"Няясна, куды саджаць, давайце расстраляем": як у Беларусі цкуюць ЛГБТК+ (18+)

У беларускіх месцах зняволення і часовага ўтрымання працягваюць катаваць людзей. Адна з груп, якая аказваецца пад вялікай рызыкай — ЛГБТК+ ці проста людзі, якія выглядаюць "не так, як усе". Сілавікі надаюць ім "асаблівую ўвагу", якія праяўляецца ў абразах, зневажанні, збіцца і згвалтаваннях.

— Мы цябе там ўпяцёх вы*бем, потым я патэлефаную тваёй жонцы, каб яна прыехала цябе забрала, мы яе вы*бем пры табе і паглядзім, што ты пасля гэтага будзеш нам расказваць, — так размаўляюць сілавікі з персонамі ЛГБТК+. Улічваючы стаўленне дзяржавы да ЛГБТ+-супольнасці і ціск грамадства, гэтыя людзі з'яўляюцца яшчэ больш уразлівымі, чым іншыя ахвяры беззаконня ў Беларусі.

Міжнародны камітэт па расследаванні катаванняў у Беларусі разам з "Прававой ініцыятывай" падрыхтавалі справаздачу "Катаванні людзей ЛГБТК+ і гамафобная палітыка рэжыму". Звесткі сабраныя паводле матэрыялаў Міжнароднага камітэта па расследаванні катаванняў і праваабарончага цэнтра "Вясна".

Еўрарадыё сабрала галоўнае са справаздачы.

Палітыка дзяржавы: “Лепш быць дыктатарам, чым блакітным”

Гамафобія і гамафобныя паводзіны распаўсюджаныя ў Беларусі даўно, прычым на дзяржаўным узроўні. Аляксандр Лукашэнка рэгулярна выказваецца пра гомасексуалаў і лічыць, што "лепш быць дыктатарам, чым блакітным". Гэтыя словы ў 2012 годзе ён адрасаваў міністру замежных спраў Германіі Гіда Вестэрвеле. Чаго тады чакаць людзям ЛГБТ+ у Беларусі? Практыка паказвае, што поўнай неабароненасці і пагрозы жыццю і здароўю.

“Непонятно, куда сажать, давайте расстреляем”: как в Беларуси травят ЛГБТК+(18+)

Ля гэтых дзвярах людзей змушаюць даваць паказанні пасля катаванняў у ГУБАЗіКу / ГУБАЗіК

Пасля выбараў 2020 года ціск на ЛГБТ+-супольнасць узмацніўся. Улады пачалі выкарыстоўваць гэта для прапаганды.

На "пакаянных відэа" пасля катаванняў людзей прымушаюць казаць пра сваю сексуальную арыентацыю. Напрыклад, у 2022 годзе затрыманы за падтрымку Украіны Ігар Каролік у такім відэа абражае сябе і на крымінальным жаргоне "прызнаецца" ў гомасексуальнай арыентацыі. Тытрамі на відэа вялікімі чырвонымі літарамі напісана "ГУБАЗ не пацярпіць пеўневай-фашысцкай брыды на сваёй зямлі..."

У беларускіх законах няма нічога пра дыскрымінацыю паводле прыкметы сексуальнай арыентацыі. Таму пасля зачысткі грамадзянскай супольнасці ў ЛГБТК+ не засталося інструментаў абароны ні ад дыскрымінацыі на вуліцы, ні ад нападак дзяржавы.

За такое адзенне ў Беларусі можна атрымаць удар дубінкай. І гэта будзе не найгоршы варыянт / pexels.com

Усё гэта падмацоўвае тое, што людзі з ЛГБТК+-супольнасці знаходзяцца ў яшчэ большым страху і небяспецы. Сілавікі выкарыстоўваюць супраць іх гвалт не толькі за колер і даўжыню валасоў, пазногцяў. Зневажаюць, абражаюць і ўжываюць фізічную сілу за адзенне і асабістую перапіску, змесціва сумак. Затрыманыя сутыкаліся з вымушаным камінг-аўтам і больш жорсткім стаўленнем, калі раскрывалася, што яны "не такія".

Паводле слоў незаконна затрыманых, абразы, гаворка з матам праз слова — звычайная форма камунікацыі сілавікоў. Часта выкарыстоўваюцца такія словы, як "петушня", "петушары", "підары", "педзікі".

— "Незразумела, куды саджаць [стаўленне да трансперсоны], давайце выведзем у двор і расстраляем". Некалькі разоў гэта было паўторанае, што такіх сук, як я, яны трымаць у сябе не будуць: "У двор — і расстраляць", "У двор — і расстраляць", па некалькі разоў.

Аблічча, якое моцна вылучаецца, для прадстаўнікоў цяперашняга рэжыму ў Беларусі — гэта апраўданне і вызваленне ад адказнасці, калі чалавеку была нанесеная шкода.

