19-гадовая беларуска выходзіць на подыюм і здзіўляе навуковымі працамі

Даніэла Каляда — беларуска, якая з дзесяці гадоў жыве ў Вялікабрытаніі. Яе бацькі — Наталля Каляда і Мікалай Халезін, якія кіруюць "Беларускім свабодным тэатрам". Пасля падзей у Мінску на Плошчы-2010 іх сям'я была вымушаная пакінуць Беларусь.

Да сваіх 19 гадоў дзяўчына ўжо паспела паўдзельнічаць у здымках з Джудам Лоў і прайсціся па подыуме на модных паказах мадэльера Віўен Вествуд, а цяпер рыхтуецца да стажыроўкі ў газеце The Wall Street Journal. Еўрарадыё паразмаўляла з Даніэлай пра партфоліа, якое ўражвае, вучобу ва Універсітэцкім каледжы Лондана, стаўленне да тэатра і тугу па радзіме.

Еўрарадыё: Калі вы пераехалі з бацькамі, вам было ўсяго дзесяць гадоў, але ваш бацька распавядае, што вы ўжо ў тым узросце актыўна дапамагалі ім.

Даніэла Каляда: Тады быў такі складаны перыяд, калі мае бацькі займаліся выратаваннем палітвязняў з турмаў. Ні ў каго не было часу займацца хатнімі справамі. Мы жылі ў гатэлях, у сяброў, таму, як толькі атрымалася кудысьці пераехаць на пастаянную аснову, прыйшлося займацца базавымі рэчамі: інтэрнэтам, пастаўшчыкамі газу, электрычнасці. Бацька тады валодаў англійскай значна горш, чым цяпер, таму усімі гэтымі пытаннямі даводзілася займацца мне.

Еўрарадыё: То бок у дзесяць гадоў у вы ўжо валодалі англійскай лепш за бацькоў?

Даніэла Каляда: З самага дзяцінства мяне мама адправіла ў англійскую школу ў Мінску. Да моманту пераезду я па-англійску выражала свае думкі нават лепш, чым па-руску.

Еўрарадыё: Сам пераезд быў для вас складаным?

Даніэла Каляда: Калі глядзіш на гэта ўсё ў рэтраспектыве, яно выглядае досыць дзіўна. Цяпер я разумею, якія з-за пераезду перада мной адкрыліся магчымасці: я жыву ў Лондане, вучылася ў адной з найлепшых школ Вялікабрытаніі (а можа, нават і свету), я паступіла ў добры універсітэт, якога б у мяне не было ў Беларусі. Але на той момант мне было вельмі складана, таму што мая сям'я — бабуля, дзед — яны ўсе засталіся ў Мінску, ды і ўвесь мой быт застаўся ў Мінску.

"Вучобу я аплачваю цалкам сама"

Цяпер я вучуся на палітыка-эканамічным курсе ў UCL (University College London/Універсітэцкі каледж Лондана. — Еўрарадыё). Гэта першы універсітэт Лондана, які дапусціў жанчын да вучобы. У ім навучаліся 37 нобелеўскіх лаўрэатаў, уключаючы Махатму Гандзі. Ва універсітэце вучыцца вельмі шмат людзей з самых розных краін.

Еўрарадыё: Вучыцеся па нейкай праграме або самі аплачваеце вучобу?

Даніэла Каляда: Вучобу я аплачваю цалкам сама. Я часамі працую: удзельнічаю ў некаторых мадэльных паказах, што вельмі добра аплачваецца. Таксама я перакладаю п'есы, кнігі з рускай на англійскую і наадварот, што таксама досыць добра аплачваецца. Гэта дазволіла мне цалкам аплаціць адукацыю самой.

Еўрарадыё: А колькі цяпер каштуе вышэйшая адукацыя ў Вялікабрытаніі?

Даніэла Каляда: Для англічан і грамадзян краін Еўрасаюза кошт адукацыі аднолькавы незалежна ад універсітэта і курса — дзевяць тысяч фунтаў за год. Але для студэнтаў не з Еўрасаюза і не англічан кошт адукацыі пачынаецца ад 35 тысяч фунтаў, але медыцынскі або юрфак могуць даходзіць да 90 тысяч.

Еўрарадыё: Як праходзіць вучоба? Сутыкаецеся з нейкімі цяжкасцямі?

