"Разумны горад" Сангдо — дарагі, пусты і не апраўдаў інвестыцый

Беларускія ўлады прапанавалі паўдневым карэйцам пабудаваць "разумны горад" у Беларусі. Праўда, пакуль гаворка ідзе толькі пра асобны раён "інавацыйнага развіцця". Мемарандум аб узаемаразуменні паміж Паўднёвакарэйскай карпарацыяй па развіцці замежнай гарадской інфраструктуры (KIND) і беларускім Нацыянальным агенцтвам інвестыцый і прыватызацыі быў падпісаны 25 жніўня.

Еўрарадыё паглядзела на паўднёвакарэйскі досвед будаўніцтва "разумных гарадоў" і іх крытыку.

Што з сябе ўяўляе разумны горад?
 

Канцэпцыя разумнага горада з'явілася не так даўно. Імклівая глабальная ўрбанізацыя насельніцтва Зямлі прымушае навукоўцаў і тэарэтыкаў шукаць новыя рашэнні па развіцці гарадоў. Адным з рашэнняў праблемы глабальнага перанасялення стала канцэпцыя "разумнага горада".

У яе аснове ляжыць укараненне ў гарадскую структуру розных інтэлектуальных сістэм, інтэграваных з інтэрнэт-тэхналогіямі: разнастайных сэнсараў для прыёму і апрацоўкі інфармацыі, развітых сістэм збору звестак і спецыялізаванага праграмнага забеспячэння для аналітыкі.

Сангдо
 

Адзін з самых амбіцыйных праектаў сучаснасці — паўднёвакарэйскі "разумны горад" Сангдо, заснаваны ў 2000 годзе. Сумесны праект некалькіх буйных карпарацый: Gale International, POSCO E&C і Morgan Stanley Real Estate. Усімі інфармацыйнымі тэхналогіямі займаецца Cisco Services.

Горад пабудавалі цалкам "з нуля", цяпер ён плошчай шэсць квадратных кіламетраў. У ім жыве каля 80 тысяч чалавек, але плануецца, што пры аптымістычным заканчэнні праекта горад разрасцецца да 250 тысяч. Па апошніх звестках, кошт праекта ўжо перавысіла 40 мільярдаў долараў — што зрабіла яго адным з самых дарагіх у гісторыі.

Але Сангдо хоча стаць яшчэ і "самым разумным" горадам у свеце. Увесь горад абсталяваны адмысловымі датчыкамі, якія збіраюць і аналізуюць інфармацыю пра стан дарог, аўтамабільны рух, будынкі, патрэбу ў энергіі, расход вады і іншае.

Горад пачалі будаваць у 2005 годзе, да 2009-га здалі першыя аб'екты, у тым ліку натхнёны Сіднейскім оперным тэатрам выставачны комплекс Songdo Convensia і 12-кіламетровы мост, які напрасткі злучае аэрапорт Інчхон з востравам.

Сангдо так спраектаваны, што ў любую яго мясціну можна трапіць за 15 хвілін на ровары. Праекціроўшчыкі вырашылі адмовіцца ад гарадскога занавання, у Сангдо офісныя будынкі суседнічаюць з жылымі, на першых паверхах якіх размешчаны гандлёвыя зоны. Пры гэтым 40% агульнай плошчы Сангдо займаюць розныя "рэкрэацыйныя плошчы": скверы, паркі, плошчы і іншае.

Разумная начынка
 

Распрацоўшчык сеткавага абсталявання Cisco размясціў па ўсім горадзе разнастайныя датчыкі, падключыўшы да глабальнай адсочвальнай сеткі літаральна кожны сантыметр Сангдо. Звесткі з іх расказваюць пра стан дамоў, дарог, патрэбы ў энергіі і іншым.

Напрыклад, вулічныя камеры адсочваюць колькасць пешаходаў і, каб знізіць расходы, прыглушаюць асвятленне на пустых вуліцах і робяць ярчэйшым на людных. Да глабальнай інфармацыйнай сеткі паступова падключаюцца ўсе будынкі. З дапамогай гэтага можна ў дыстанцыйным рэжыме кіраваць хатняй гаспадаркай.

