў. Неабходна данесці, што гэта важна не толькі для саміх беларусаў, але і для Польшчы наогул. Відавочна, што праблему трэба вырашаць тут і цяпер, паколькі набліжаецца новая ўступная кампанія, і многія выпускнікі могуць проста згубіць цэлы год.

Акрамя гэтага, кажа Алесь, нядаўна Беларусь выйшла з Пагаднення аб узаемным прызнанні дакументаў аб адукацыі, што ў будучыні можа выклікаць сур'ёзныя праблемы.

— Нягледзячы на тое, што Польшча на афіцыйным узроўні заявіла, што яна ўсё роўна будзе прымаць беларускія дыпломы і атэстаты, захады з боку рэжыму ўсё ж пакідаюць свой след. Таму вельмі важна, каб Кураторыумы, Міністэрства адукацыі Польшчы і іншыя арганізацыі выпрацавалі трэк, які дапаможа абітурыентам з Беларусі рыхтаваць дакументы і навучацца ў Польшчы.

Звяртацца ва ўніверсітэты наўпрост

Незалежная экспертка і гісторык Роза Турарбекава ў эфіры Еўрарадыё заявіла, што сігналізаваць аб праблеме ў польскі мінадук мала — пісаць трэба і наўпрост ва ўніверсітэты:

— З майго досведу, польскія ВНУ, валодаючы аўтаноміяй, могуць спытаць у Міністэрства: "А хто будзе адказваць за парушэнне нормаў? Вы будзеце за нас адказваць?” Таму большая частка праблем у цэлым вырашаецца на ўніверсітэцкім узроўні, бо рашэнні аб прыёме дакументаў выносяць менавіта ВНУ. У гэтай сітуацыі, магчыма, можна было б яшчэ звярнуцца ў Міністэрства юстыцыі.

З 161 заявы — 10 атрымалі адмову

Сітуацыя з даведкамі — не адзіная праблема, з якой сутыкнуліся беларусы, якія хочуць навучацца ў Польшчы. Некаторым адмаўлялі ў візах на вучобу.

Віза на вучобу дазваляе яшчэ і працаваць. Гэтым парадкам карысталіся выхадцы з Азіі і Афрыкі, што негатыўна адбілася і на законапаслухмяных беларусах.

На шчасце, адмовы ў выдачы студэнцкіх віз беларусам не носяць масавага характару. За амаль паўгода з 161 заявы на атрыманне візы было адмоўлена толькі ў 10 выпадках (6,2%).

Як расказалі Белсату ў польскім МЗС, консул заўсёды праглядае "даступную яму інфармацыю", каб ацаніць заяўленую мэту і ўмовы знаходжання. Калі такая віза сапраўды патрэбная — консул будзе яе выдаваць.