Музыканты з “чорнага спіса” выступілі на тэрыторыі ЗША ў Мінску

Распачынаючы прыём, Часовы павераны ў справах ЗША ў Беларусі Майкл Скэнлан прывітаў музыкаў, паэтаў, мастакоў, журналістаў па-беларуску. І патлумачыў, што мэта гэтай сустрэчы — аддаць даніну павагі свабодзе творчага самавыяўлення беларусаў, з якой у нашай краіне праблемы.

Майкл Скэнлан: “Прыгажосць і праўда застаюцца назаўсёды, а цэнзура — не. Няпісаныя забароны, абмежаванні, забароны выступаў у апошнюю хвіліну супярэчаць духу творчасці, які прадстаўляеце вы — мастакі. Няхай у хуткім часе гэтыя сумныя падзеі стануць толькі зноскай на старонках кнігі гісторыі”.

Збіраць творчых людзей на нефармальную сустрэчу — шматгадовая традыцыя, якой амбасада ЗША прытрымлівалася цягам 6 апошніх гадоў. Праўда, раней сустрэчы гэтыя праходзілі ў рэзідэнцыі амерыканскага пасла ў Раўбічах. Рэзідэнцыя ў Раўбічах амбасадзе больш не належыць: з-за адсутнасці ўжо колькі гадоў сталага амбасадара ЗША ў Беларусі ад арэнды таго будынка амерыканцы адмовіліся — там няма каму жыць.

Калі раней гэта быў міні-фестываль, дзе выступалі выключна музыканты, то цяпер на сцэну са сваімі творамі выходзілі паэты Уладзімір Някляеў і Андрэй Хадановіч.

А таксама былі арганізаваныя выставы фотаздымкаў “Прэс-фота-2011” і рэпрадукцый прац амерыканскіх аўтараў розных эпох.

Музычны крытык Зміцер Падбярэзскі ўхваліў такую змену.

Зміцер Падбярэзскі: “Кожны праект, калі прыняць “Амбасовішча” як праект, павінен развівацца. У амбасадзе прыдумалі новую форму і сабралі тут не толькі музыкаў — тут і мастакі ёсць, і літаратары”.

А лідар гурта NAKA Насця Шпакоўская пасля свайго выступа адзначыла актуальнасць самой ідэі.

Насця Шпакоўская: “Адчуваецца “прыгнёт” па ратацыі, па буйных пляцоўках, па прамоўтарах. Так, ціхенька, для сваіх, мы нешта можам рабіць. І, дзякуй Богу, інтэрнэт яшчэ ніхто не адмяніў. Але гэта ўжо не тое, што было да забароны”.

Нагадаем, NAKA разам з гуртамі “Крама”, “Палац”, “Крамбамбуля”, “Нейра Дзюбель”, N.R.M. ды іншымі ўнесеныя ў так званы “чорны спіс” забароненых музыкаў, таму зладзіць канцэрт альбо прагучаць у беларускім радыёэфіры для іх сёння амаль нерэальна.

Уладзімір Някляеў прызнае, што такая сустрэча — ледзь не адзіная магчымасць сёння сабраць разам столькі творчых людзей.

Уладзімір Някляеў: “Творчых людзей спакойна, свабодна сёння нельга нідзе сабраць. Можна сабраць толькі ўсякую пошасць. Тую, якая і збіраецца ў адведзеных для гэтага месцах. У тым ліку — у Доме літаратара, які заняты зараз абы-кім, толькі не літаратарамі. Дзякуй амерыканцам, якія гэта робяць і даюць магчымасць людзям, якія нешта пішуць, — гэта хоць да некага даносіць”.

Пісьменнік Уладзімір Арлоў кажа, што нарэшце пабачыў шмат людзей, з кім даўно не сустракаўся.

Уладзімір Арлоў: “Я з радасцю паслухаў фрагменты паэмы “Турма” Уладзіміра Някляева, я не змог прыйсці на канцэрт Зміцера Вайцюшкевіча, бо ўсе гэтыя канцэрты забаранілі і адмянілі — толькі тут я яго павіншаваў з днём нараджэння. Я ўпершыню ўбачыў помнік Тадэвушу Касцюшку, які знаходзіцца тут, на гэтай выспе амерыканскай тэрыторыі ў Беларусі. І я падзялюся ўражаннямі з аўтарам гэтага помніка Алесем Шатэрнікам”.

Праспяваў некалькі песень і Зміцер Вайцюшкевіч. А пасля выказаў пажаданне, каб і амбасады іншых краін праявілі такую ж цікавасць да беларускай культуры, як амбасада ЗША.

Зміцер Вайцюшкевіч: “Не тое, што мяне тут пакармілі, а тое, што такую ўвагу культуры беларускай надаюць. І гэта варта таго, каб быць удзячным за гэта”.

Выступ Лявона Вольскага і “Крамбамбулі” спантанна ператварыўся ў невялічкае шоў. Спачатку Лявон выступаў сам, а потым запрасіў на сцэну Змітра Вайцюшкевіча, Алега Хаменку з “Палаца” ды Уладзіміра Пугача з J:Морс — і яны заспявалі разам.

Лявон Вольскі: “Акцый мусіць быць больш, бо мы насамрэч абмежаваныя гэтымі спісамі. І межамі — там нельга, там нельга і там нельга. Хай будзе можна не толькі ў амерыканскай амбасадзе, але і ў польскай, нямецкай амбасадзе хай будзе можна. Не абавязкова ж за гэта браць грошы — музыкі пра гэта і не вельмі дбаюць. Проста хочацца, калі ўжо нідзе нельга, паказаць сваё мастацтва народу, хай і ў абмежаванай колькасці”.

А дырэктар прадпрыемства “Надзейныя праграмы” Юрый Зісер пажадаў, каб такія прыёмы не толькі працягваліся, але і пашыраліся — каб запрашалі творцаў, якія працуюць на рускай, польскай ды іншых мовах.

Але самае галоўнае, што традыцыя “Амбасовішча” будзе працягвацца. Паводле словаў Майкла Скэнлана, супрацоўнікі амбасады ўпэўніліся, што і на гэтай пляцоўцы можна ладзіць добрае мерапрыемства. І паабяцаў, што ў наступным годзе яны не толькі запросяць на прыём больш людзей, але і зробяць яго больш працяглым па часе.

Фота: Змітра Лукашука