Шведскі добраахвотнік купіў дамок у 50 кіламетрах ад фронту. Але навошта?

Раўта — шведскі добраахвотнік, ён ваюе ва Украіне ў складзе Другога Інтэрнацыянальнага легіёна. І цяпер у Харкаўскай вобласці ёсць месца, куды ён будзе вяртацца, каб апісваць у дзённіках, што здарылася з ім "на нулі".

У 53-х кіламетрах ад фронту Раўта купіў невялікі вясковы дамок. Патрабаванне да дома было адно: ён павінен знаходзіцца на дэакупаванай тэрыторыі.

— Мне захацелася, каб тут, ва Украіне, у мяне было месца, якое я змагу назваць домам.

Да таго ж бяздзейнасць паміж баявымі выхадамі для мяне рабілася часам невыноснай, і я спрабаваў знайсці тут, ва Украіне, нешта падобнае да таго, што ёсць у мяне дома. Нейкі праект, над якім я заўсёды змагу працаваць, якім я заўсёды заняты.

Дом — гэта якраз такі праект.

"Думаю, варта даведацца, дзе мінныя палі, перш чым ісці ў грыбы"

Было нескладана, дом знайшоўся хутка. Асноўная цяжкасць — аформіць паперы. Гэта заняло больш часу, чым разлічваў Раўта, і таму ў сваім новым ўкраінскім доме ён пакуль змог пражыць ўсяго тры тыдні. Гэтага хапіла, каб пазнаёміцца з суседзямі.

— Забаўна бачыць, як людзі рэагуюць, даведаўшыся, што іншаземец купіў дамок у Харкаўскай вобласці. Адно з першых пытанняў звычайна: "Як далёка гэта ад лініі фронту?"

Насамрэч я не думаю, што жыць там небяспечна. У нашай вёсцы даволі ціха, і ты не чуеш гукаў ракет. Людзі скідаюць фота з найбліжэйшага вялікага горада — так, там відаць вынікі абстрэлаў, выбухаў. Але ў маёй вёсцы на працягу ўсіх тыдняў, што я правёў там, было ціха.

Побач з новым домам Раўты — мінныя палі. "Думаю, варта высветліць, дзе канкрэтна яны размешчаныя, перш чым ісці ў грыбы", — задуменна кажа швед. Зрэшты, тут ён таксама разлічвае на дапамогу мясцовых — яны нядрэнна ведаюць, куды ў ваколіцах вёскі лепш не хадзіць.

— Плюс пастаянна ідзе размініраванне, так што з часам сітуацыя будзе лепшай.

Але ў грыбы — потым. Проста цяпер Раўта едзе дадому, у Швецыю — ён не быў там амаль два гады, з пачатку поўнамаштабнай вайны. Тым часам за яго новай вясковай хаткай прыглядае сусед. Незадоўга да нашага інтэрв'ю ён з дапамогай анлайн-перакладчыка пісаў Раўту на шведскай: маўляў, усё пад кантролем.

Раўта дамовіўся з суседзямі, што тыя часам будуць зазіраць да яго, асабліва калі тэмпература апусціцца нізка — правяраць, ці не замерзлі трубы і газавы балон, ці не прыходзілі няпрошаныя госці. Суседзі ў курсе, якое абсталяванне Раўта пакінуў у доме, і могуць праверыць, ці ўсё на месцы.

— Часам мы карыстаемся анлайн-перакладчыкамі, але ў асноўным проста гаворым — і неяк само сабой атрымліваецца, што разумеем адно аднаго. Калі побач няма ні перакладчыкаў, ні англамоўных суседзяў, мова вучыцца хутчэй.

Украінскую Раўта разумее лепш, чым рускую. "Гарно" для яго — зразумелае слова. "Красиво" — незнаёмае.

"Калі ў іх ёсць карова, яны прапануюць свежага малака, калі яны толькі што прыгатавалі ежу — частуюць"

Да таго як прыехаць на вайну ва Украіне, Раўта ваяваў у Афганістане. І зносіны з мясцовымі жыхарамі там былі зусім іншыя.

