Што беларусы думаюць пра выбары і ці хочуць "адлігі" — новае апытанне

Беларусы лічаць прэзідэнцкія выбары важнай падзеяй. Да такой высновы прыйшлі сацыёлагі з Chatham House. Яны праводзілі анлайн-апытанне сярод беларусаў 9-20 снежня, а 4-11 студзеня правялі серыю глыбінных інтэрв'ю з рознымі рэспандэнтамі.

Як беларусы ставяцца да выбараў, сітуацыі ў краіне і магчымай адлігі? Вось адказы ад сацыёлагаў.

Выбары — важныя, але наконт падліку галасоў ёсць пытанні

60% беларусаў лічаць маючыя адбыцца 26 студзеня выбары прэзідэнта вельмі важнай падзеяй.

Відавочна, што такога меркавання прытрымліваецца пераважная большасць праўладных беларусаў: 92%. Але так лічаць і многія ў іншых групах. Напрыклад, 70% нейтральнай аўдыторыі.

Сярод эканамічна незадаволеных беларусаў выбары лічаць важнымі 54%. А вось сярод прадэмакратычных — 25%.

"Выбары — гэта заўсёды важная падзея для любой краіны. Зрэшты, не толькі для краіны, у якой яны праходзяць. [ ... ] для іншых краін гэта таксама важная падзея. Усе сочаць за гэтым", — сказала падчас глыбіннага інтэрв'ю сацыёлагам праціўніца дзейнай улады.

63% беларусаў "дакладна" ці "хутчэй будуць" удзельнічаць у выбарах. Не ісці галасаваць плануюць 23%. У 2020-м сітуацыя была зусім іншай: хацелі прагаласаваць 91% беларусаў.

Цікава, што сярод беларусаў 36% лічаць, што выбары перадвызначаныя і ад галасавання нічога не залежыць. А вось 37% з такім тэзісам не згодныя.

27% беларусаў упэўненыя, што галасы на выбарах лічыць будуць, яшчэ 26% схіляюцца да такога меркавання. Для параўнання: зусім не вераць у аб'ектыўны падлік галасоў 15%, а схіляюцца да такога меркавання 9%. Яшчэ 22% адзначылі "цяжка адказаць".

Як беларусы ставяцца да Лукашэнкі і сітуацыі ў краіне

Ацанілі сацыёлагі і стаўленне беларусаў да сітуацыі ў краіне. Напрыклад, 68% насельніцтва згодна ці хутчэй згодна са сцвярджэннем, што Лукашэнка робіць усё, каб Беларусь не ўцягнулі ў вайну.

Дарэчы, падтрымліваюць уварванне Расіі ва Украіну 32% беларусаў — крыху менш, чым у лістападзе 2023-га. Не падтрымліваюць вайну 40% — крыху больш, чым у 2023-м.

"Высока задаволеныя" сітуацыяй у Беларусі на сёння 18%, адваротнага меркавання прытрымліваюцца таксама 18%. У астатніх — "сярэдняя задаволенасць".

Больш за ўсё жыхары Беларусі незадаволеныя ўнутранай палітыкай (41%), карупцыяй (37%), знешняй палітыкай і аховай здароўя (па 36%).

Беларусы хочуць адлігі і лепшых стасункаў з Еўропай

57% беларусаў хацелі б, каб пасля выбараў Беларусь удзельнічала ў перамовах па перамір'і ва Украіне.

56% жыхароў краіны хацелі б, каб краіны ЕС імкнуліся палепшыць стасункі з Беларуссю. 55% чакаюць вялікіх крокаў да паляпшэння стасункаў з Еўропай з боку Беларусі.

51% беларусаў хочуць, каб пасля выбараў палітычныя мігранты маглі бяспечна вярнуцца ў краіну.

Беларусы хацелі б адлігі: вызваленне большай колькасці палітвязняў падтрымалі б 44%, толькі 14% супраць такога кроку, а яшчэ 42% не змаглі адказаць.

42% беларусаў падтрымалі б зніжэнне колькасці затрыманняў паводле "экстрэмісцкіх артыкулаў", супраць толькі 10%.

Вера ў пазітыўныя змены пасля выбараў прэзідэнта ніжэйшая. Напрыклад, вераць у тое, што афіцыйны Мінск будзе больш старацца наладзіць стасункі з ЕС 32%, а не вераць — 25%.

У змяншэнне колькасці рэпрэсій паводле "экстрэмісцкіх артыкулаў" вераць 20%, а ў магчымасць палітычных мігрантаў вярнуцца — 19%.

Ацэнка перспектыў Беларусь досыць аптымістычная: 47% думаюць ці схіляюцца да думкі, што справы ў краіне ідуць у правільным кірунку, 21% не згодныя, астатнія "не змаглі адказаць".

Эканамічнай сітуацыяй задаволеныя 43%, не задаволеныя — 32%.

"Я цікаўлюся палітыкай" падтрымалі ці хутчэй падтрымалі 45%, а вось 34% хутчэй не цікавяцца. Відавочна, больш за ўсё не цікавяцца менавіта "нейтралы".

56% беларусаў лічаць, што краіне патрэбна "моцная рука лідара", пры гэтым 54% выступаюць за рэформы ў краіне.