Супраць смяротнага пакарання, герой Беларусі: чым запомніўся мітрапаліт Філарэт

12 студзеня на 86-м годзе жыцця памёр мітрапаліт Мінскі і Слуцкі Філарэт. "Пасля працяглай хваробы", — напісаў пра яго смерць тг-канал прэс-службы Лукашэнкі "Пул первого", хоць вядома, што хварэў уладыка менш за месяц: 14 снежня Філарэт заразіўся каранавіруснай інфекцыяй ад кіраўнікоў БПЦ, якія прыйшлі да яго на імяніны.

Філарэт кіраваў Беларускай праваслаўнай царквой 35 гадоў — з 1978-га, калі стаў мітрапалітам і патрыяршым экзархам усяе Беларусі, да 2013 года. Успамінаем факты з яго біяграфіі.

Адраджаў праваслаўную царкву

За час служэння Філарэта ў Беларусі з'явіліся дзясяткі новых храмаў і адрадзіліся прыходы, знішчаныя за савецкім часам. Па заказе Філарэта брэсцкі мастак-ювелір Мікалай Кузьміч аднавіў страчаны ў гады вайны крыж Ефрасінні Полацкай.

Кіраўнік каталіцкага касцёла Тадэвуш Кандрусевіч лічыць, што перыяд мітрапаліцкага служэння Філарэта можна назваць адраджэннем праваслаўнай царквы.

— Амаль палову свайго жыцця вы прысвяцілі пастырскаму служэнню ў Беларусі, пачаўшы яго ў цяжкія часы ганенняў на царкву. Тады, у цемры атэістычнага рэжыму, на небасхіле нашай Айчыны загарэлася Бэтлеемская зорка, імя якой Філарэт, — так выказваўся Кандрусевіч, віншуючы Філарэта з 80-годдзем.

Мітрапаліт Філарэт пачаў сваё служэнне, калі на ўсю Беларусь існавала толькі адна епархія. Сёння іх 15.

Быў супраць смяротнага пакарання, але гэта не дапамагло

Мітрапаліт Філарэт не раз гаварыў пра тое, што БПЦ выступае супраць смяротнага пакарання ў Беларусі. Напрыклад, у 2013 годзе ён так адказаў на зварот Тамары Сялюн, сына якой прысудзілі да найвышэйшай меры пакарання:

— Беларуская праваслаўная царква робіць намаганні, каб смяротныя прысуды ў нашай краіне не прыводзіліся ў выкананне, што цалкам адпавядае палажэнням, выкладзеным у "Асновах сацыяльнай канцэпцыі Рускай Праваслаўнай Царквы". Хрысціянскі маральны ўплыў выхаваў у свядомасці людзей адмоўнае стаўленне да смяротнага пакарання. Адмена смяротнага пакарання дае больш магчымасцяў для пастырскай работы з тым, хто спатыкнуўся, і для яго ўласнага пакаяння.

Зрэшты, Паўла Селюна ўсё-ткі расстралялі — у красавіку 2014 года.

Беларуская праваслаўная царква звяртае ўвагу грамадскасці на праблему смяротнага пакарання пачынаючы з 1990-х. У 1996 годзе напярэдадні рэферэндуму, на якім сярод іншага абмяркоўвалася пытанне пра смяротнае пакаранне, БПЦ заклікала беларускі народ адмовіцца ад такой меры пакарання.

Па абвешчаных выніках рэферэндуму больш за 80% тых, хто прагаласаваў, выступілі за смяротнае пакаранне.

Мог стаць патрыярхам усяе Русі

Пасля смерці патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі Алексія II у 2008 годзе мітрапаліт Філарэт быў адным з трох кандыдатаў на маскоўскі патрыяршы прастол. Але перад выбарамі узяў самаадвод. У выніку пасаду патрыярха 27 студзеня 2009 года заняў Кірыл (Гундзяеў). На прастол таксама прэтэндаваў мітрапаліт Калужскі і Бароўскі Клімент.

Цёплыя адносіны з Лукашэнкам

Аляксандр Лукашэнка публічна гаварыў пра цёплыя і сяброўскія адносіны з мітрапалітам Філарэтам, запрашаў яго на інаўгурацыі, віншаваў са святамі і адпраўляў падарункі. Кіраўнік праваслаўнай царквы таксама не раз выказваў падтрымку Лукашэнку.

Напрыклад, у 2004 годзе падчас рэферэндуму, які дазволіў Лукашэнку балатавацца на трэці і наступныя прэзідэнцкія тэрміны, Філарэт сказаў, што народ, хутчэй за ўсё, дазволіць Лукашэнку ўдзельнічаць у выбарах.

— У мінулыя гады беларускі народ не раз праяўляў мудрасць. Упэўнены, што і цяпер нашы суайчыннікі зробяць правільны выбар, — казаў уладыка.

Герой Беларусі

1 сакавіка 2006 года мітрапаліту Мінскаму і Слуцкаму Філарэту прысвоілі званне "Герой Беларусі". Ён атрымаў узнагароду за "шматгадовы асабісты ўклад у духоўнае адраджэнне беларускага народа, умацаванне дружбы і брацкіх сувязяў паміж народамі, развіццё міжканфесійнага дыялогу".

Прапаноўваў рэгуляваць інтэрнэт па-кітайску

У 2009 годзе на сустрэчы Аляксандра Лукашэнкі з сябрамі Сінода Беларускай праваслаўнай царквы мітрапаліт Філарэт заявіў, што "неабходна дзейснае рэгуляванне інтэрнэт-змесціва на заканадаўчым узроўні". Ён адзначыў, што ў гэтым пытанні можна арыентавацца на досвед Кітая.

Па яго словах, "інтэрнэт, які ёсць расчыненымі дзвярыма ў свет, мае магутны ўплыў на свядомасць людзей":

— Асноўная пагроза заключаецца ў тым, што амаральная інфармацыя стала даступнай самым уразлівым катэгорыям — дзецям і падлеткам, у якіх псіхіка яшчэ няўстойлівая. Для іх віртуальны хаос вельмі небяспечны.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.