Улады чакаюць сапраўдны бум крэдытавання. Разабраліся, ці добра гэта

10/05/2024 - 18:54

Работнікаў менш — заробкі вышэйшыя / bankiros.ru

Нацбанк чакае, што ў другім квартале попыт на крэдыты сярод грамадзян і бізнесу заўважна вырасце. Прычым сярод фізічных асоб ён вырасце аж у тры разы — з 7,1 да 21,4%. Дзіўны аптымізм. Або песімізм?

Эканамістка аналітычнага цэнтра "Берок" Анастасія Лузгіна расказала Еўрарадыё, ці звязаны гэты скачок з ростам дабрабыту беларусаў і якія рызыкі ён насамрэч нясе.

— Як вам падаецца, прагноз Нацбанка аб рэзкім росце попыту на крэдытаванне кажа пра тое, што беларусы рэзка пабагацелі?

— Гэтыя лічбы хутчэй адлюстроўваюць спадзяванні банкаў, тое, што яны прагназуюць. Гэта не значыць, што менавіта гэтыя лічбы мы ўбачым у другім і трэцім квартале года. Проста фінансавыя ўстановы ацэньваюць тую дынаміку крэдытавання, якая ў нас ужо склалася. А яна досыць актыўная. Плюс глядзяць на цяперашнія ўмовы крэдытавання. У Беларусі зараз растуць рэальныя заробкі. І з улікам стрымлівання цэн, адносна нізкай інфляцыі, растуць актыўна. Паводле апошніх звестак, за першы квартал гэтага года яны перавысілі рост у 10% у рэальным выражэнні.

Власти ждут настоящий бум кредитования. Разобрались, хорошо ли это

Крэдытны аддзел у банку / РИА Новости

Калі ў чалавека расце зарплата, то ён, адпаведна, можа пры гэтай зарплаце ўзяць большы крэдыт. А банкі выдаюць крэдыты з улікам магчымасцяў атрымальнікаў іх аплачваць. У Беларусі, як і ў шэрагу краін свету, існуюць пэўныя каэфіцыенты, якія падлічваюць банкі, каб не перавысіць суму магчымасці выплаты і не стварыць рызыкі нявыплаты крэдытаў.

А паколькі заробкі растуць і ў намінальным, і ў рэальным выражэнні, адпаведна, і магчымасць браць крэдыты як доўгатэрміновыя, так і спажывецкія, яны таксама ўзрастаюць у фізічных асоб.

— Ці варта чакаць падзення росту заробкаў?

— Безумоўна, з аднаго боку здаецца, што ўсё добра. Заробкі растуць, крэдытаванне па прыемных стаўках павялічваецца. Людзі могуць больш купляць, больш задавальняць свае патрэбы.

Але трэба разумець, што на сённяшні дзень наша эканоміка працуе на мяжы сваіх магчымасцяў у плане наяўных працоўных рэсурсаў. То-бок гэты рост попыту, які мы бачым за кошт заробкаў і за кошт крэдытаў, ён павінен неяк задавальняцца. А як ён можа задавальняцца, калі людзей больш няма, каб іх прыцягваць у вытворчасць? І што ў гэтым выпадку рабіць?

Хутчэй за ўсё частка попыту насельніцтва будзе пераарыентоўвацца на імпартныя тавары. Гэта пацвярджаецца дадзенымі папярэдніх кварталаў, калі мы бачылі, што і спажывецкі імпарт павялічваўся, апярэджваючы тэмпы спажывецкага экспарту.

Калі вось такая тэндэнцыя — і імпарт пастаянна перавышае экспарт, адпаведна, мы больш валюты трацім, чым атрымліваем звонку. Па апошніх дадзеных у нас сальда тавараў і паслуг яшчэ застаецца станоўчым. Але яно за кошт спажывецкага попыту можа перайсці ў адмоўнае значэнне. І гэта стварае рызыкі, што на рынку застанецца недастаткова валюты. А гэта цягне за сабой магчымасць паскоранай дэвальвацыі.

Плюс дапамагае жорсткае рэгуляванне цэн. Калі б цэны не стрымлівалі, то інфляцыя была б вышэйшая, рэальныя даходы сціплейшыя, але пры гэтым прадпрыемствы сябе б лепш адчувалі.

Бо, з аднаго боку, прадпрыемствы вымушаныя наймаць работнікаў на больш высокую зарплату. А з іншага — у выніку таго, што заробкі растуць, выдаткі растуць у кампаній. Яны не могуць іх перанесці на кошт тавару, таму што інфляцыя жорстка рэгулюецца, і каб павысіць цэны на тавар, трэба прайсці пэўную працэдуру. І не значыць, што ўрад яе ўхваліць.

Калі паглядзець па апошніх дадзеных, як працуюць кампаніі, то іх чысты прыбытак знізіўся ў першым квартале гэтага года ў параўнанні з папярэднім. А страты павялічыліся.

Гэта значыць, рост попыту на крэдыты, рост заробкаў, з аднаго боку, стымулюе рынак. Але беларуская эканоміка ўжо ўвайшла ў стадыю пачатку перагрэву. То-бок яна не можа далей актыўна пашырацца за кошт дэфіцыту працоўнай сілы, за кошт абмежаванасці яе магчымасцяў. Усё гэта нясе ў сабе патэнцыйныя рызыкі інфляцыі і дэвальвацыі.