— Калі шчыра, у нас з афганцамі так шмат культурных адрозненняў, што нават калі б мы гаварылі на адной мове, усё роўна не заўсёды разумелі б адно аднаго. Адрозніваецца ўсё — рэлігія, лад жыцця, адрозніваецца нават тое, як мы думаем.

Тут, ва Украіне, усе вельмі добразычлівыя, спрабуюць дапамагчы ўсім, чым могуць. Я не сустракаў па-прарасійску настроеных людзей — імаверна, яны ёсць, проста ў мяне няма досведу зносін з імі. Усе, каго я сустракаў, вельмі нас падтрымлівалі.

Гасціннасць проста неверагодная, ты ўсюды дарагі госць. З якімі б праблемамі ты ні сутыкаўся, мясцовыя заўсёды спыняюцца і прапануюць дапамогу. Калі ў іх ёсць карова, яны прапануюць свежага малака, калі яны толькі што нешта прыгатавалі — прыходзяць цябе пачаставаць.

І ў выніку ты ўсё больш адчуваеш сябе як дома.

Ведаеце, што кранае мяне асабліва? Ты прыязджаеш у вёску — і гэта апошняя вёска на шляху да лініі фронту, да "нуля" ўсяго пяць кіламетраў — і бачыш, як жывуць мясцовыя жыхары. Яны выходзяць з дому, яны гатуюць нармальную ежу — так, там няма электрычнасці, але ў іх ёсць дрывяныя печы. Яны стрыгуць траву каля дома — калі ў іх няма генератара, яны могуць выкарыстоўваць бензінавую газонакасілку. І ты думаеш — а ты б паводзіў сябе гэтак жа паміж артылерыйскімі абстрэламі? Гэта дзівосная ўстойлівасць.

У іх ёсць падвалы — падчас абстрэлаў яны могуць хавацца там (хоць, паводле маіх назіранняў, не робяць гэтага). У іх ёсць запасы ежы на месяцы, у іх ёсць калодзежы — і таму заўсёды ёсць вада.

І гэта тое, чаму могуць пазайздросціць людзі ў іншых краінах. У нас, напрыклад, у дамах няма калодзежаў, печаў і запасаў ежы на некалькі месяцаў. У нас няма плана: што з намі будзе, калі мы застанемся без электрычнасці надоўга? І гэта тое, што я хацеў бы вярнуць, гэта тое, што мы страцілі — але што захавалі людзі ва Украіне.

"Суседзі проста з'яўляюцца ў дзвярах і прапануюць дапамогу"

Раўта 8 гадоў таму пераехаў з кватэры ў прыватны дом у невялікім населеным пункце Швецыі. І спадзяецца, што яму больш ніколі не давядзецца жыць у шматкватэрным доме.

Вонкава дамок, які купіў Раўта ва Украіне, адрозніваецца ад яго шведскага дома — гэта проста невялікая драўляная скрыначка. І вуліца, на якой ён стаіць, адрозніваецца ад шведскай вуліцы. У Швецыі, кажа Раўта, прыватныя дамкі не будуць падобныя, ва ўкраінскай жа вёсачцы яны даволі аднатыпныя.

І хоць гэты дом больш падобны на тыя, у якіх Раўта жыў у чаканні баявых выхадаў свайго падраздзялення, ён нагадвае яму менавіта пра яго шведскі дом, а не пра штурмы.

— Суседзі вельмі спагадныя. Яны звычайна проста з'яўляюцца ў дзвярах і прапануюць дапамогу. Спачатку яны дапамагаюць мне, а потым мы ідзём у іх дамы — там таксама заўсёды ёсць чым заняцца. Мой дом не пацярпеў ад вайны — але так пашанцавала не ўсім хатам у гэтай вёсцы.

Часам трэба дапамагчы памяняць вокны, часам — дапамагчы з транспартам... А часам трэба пакарміць чыюсьці карову. Гэта досыць нагадвае тое, як ішлі справы ў мяне дома ў Швецыі.