Пракоп'еў, Сахашчык і Ягораў паехалі ў турнэ. Хутка і ў тваім горадзе (сур'ёзна)

Выбары 2020 года мусілі быць самымі нуднымі ў беларускай гісторыі. А потым з'явіўся трыумвірат — і вы помніце, што было далей.

Хоць не: самымі нуднымі ў беларускай гісторыі мусілі быць выбары ў трэцяе скліканне Каардынацыйнай рады! А потым, вы не паверыце, з'явіўся трыумвірат.

Вадзім Пракоп'еў, Валер Сахашчык і Андрэй Ягораў ладзяць серыю сустрэч з беларускай дыяспарай за мяжой. Калі коратка, вось што яны прапануюць на сустрэчах: з'яднацца і стварыць “цэнтр сілы”. То-бок супольнасць беларусаў з гарызантальнымі сувязямі і празрыстай справаздачнасцю. Такую “беларускую мафію”, толькі без крыміналу і перастрэлак, але з падаткамі і выбарамі. Тым, каму не падабаецца слова “мафія”, Пракоп'еў прапануе назву Diaspora United (можна прыдумаць іншую).

Прокопьев, Сахащик и Егоров поехали в турне. Скоро и в твоём городе (серьёзно)

Вадзім Пракоп'еў, Валер Сахашчык і Андрэй Ягораў / Euroradio

Мы паспрабуем максімальна коратка палумачыць, што да чаго. Вось алфавіт сустрэчы, якая прайшла напярэдадні ў Варшаве.

А. Акно магчымасцяў. Прыкладам, чарговы “Прыгожын” ідзе браць Крэмль — і для Беларусі адкрываецца акно магчымасцяў. Ці гатовыя да гэтага дэмсілы? Пракоп'еў лічыць, што не (усе будуць сутаргава чытаць тэлеграм і не разумець, што далей). Бо яшчэ на “а” — “апатыя”.

Б. Беларусаў ўнутры Беларусі гэта злуе. Калі б Пракоп'еў быў у Беларусі, яго б злавала: мінімум трыста тысяч чалавек — і ўсе ў апатыі! Таму трэба неяк страсянуцца.

— Наш рух у тупіку. Пры наяўным лідарстве мы пралятаем як мінімум чатыры вокны магчымасцяў. Выйсце з тупіка я бачу ў тым, што як мінімум 350 тыс. чалавек, якія эмігравалі, робяць супольныя высілкі, — кажа Пракоп'еў.

В. Выбары. І для пачатку можна паўдзельнічаць у выбарах у Каардынацыйную раду. Хаця б для таго, каб больш не скардзіцца, што вас у ёй ніхто не прадстаўляе, — узбадзёрцеся і выбярыце сабе кандыдата (ці ўвогуле прасоўвайце сваю кандыдатуру).

Яшчэ адна прычына паўдзельнічаць у выбарах ад Ягорава: “Гэта будзе рабіць рэжыму нервы”. Бо рэжыму нашмат прыемней назіраць за апатычнай дыяспарай.

Г. Грошы. А дакладней, падаткі. Калі ў беларусаў у эміграцыі будзе свой маленькі бюджэт, не давядзецца раз на год ладзіць марафоны салідарнасці. Заўсёды можна ўзяць грошы на дапамогу сем'ям палітвязняў з бюджэту.

Д. Дыяспара. У выніку дыяспара павінна пабудаваць нешта накшталт карпарацыі ці прафсаюза.

"Diaspora United Corporation. З назіральнай радай, слушнай працэдурай выбараў, фінансавай чысцінёй і празрыстасцю — з першага дня. А не як дэманстравалі некаторыя. Гаворка ідзе пра масавую ідэю — не пра тысячу, а пра сто тысяч беларусаў", — дадае Пракоп'еў.

Л. Легітымнасць. Ну добра, паўдзельнічае 100 тысяч беларусаў у выбарах у Раду. І што? Каго будзе прадстаўляць гэтая структура? Яна будзе прадстаўляць гэта новае аб'яднанне: “мафію” са ста тысяч беларусаў! Выглядае цалкам легітымна — не ў маштабе Беларусі, але ў маштабе гэтай мафіі.

М. Мацярык. Так Пракоп'еў называе беларусаў у Беларусі. Але як уся гэтая дзейнасць беларусаў у эміграцыі паўплывае на “беларусаў на мацерыку”? Выбары, падаткі… Ім што?

“Як у самалёце: надзеньце кіслародную маску спачатку на сябе, потым на дзіця”, — кажа Пракоп'еў. У сэнсе, стварыце нешта эфектыўнае перш у эміграцыі — а там, глядзіш, і беларусам у Беларусі можна будзе дапамагчы.

Н. Нацыя. Сахашчык раіць перастаць разлічваць на асобных людзей — хай нават самых таленавітых — і ўключыць “патэнцыял нацыі”.

П. Перамовы. Ягораў не выключае, што некалі, калі адкрыецца акно магчымасцяў, трэба будзе весці дыялог з рэжымам. І лепш бы весці гэты дыялог, маючы за сабой моцную структуру. Вяртаемся да таго, што хоць ісці танкамі на Беларусь не плануецца, сіла патрэбная.