Праваабаронцам вядомы выпадак, калі пасля затрымання хлопцу не далі адпаведны абутак праз макіяж:

— ...яны сказалі, што яму прынясуць толькі жаночыя туфлі. Прынеслі жаночыя туфлі і не далі яму абутку.

Часцяком, калі сілавікам здавалася, што чалавек з ЛГБТК+, у дачыненні да яго адразу выкарыстоўваліся пагрозы сексуалізаванага гвалту:

— Ты петушара, мы цябе зараз у ж*пу вы*бем.

— Я сядзеў на крэсле, ён [сілавік] стаў побач са мной, паклаў мне руку на шыю, пачаў мяне гладзіць па шыі і твары, і кажа "ты такі хлопчык прыгожы, у нас тут такіх любяць". "Цяпер, — кажа, — я цябе завяду ў іншы пакой. Мы цябе там ўпяцёх вы*бем, потым я патэлефаную тваёй жонцы, каб яна прыехала цябе забрала, мы яе вы*бем пры табе і паглядзім, што ты пасля гэтага будзеш нам расказваць, казаць, адмаўляць і, у прынцыпе, паглядзім, як ты сябе будзеш паводзіць у гэтых абставінах".

“Забаўляйцеся, хлопцы, вы сёння можаце рабіць, што хочаце”

Людзей збівалі так, што трэсліся аўтазакі / Еўрарадыё

Здзекаваннямі і пагрозамі сілавікі не абмяжоўваюцца, кажуць пацярпелыя:

— ...мяне ўсё білі, бо нейкі дзядзька гадоў 40+ зайшоў у аўтазак і казаў: "О, забаўляйцеся, хлопцы, вы сёння можаце рабіць, што хочаце". Пасля гэтага мяне хацелі згвалціць: "О, давайце яго згвалцім дубінкай!" У мяне былі пафарбаваныя пазногці ў чорны колер.

— На аднаго хлопца падумалі, што ён гей, і яго моцна збівалі і абзывалі "підар*сам". У нейкі момант ён заціх, яны сказалі, што гэта праблема і пачалі яго кудысьці адводзіць ці выносіць, а потым яго не было ўжо чуваць.

Праваабаронцы паведамляюць і пра згвалтаванні. Пра гэта таксама кажа Вярхоўная камісарка ААН па правах чалавека Мішэль Бачэлет:

— Нашы дадзеныя пацвярджаюць факты згвалтавання затрыманых і прымянення іншых формаў сексуальнага і гендарнага гвалту ў дачыненні як да мужчын, так і да жанчын. Медыцынскія запісы, вывучаныя Упраўленнем Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека, паказваюць на наяўнасць траўмаў мужчынскіх геніталій. У дачыненні да затрыманых таксама выкарыстоўваўся псіхалагічны ціск, у тым ліку пагрозы згвалтавання.

У пацярпелых ад сексуалізаванага гвалту вялікая рызыка развіцця псіхалагічных і фізічных захворванняў, бо гэта адна з найцяжэйшых ступеняў гвалту.

Хто за гэта адказны і як быць?

Дзяржава заахвочвае дыскрымінацыю ў грамадстве і гвалт сілавікоў у дачыненні да ЛГБТК+-супольнасці.

Прыніжэнне, абразы, гвалт пагаршаюцца ЛГБТК+-фобнымі публікацыямі ў СМІ, публічнымі выказваннямі прадстаўнікоў рэжыму, якія фактычна ўтрымліваюць прыкметы правапарушэнняў, злачынстваў, аднак не караюцца.

Напрыклад, прапагандысты Азаронак, Гладкая, Дзермант, Мукавозчык выкарыстоўваюць мову варожасці, пагроз, абразаў, знявагаў. Наталля Качанава прасоўвае яшчэ больш дыскрымінацыйнае заканадаўства, а супрацоўнікі ГУБАЗіК на чале з Андрэем Ананенкам цкуюць і катуюць ЛГБТК+-супольнасць.

— Сам факт затрымання робіцца велізарным стрэсам, які ўключае ў сябе паўсядзённыя страхі аўтынгу, гвалту ў вялікіх аб'ёмах і адсутнасці падтрымкі, бо невядома, якія погляды ў людзей, якія затрыманыя разам з ЛГБТК+. Такім чынам, у людзей ЛГБТК+ прысутнічаў страх пацярпець ад катаванняў з двух бакоў: дзяржавы і грамадства. Пры гэтым нам варта рэагаваць на ЛГБТК+-фобію рэзка і наўпрост, выступаючы супраць парушэння правоў людзей ЛГБТК+. Ужо цяпер мы можам рэагаваць на мову нянавісці ў СМІ, даваць публічную і палітычную прастору прадстаўнікам ЛГБТК+, бо ў дэмакратычным грамадстве правы чалавека адносяцца да ўсіх людзей у грамадстве, — заключаюць аўтары справаздачы.