Чаму ў Беларусі нельга зрабіць кесарава па жаданні? Яно ўвогуле бяспечнае?

— У Беларусі праводзіць кесарава сячэнне на жаданні пацыенткі забаронена, — тлумачыць Еўрарадыё доктар-гінеколаг Станіслаў Салавей. — У нас кесарава сячэнне прызначаюць толькі па абсалютных або адносных паказаннях, калі ўзважваюцца карысць і рызыка.

Адкуль узялося такое правіла і ці можна (і ці трэба) нешта ў ім мяняць?

Над гэтым пытаннем мы задумаліся пасля скаргаў парадзіхі з Салігорска, чыё дзіця трапіла ў рэанімацыю пасля нараджэння, і жанчыны з Мінска, чыё дзіця памерла пасля родаў ад асфіксіі. У першым выпадку маці скардзілася на тое, што, нягледзячы на яе просьбы, дактары правялі кесарава сячэнне ў апошні момант, а ў другім — дактары не сталі рабіць аперацыю, бо паказанняў да яе ў пацыенткі не было.

У сеціве агучваюць тэорыі, што, маўляў, дактары выконваюць нейкі вар'яцкі план Міністэрства аховы здароўя і не праводзяць кесарава дзеля статыстыкі. Станіслаў Салавей перакананы, што такога плана ў Беларусі няма. Больш за тое, самім дактарам прасцей зрабіць кесарава сячэнне, чым рэагаваць на раптоўныя ўскладненні.

У чым жа тады рэч і чаму кесарава не робяць у Беларусі на жаданне?

Почему в Беларуси нельзя сделать кесарево по желанию? Оно вообще безопаснее?

Станіслаў Салавей / Асабісты архіў доктара

Калі можна не апераваць, лепш гэтага не рабіць

Ужо шмат гадоў эксперты Сусветнай арганізацыі аховы здароўя (СААЗ) настойліва рэкамендуюць жанчынам нараджаць без хірургічнага ўмяшання, калі для гэтага няма ніякіх медыцынскіх паказанняў.

Спецыялісты папярэджваюць: хоць кесарава сячэнне можа ратаваць жыцці людзей, яно нярэдка выконваецца пры адсутнасці медыцынскіх паказанняў (у многіх краінах — на жаданне жанчын), што падвяргае маці і іх дзяцей рызыцы развіцця праблем са здароўем у каротка- або доўгатэрміновай перспектыве.

— Дактары не аперуюць усіх запар, бо разумеюць цану гэтай працэдуры, — тлумачыць Станіслаў Салавей. — Кесарава сячэнне — гэта аперацыя. Як чалавек, які займаецца хірургіяй, я лічу, што найлепшая аперацыя — гэта тая, якая не зробленая або зробленая толькі па паказаннях. Калі з абсалютнымі паказаннямі ўсё зразумела, з адноснымі — не заўсёды. Не так проста злавіць той момант, калі кесарава ўсё ж неабходнае.

Паводле інфармацыі СААЗ, жанчыны, якім робяць кесарава сячэнне, маюць вышэйшую рызыку крывацёку. Таксама не варта забываць пра шрамы, якія застаюцца ад папярэдніх родаў, што прайшлі з дапамогай хірургічнага ўмяшання. Могуць узнікнуць і іншыя сур'ёзныя ўскладненні. Вядома, гэтая аперацыя — не асноўная прычына смяротнасці сярод парадзіх, але сувязь, безумоўна, існуе.

Медыцына зрабіла крок наперад, у тым ліку ў Беларусі

— У некаторых краінах кесарава на жаданне пацыентак ўкаранілі, у нас — не, — працягвае Станіслаў Салавей. — Калі аперацыя праводзіцца па паказаннях, яна можа зменшыць рызыку смяротнага выніку. Укараненне кесарава на жаданне жанчыны дзіцячай смяротнасці не знізіць.

У гэтым выпадку Беларусь — не нейкая там краіна-анамалія. Увесь свет сабе, а ў нас — асаблівы шлях развіцця і асаблівая біялогія. Рэкамендацыі СААЗ грунтуюцца на вывучэнні сітуацыі ў многіх краінах, дзе жывуць такія ж людзі, і датычаць усіх.

Некаторыя сітуацыі непрадказальныя, і здарыцца можа ўсё што заўгодна. Разрыў маткі, напрыклад, падчас цяжарнасці ў парадзіхі пасля папярэдняга кесарава…

Гэта вельмі балючая тэма, вядома, і калі памірае дзіця, заўсёды хочацца знайсці вінаватага.

Медыцына дазваляе знізіць рызыку смяротнасці, павялічыць шансы выжыць і гэтак далей. Але, скажам так, чума столькі не забіла жанчын у сярэднія вякі, колькі забілі роды, пасляродавы перыяд і цяжарнасць. Кожная пятая жанчына ў Сярэднявеччы памірала ад прычын, звязаных з цяжарнасцю.

Першае кесарава, пасля якога пацыентка выжыла, зрабілі каля ста гадоў таму. З таго часу медыцына зрабіла крок наперад, у тым ліку ў Беларусі.

Увесці кесарава на жаданне можна — гадоў праз пяць

Нягледзячы на папярэджанні дактароў пра тое, што аперацыя можа мець наступствы, многія беларускі перакананыя: "Маё цела — мая справа, і калі ёсць магчымасць рабіць кесарава на жаданне ў іншых краінах, мы таксама маем на гэта права".

Станіслаў Салавей кажа, што ўвесці такую магчымасць у нашай краіне, вядома, можна, але гэта мусіць адбыцца не заўтра і не паслязаўтра, а гадоў праз пяць.

Чаму?

— У першую чаргу мусіць памяняцца стаўленне да жанчын на ўзроўні медыцынскай дапамогі. Хопіць ставіцца да парадзіх як да інкубатараў, тым больш павышаць на іх голас. Калі чалавек крычыць, што яму балюча, значыць, яму сапраўды кепска. Мая пазіцыя такая: любы боль, які можна бяспечна зняць, трэба здымаць. Таму ў першую чаргу неабходна дазволіць ставіць эпідуралку [наркоз мясцовага дзеяння, які абязбольвае. — Еўрарадыё] на жаданне пацыенткі.