А вось з кім трэба весці перамовы ўжо цяпер — са сваімі аднакласнікамі "ў мянтоўскай форме, пракурорскім кіцелі ці судовай мантыі". Сахашчык кажа — данясіце ім: калі яны не здзяйснялі злачынстваў, ніхто іх "вешаць на слупах" не будзе.

— Яны змогуць працягваць займацца сваёй справай пры ўмове прафпрыдатнасці. Растлумачце ім: Пеця, Вася — вы ўсе роўна беларусы, а дыктатура ўсе роўна скончыцца. Пеця, ты чалавек малады, табе з гэтым жыць — працуй у прававым поле. Выконвай закон, каб я ж цябе не судзіў потым, не люстраваў. Не здзекуйся з палітзэкаў на зоне, не вынось неправасудных выракаў.

Так, гэта складана. Але калі кожны з нас данясе гэта хаця б да трох чалавек, гэта будзе велізарны крок да вызвалення краіны. Можа, нават вычарпальная кампанія. І гэта можна рабіць ужо цяпер, не чакаючы фенаменальна разумных рашэнняў нейкіх кабінетаў ці іншых органаў.

Р. Руская амбасада. Стоп, так стаўка на сілу ці перамовы? Пракоп'еў тлумачыць на пальцах:

— Уявіце, што ў беларускай наменклатуры два лагеры. Назавём іх “белыя лукашысты” і “чырвоныя лукашысты”.

“Чырвоныя лукашысты” ў выпадку знікнення Лукашэнкам навыперадкі пабягуць у рускую амбасаду. І калі ў нас не будзе альтэрнатывы, мы не зможам “белых лукашыстаў” схіліць на наш бок. Яны прайграюць гэту бітву з “чырвонымі”. А бітва ідзе, там няма і не можа быць адзінствы.

Сярод гэтых людзей, якія нам здаюцца выключна злачынцамі, ёсць людзі, якія могуць спыніцца і сказаць: стоп, незалежнасць для нас важная. І іх можна зрабіць хаўруснікамі, але для таго, каб сесці з імі за стол перамоў, трэба пагражаць рэвалюцыяй. І без цэнтра сілы, без хаўруснікаў і без незалежных грошай (гранты не лічацца — Еўрарадыё) гэта немагчыма.

С. Сувязі. Але гарызантальныя. Таму што “класічнае кабінетнае будаванне прыводзіць да лукашэнкаўскай вертыкалі”, лічыць Пракоп'еў.

Т. Турмы. Не, здаецца, ніхто не ведае, як вызваліць палітвязняў. Але Пракоп'еў хітра намякае: “Яшчэ не ўсе творчыя хады адкрытыя”. Калі вы ведаеце, што рабіць — выходзьце на сувязь.

У. Украіна. Сахашчыка чарговы раз спыталі, чаму беларускія добраахвотніцкія структуры ва Украіне не могуць дамовіцца і аб'яднацца.

— Тыя, хто ваюе, знаходзіцца ў выдатных адносінах адно з адным. Гэта кіраўніцтвы не могуць дамовіцца. І гэта ўсё ж розныя рэчы.

А потым Сахашчык уздыхнуў і спытаў беларусаў неяк так: на вайне ўсё абвострана, але слухайце, мы хаця б у мірных умовах можам дамаўляцца?

Ч. Чароўная краіна. Калі Ягораў з'язджаў з Беларусі, яго дачцэ было тры гады. Цяпер — пяць, яна Беларусі не памятае. Для яе Беларусь — гэта чароўная краіна, у якой магчымае ўсё. Нават аднарогі. Ягораву б хацелася, каб дачка некалі ўбачыла гэтую чароўную краіну.

Э. Энергія. Сахашчыка засмучае, што зашмат энергіі ідзе на лаянку і разборкі. Гэта дэматывуе. Можна, перанакіраваць усё ж энергію на нешта добрае?

Хто прыдумаў?

Пасля сустрэчы “трыумвірату” з варшаўскай дыяспарай Еўрарадыё спытала ў Ягорава, хто ўвогуле ўсё гэта прыдумаў:

— Усе здарылася даволі спантанна. Мы даўно ведаем адзін аднаго і, сустракаючыся, заўважалі падабенства нашых ідэй, падабенства ў аналізе сітуацыі. І гэтыя сімпатыі падштурхнулі нас да таго, каб здзейсніць шэраг падарожжаў па беларускіх дыяспарах і падзяліцца тым бачаннем, якое ў нас ёсць. І паглядзець, ці адгукаецца наша бачанне, ці ёсць альтэрнатыўнае бачанне ў людзей. Ніякіх паліттэхналагічных архітэктараў за гэтым не стаіць.

Для мяне гэта першая сустрэча ў такім фармаце. Спачатку Вадзім і Валер ездзілі ўдвух. Мне здаецца, што цікавасць з боку людзей ёсць, ёсць жаданне далучацца да нечага новага. Але ёсць і пэўны недавер, беларусы крытычныя — і гэта важна. Пакуль што мне падабаецца, як усё ідзе — паглядзім, як сітуацыя будзе развівацца далей.