Па заявах кампаніі Cisco, інавацыі ў сферы энергаспажывання і альтэрнатыўныя крыніцы энергіі далі магчымасць скараціць спажыванне электрычнасці ў кожным будынку на 30%. Аптымізацыя закранула і іншыя сферы: збор смецця і яго перапрацоўку, водаачыстку і іншае.

Крытыка няроўнасці
 

Жыццё ў гэтым наскрозь камп'ютарызаваным горадзе даражэйшае, чым у іншых гарадах. Каб весці паўнавартаснае жыццё ў Сангдо, трэба мець даход вышэй сярэдняга. Праз гэта становішча ў горадзе ўжо атрымала назву "лічбавая няроўнасць".

Аднак стваральнікі горада, прыватныя карпарацыі, так першапачаткова і планавалі: пастаянна жыць у горадзе будуць толькі спецыялісты з высокім дастаткам, а абслуговы персанал будзе прыязджаць сюды на вахтавыя змены. Праўда, задумка гэтая правалілася: аказалася, што большасць людзей хочуць працаваць у тым горадзе, дзе яны жывуць, а людзі з дастаткам не хочуць жыць у дарагім горадзе.

Горад-прывід
 

Аўтар блога Korea Expose Іян Джэймс назваў Сангдо чалавечай пустэльняй і "цалкам штучным, старанна спраектаваным, без ценю разбурэння або беднасці". "Нехта сказаў, што ў горада няма характару. Я лічу, што ў ім больш характару, чым амаль у любым іншым горадзе Паўднёвай Карэі. Тут ёсць гнятлівая, амаль чарнобыльская пустата. Амаль адчуваеш, што яшчэ пара гадоў — і ў гэтых велізарных будынках нікога не застанецца".

Выданне Daily Mail назвала горад "чарнобылепадобным горадам-прывідам", а мясцовы жыхар і зусім быў максімальна крытычны: "Гэта горад-прывід. Тут шмат замежных школ, лякарняў і іншых выгод. Але ўсе яны занадта дарагія. Усё дарагое. Можа быць, у будучыні яны будуць развіваць гэту прастору. Але людзі ўжо пачынаюць з'язджаць. Яны так сфакусаваліся на прыцягненні замежнікаў, што забываюць, што звычайныя людзі таксама тут жывуць. Калі б яны пачалі думаць пра тое, як зрабіць жыццё тут таннейшым, Сангдо мог бы стаць найлепшым горадам не проста ў Карэі — ва ўсім свеце. Але будаўніцтва занадта зацягнулася".

Пры гэтым будаўнічыя кампаніі працягваюць інвеставаць у Сангдо ўсё больш і больш грошай, рэалізуючы ўсё новыя праекты: спрабуюць прыцягнуць у горад людзей. Складана сказаць, ці ўдасца Сангдо пераадолець "чарнобыльскі перыяд" і знайсці новых жыхароў. Магчыма, што яго чакаюць масавыя ўцёкі ўжо тых, хто ў ім яшчэ застаецца.

Персанальныя звесткі
 

"Разумны горад" падымае яшчэ адно пытанне: у руках міжнародных карпарацый і ўладаў аказваецца велізарны пласт персанальнай інфармацыі пра жыхароў. Можна ўявіць, як аддзелы маркетынгу прыватных кампаній будуць выкарыстоўваць такі масіў звестак.

KIND, Сангдо і Беларусь
 

Вядома, Сангдо не будавалі пад наглядам Паўднёвакарэйскай карпарацыі па развіцці замежнай гарадской інфраструктуры (KIND) і сам горад з ёй наўпрост не звязаны. Аднак горадабудаўнічы досвед Карэі ў стварэнні "разумных гарадоў", несумненна, будзе ўплываць на стварэнне падобных праектаў у Беларусі.