За год у Беларусі стала на 60 тысяч студэнтаў менш. Куды яны ўсе зніклі?

04/06/2024 - 18:02

Куды зніклі студэнты? / BNTU

У Беларусі моцна зменшылася колькасць студэнтаў ВНУ. За год — амаль на 60 тысяч: з 227 тысяч у 2022-м да 171 тысячы ў 2023-м.

Гэта самы нізкі паказчык за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі.

Студэнцкі пік прыйшоўся ў нашай краіне на 2011 год — тады ў беларускіх ВНУ навучалася амаль 445 тысяч чалавек. З тых часоў іх колькасць няўхільна падала.

Еўрарадыё запыталася ў акадэмічнага дырэктара даследчага цэнтра BEROC Льва Львоўскага, чаму выпускнікі школ перасталі цікавіцца беларускімі ВНУ і да чаго можа прывесці сітуацыя, якая склалася.

Дэмаграфічная яма і адток за мяжу

Эксперт назваў дзве асноўныя прычыны скарачэння колькасці студэнтаў: па-першае, зніжэнне нараджальнасці і скарачэнне колькасці насельніцтва ў цэлым, а па-другое, адток у замежныя ВНУ.

— Беларусы пачалі з'язджаць вучыцца за мяжу недзе ў сярэдзіне 2010-х гадоў і аж да цяперашняга часу працягваюць гэта рабіць. Прычым едуць вучыцца як у ЕС, так і ў Расію.

Леў Львоўскі звязвае адток студэнтаў з пагаршэннем якасці вышэйшай адукацыі ў Беларусі. Калі да падзей 2020 года яна зніжалася паступова, то пасля адбыўся рэзкі абвал праз рэпрэсіі супраць выкладчыкаў. У выніку многія спецыяльнасці прыкметна страцілі ў прэстыжнасці.

— Акрамя гэтага, праз рост дабрабыту і павелічэнне заробкаў усё больш сем'яў могуць сабе дазволіць адправіць дзіця вучыцца за мяжу.

Чым гэта пагражае?

Эксперт кажа, што, адвучыўшыся за мяжой, малады спецыяліст наўрад ці вернецца працаваць у сённяшнюю Беларусь. Тут для гэтага проста няма адэкватных умоваў. Таму, у першую чаргу, адток будзе спрыяць росту дэфіцыту працоўных рук і недахопу высокакваліфікаваных кадраў.

— На гэтае пытанне звяртае ўвагу і ўрад, і сам Лукашэнка. Але, як мы бачым, праблему яны вырашаюць выключна ў камандна-адміністрацыйным і рэпрэсіўным ключы.

Ужо ёсць выпадкі, калі дырэктараў школ запалохвалі звальненнямі, калі пад іх крылом будзе занадта шмат тых, хто паступае за мяжу. Плюс былі праблемы з апастылямі на атэстатах і з іншымі дакументамі, якія патрабуюцца падчас паступлення ў замежныя ВНУ. Яшчэ раней, можна ўспомніць, паступленне ў магістратуру перастала даваць маладым людзям права на адтэрміноўку ад войска.

Львоўскі мяркуе, што ўлады і далей працягнуць рабіць рэпрэсіўныя захады ў дачыненні да беларускіх студэнтаў, а якасць адукацыі працягне зніжацца.

— Змяншэнне колькасці студэнтаў, якое адлюстравана ў афіцыйнай статыстыцы, — насамрэч яшчэ не ўся карціна, якую мы бачым. За апошнія гады многія ВНУ прыкметна знізілі свае прахадныя балы, і з тых 170 тысяч, якія цяпер вучацца, адсоткаў 10 наогул бы не паступілі ў ВНУ яшчэ гадоў 15 таму. Такая вось інфляцыя.