Даніэла Каляда: У Англіі цікавая сістэма праверкі студэнцкіх работ на плагіят — праз спецыяльны сайт. Але нават пасля гэтага магчымая дадатковая праверка. Калі выкладчыку здаецца, што студэнт напісаў нешта, што не змог бы напісаць самастойна, то ён выклікае цябе да сябе і пачынае распытваць пра гэтае сачыненне. У мяне быў выпадак, калі па курсе гісторыі я пісала на вельмі вузкую тэму — рэпрэзентацыя старых людзей у пасляваеннай савецкай культурнай прадукцыі. Для працы я, у прыватнасці, выкарыстала творчасць беларускіх пісьменнікаў Мележа, Дударава, паказвала, як яны ў сваіх творах апісвалі старых. На жаль, мая настаўніца мала ведала пра беларускую літаратуру сама, таму думала, што ніхто на яе курсе не мог ведаць пра гэта таксама. Аднак, калі я ёй распавяла пра сваю асабістую гісторыю, маю працу прынялі да публікацыі на сайце academia.edu. Там па законе публікуюцца ўсе працы, якія набралі пэўны высокі бал.

"З Віўен Вэствуд знаёмая даўно, але праз вучобу рэдка ўдзельнічаю ў паказах"

Еўрарадыё: Вы ўжо згадвалі, што вы яшчэ і мадэль...

Даніэла Каляда: Так. У маіх бацькоў яркая тэатральная кар'ера, яны знаёмыя з вялікай колькасцю дызайнераў, якія ў нейкай ступені займаюцца рэвалюцыяй у сваёй сферы. Адно з такіх знаёмстваў — Віўен Вествуд (брытанскі дызайнер моды, заснавальніца панк-стылю ў модзе. — Еўрарадыё). Я з ёй даўно знаёмая, яна мне доўгі час прапаноўвала ўдзельнічаць у яе паказах. Гэта цікавая праца, на якой мозг адпачывае. Але я займаюся гэтым досыць рэдка, калі гэта не перашкаджае маёй вучобе.

Еўрарадыё: Ці ўдзельнічаеце ў тэатральных праектах бацькоў?

Даніэла Каляда: Мой удзел у іх праектах заканчваецца перакладамі ўсіх іх п'ес на англійскую. Я б не сказала, што тэатр — гэта нешта маё, таму што я з ім вырасла. Мне здаецца, калі занадта шмат тэатра з дзяцінства, ты занадта добра ў ім разбіраешся і не хочаш звязваць з ім сваё жыццё.

"Быць акцёрам — гэта не для мяне"

Еўрарадыё: Тым не менш вы зняліся ў кароткаметражным фільме разам з Джудам Лоў.

Даніэла Каляда: Гэта цікавая гісторыя, нечым падобная на гісторыю з мадэльным бізнесам. Зноў жа, улічваючы сферу дзейнасці маіх бацькоў, многія мне прапаноўвалі заняцца здымкамі прафесійна. У той перыяд у мяне як раз былі канікулы, і я паўдзельнічала у гэтай кароткаметражцы. Магчыма, нехта на маім месцы вырашыў бы цалкам нырнуць у акцёрскую кар'еру, але я паставіла вучобу на першае месца. І, улічваючы мой досвед з тэатрам, я ўсё ж такі вырашыла, што быць акцёрам — гэта не для мяне.

Еўрарадыё: З чым жа плануеце звязаць сваё жыццё? У якой сферы сябе бачыце ў бліжэйшы час?

Даніэла Каляда: Гэтым летам у мяне ёсць магчымасць прайсці стажыроўку ў The Wall Street Journal у секцыі крытыкі палітыкі і мастацтва, якая вывучае апошнія тэндэнцыі ў гэтых сферах. Яна будзе доўжыцца дзесяць тыдняў у Нью-Ёрку, і, хутчэй за ўсё, я пагаджуся. Ёсць прапанова працягнуць працаваць у лонданскім офісе — я разглядаю гэты варыянт, але ў той жа час мне б не хацелася мець нейкую працу з 9 да 17. Хочацца ўсё ж граць ролю ў жыцці людзей на больш глабальным узроўні.

Еўрарадыё: Сумуеце па Беларусі?

Даніэла Каляда: Вельмі хачу прыехаць, але ў дадзены момант не магу. Я нават спрабавала падаць дакументы ў пасольства, але калі я цяпер туды паеду, то нічога добрага не будзе. Гэта на самай справе непрыемнае пачуццё, быць не самастойнай асобай, а рычагом ціску на сваіх бацькоў.