Рэжым прэсуе спартсменаў, а МАК хоча аслабіць санкцыі. Што за лухта?

“Пытанне не ў тым, што ідзе крывавая вайна, а ў тым, што і Беларусь, і Расія вельмі жорстка парушылі Алімпійскую хартыю”, — кажа выканаўчы дырэктар Беларускага фонду спартыўнай салідарнасці Аляксандр Апейкін.

У гутарцы з Еўрарадыё суразмоўца распавядае, чаму нельга неразважліва здымаць санкцыі з беларускіх і расійскіх спартсменаў і дапускаць іх да ўдзелу ў міжнародных спаборніцтвах. Ініцыятыва дазволу належыць Міжнароднаму алімпійскаму камітэту (МАК) і падчас баёў ва Украіне і рэпрэсій ў Беларусі выклікае не толькі здзіўленне, але і крытыку і спрэчкі. У арганізацыі настойваюць на сваім: “Ні аднаму спартсмену нельга перашкаджаць у спаборніцтвах толькі праз яго пашпарт”.

Рэжым прэсуе спартсменаў, а МАК хоча аслабіць санкцыі. Што за лухта?

Аляксандр Апейкін / Еўрарадыё

Аляксандр Апейкін: Гэтае рашэнне МАК даволі непрадуманае, і ў яго адразу закладаюцца сур’ёзныя канфлікты. У любым выпадку, сітуацыя можа быць разгледжаная толькі тады, калі раптам у найбліжэйшыя часы вайна скончыцца і будуць падпісаныя нейкія мірныя пагадненні.

МАК разважае на перспектыву, што вайна ў 2023 годзе скончыцца, таму гэта такое рашэнне наперад. Але трэба разумець, што да Алімпійскіх гульняў яшчэ шмат часу.
Усё можа кардынальна змяніцца.

Але, натуральна, калі мы абапіраемся на сённяшнюю сітуацыю, усіх абурае, што спартсмены з Беларусі і Расіі могуць быць дапушчаныя да спаборніцтваў.

Беларусь парушае Алімпійскую хартыю пачынаючы з 2020 года. Лагічнае пытанне: ці не з’яўляецца допуск да спаборніцтваў сур’ёзным паслабленнем для беларускіх і расійскіх спартсменаў? Ці не з’яўляюцца такія рашэнні крокам назад і працай расійских лабістаў, бо з майго пункту гледжання, так і ёсць.

Мы ведаем, што спорт для дыктатарскіх рэжымаў Расіі і Беларусі — важная, так бы мовіць, цацка. Таму цалкам відавочна, што ў гэтым кірунку рабіліся пэўныя намаганні.

Еўрарадыё: Мы ўсе хочам, каб вайна хутчэй скончылася, але нават калі яна скончыцца — гэта не азначае, што ўсё адразу стане добра. Спатрэбіцца час, каб Лукашэнка і яго світа адказалі за гвалт і рэпрэсіі.

Зміцер Навоша піша, што дапускаць спартсменаў трэба пры пэўных умовах. Якімі маглі б яны быць?

Аляксандр Апейкін: Мы будзем працаваць з Міжнародным алімпійскім камітэтам і іншымі еўрапейскімі партнёрамі, каб МАК зрабіў больш жорсткімі крытэрыі магчымасцяў удзелу ў спаборніцтвах. Бо на сёння МАК дапускае спартсменаў, якія нібыта ўстрымаліся ад меркавання наконт палітычных падзей, не дапускае толькі тых, хто актыўна падтрымаў вайну. Такіх спартсменаў, якія адкрыта падтрымалі вайну, у Беларусі не так і шмат. У Расіі — трохі болей.

Мы спрабуем данесці, што павінны дапускацца спартсмены, якія маюць не пасіўную антываенную пазіцыю, а актыўную. Прынамсі, яны мусяць гэта публічна паказваць. Гэта павінна быць публічная антываенная пазіцыя ці падпісанне антываеннай дэкларацыі. Ёсць антываенная дэкларацыя , якую распрацаваў Беларускі фонд спартыўнай салідарнасці, яе падпісала ўжо больш за 500 атлетаў. Сярод іх прыкладна 50 — прызёры Алімпійскіх гульнаў, больш за сотню — чэмпіёны свету і чэмпіёны Еўропы. Гэта вельмі сур’ёзны дакумент.

Пакуль у нас ёсць час, будзем працаваць над тым, каб МАК зрабіў крытэрыі ўдзелу ў міжнародных спаборніцтвах больш жорсткімі. І асноўным з іх мусіць быць актыўная антываенная пазіцыя. Я спадзяюся, што ў нас гэта атрымаецца.

Еўрарадыё: Краіны Балтыі і Польшча выступілі супраць удзелу спартсменаў з Расіі і Беларусі ў Алімпійскіх гульнях. Як спартыўныя санкцыі адбіваюцца на агульнай сітуацыі ў беларускім спорце? Якімі могуць быць наступствы?

Аляксандр Апейкін: Апроч сітуацыі з вайной ёсць нявырашаннае пытанне, звязанае са спартсменамі, якія трапілі пад рэпрэсіі ў Беларусі. Пазіцыя нашага фонду — дамагацца аднаўлення іх праў. Ідзе размова пра некалькі дзесяткаў атлетаў, якія ў 2020 годзе выступілі супраць гвалту і пасля страцілі шмат прафесійных магчымасцяў.

Сёння за мяжой знаходзіцца больш за 100 прадстаўнікоў беларускага спорту, якія таксама маглі б удзельнічаць у Алімпійскіх гульнях, але не могуць, бо трапілі пад палітычны пераслед. Як МАК збіраецца спрыяць аднаўленню правоў гэтых атлетаў?

Гэтае пытанне мы таксама будзем ставіць. А то атрмліваецца, што тыя спартсмены, якія выступілі супраць гвалту і за абарону Алімпійскай хартыі, пасля гэтага трапілі пад палітычныя рэпрэсіі і фактычна страцілі сваю кар’еру, а тыя спартсмены, якія адмаўчаліся альбо падтрымалі Лукашэнку, яны, атрымліваецца, маюць права браць удзел у Алімпійскіх гульнях? Гэта ўжо само па сабе несправядліва.