Зроблена ў Youtube: Як відэаблогеры мяняюць жыццё

Нумар пяць расійскага спісу Форбс Алішэр Усманаў вырашыў звярнуцца да свайго апанента Аляксея Навальнага не праз традыцыйныя сродкі масавай інфармацыі, а з дапамогай канала Youtube. Адно гэта кажа пра тое, што новыя медыя занялі трывалае становішча ў сучаснай рускамоўнай медыяпрасторы. Паводле дадзеных кампаніі Youtube, каля траціны ўсіх карыстальнікаў інтэрнэту (больш за мільярд чалавек) штодня праглядаюць сотні мільёнаў гадзін онлайн-відэа. Прырост праглядаў на Youtube у Расіі ў 2016 годзе склаў 50%.

Онлайн-відэа дало магчымасць істотна разнастаіць тэмы і жанры, якія цікавыя карыстальнікам. У прыватнасці, вялікі рост адбыўся ў сферы адукацыйнага відэа, стандарты якога не мяняліся з пяцідзясятых гадоў мінулага стагоддзя. На сённяшні дзень e-learning-індустрыя зарабляе звыш $100 млрд у год. Па дадзеных Google, 57% людзей ва ўзросце 16-34 гадоў кажуць, што відэаролікі ― адна з асноўных крыніц, дзе яны чэрпаюць інфармацыю.

Рускамоўны сектар Youtube таксама прапануе сваім карыстальнікам разнастайны адукацыйны кантэнт, у тым ліку відэаблогі, якія здымаюць вельмі таленавітыя маладыя людзі. Напрыклад, youtube-канал TrashSmash здымае мінчук Валянцін Конан. На сённяшні дзень у канала 190 тысяч падпісчыкаў, а колькасць праглядаў навукова-папулярных шоў, якія здымае Конан, дасягае 600 тысяч. "Канёк" канала ― крытыка грамадскіх навукападобных стэрэатыпаў, напрыклад, пра смяротнае пакаранне або гамафобію.

"У мяне было перадузятае стаўленне да смяротнага пакарання і гомасексуальнасці. Майго дзядзьку, супрацоўніка міліцыі, застрэлілі падчас выканання задання, ― распавядае аўтар канала TrashSmash Валянцін Конан. ― У кожным з нас ёсць нешта варварскае, што прымушае нас падтрымліваць прынцыпы накшталт "вока за вока". Але калі ў працэсе падрыхтоўкі да здымак я пачаў вывучаць навуковыя матэрыялы, маё меркаванне змянілася. Свецкі гуманізм, на якім пабудаваная большасць цяперашніх грамадстваў, мае на ўвазе адмову ад смяротнай кары".

Рэпутацыя

Відэаблогінг як у рускамоўным сектары інтэрнэту, так і па ўсім свеце развіваецца лавінападобна. На сённяшні дзень у Youtube больш за сто рускамоўных блогераў, чыя аўдыторыя пераваліла за мільён. Карыстальнікам цікавае меркаванне, якое выказвае той ці іншы блогер, у іх ёсць магчымасць задаць аўтару пытанне ў каментарыях, выказацца, абвінаваціць у хлусні, паставіць лайк або дызлайк. Палітолаг Кацярына Шульман называе гэты феномен "новай празрыстасцю": інфармацыя дастаецца і распаўсюджваецца імгненна. І ў сілу гэтай празрыстасці важным рэсурсам для блогераў становіцца давер гледачоў і, такім чынам, паўстае пытанне аб рэпутацыі блогераў. Што ў сваю чаргу прымушае саміх блогераў сачыць за рэпутацыяй адно аднаго. Гэта неміласэрнае высокаканкурэнтнае асяроддзе, дзе кожны сам за сябе і змагаецца за свайго гледача, а абмеркаванне рэпутацыі канкурэнта становіцца элементам шоў.

Часам рэпутацыйныя войны разгортваюцца вакол палітычных падзей. 26 сакавіка гэтага года стэндап-комік Даніла Папярэчны (937 тысяч падпісчыкаў) падтрымаў акцыі пратэсту супраць карупцыі, арганізаваныя Аляксеем Навальным. У сваім роліку ён як бы абараняў сваіх калег па індустрыі забаў, кажучы, што гледачы павінны зразумець сваіх любімцаў і не патрабаваць ад іх адкрытага агучвання сваёй палітычнай пазыцыі. Праз два дні на гэты выклік адгукнуўся блогер Мікалай Собалеў (2,9 мільёна падпісчыкаў) і таксама падтрымаў Навальнага. У агульнай складанасці гэтую гісторыю паглядзелі тры з паловай мільёны гледачоў.

Спецыяльнай пільнай увагай гледачоў і блогераў карыстаюцца праекты, якія альбо падазраюць у дачыненні да Крамля, альбо прама абвінавачваюць у садзейнічанні ўладам. Пасля таго як 15 траўня былая салістка "Ленінграда" Аліса Вокс выклала кліп "Малыш", блогеры за лічаныя гадзіны раскапалі, хто і за колькі замовіў гэтую песню.

Зрэшты, аўтар канала Kamikadzedead Дзмітрый Іваноў лічыць, што ад вялікіх непрыемнасцяў блогера ратуе кароткая памяць інтэрнэту: "Тут навіна жывая адзін дзень. А на наступны дзень яна ўжо сышла з трэндаў, яна ўжо нецікавая большасці ". І таму, які б промах ні зрабіў блогер, на наступны дзень пра яго забудуць.

Палітыка

Палітычны ўплыў відэаблогераў стаў бачны, калі 26 сакавіка 2017 года гледачы відэароліка "Ён вам не Дзімон", які падрыхтаваў Фонд барацьбы з карупцыяй, выйшлі на вуліцу. І гэтая акцыя стала самай масавай расійскай несанкцыянаванай акцыяй з дзевяностых гадоў. Палітыкі, якія да нядаўняга часу ігнаравалі youtube, у тэрміновым парадку заняліся пытаннем "хто такія відэаблогеры і што з імі рабіць". Менавіта таму блогер Саша Спілберг раптам атрымала запрашэнне выступіць у Дзярждуме, людзі, якія ўваходзяць у адміністрацыю прэзідэнта, пачалі прадзюсаваць відэакліпы, а ўладальнік медыягрупы Life Арам Габралянаў заняўся субсідаваннем відэаблога "Дружко-шоу".

Аўдыторыю ў 22 мільёны карыстальнікаў, а менавіта столькі праглядаў набраў ролік "Ён вам не Дзімон", улады праігнараваць не могуць, але, падобна, слаба ўяўляюць сабе, што з ёй рабіць.

"Ім здаецца, што гэта нейкі дадатковы інструмент піяру, як у дзевяностыя былі ўлёткі, а цяпер будуць ролікі. Наколькі гэта дрэнна працуе, бачна на гаротных прыкладах ролікаў пра Навальнага, які Гітлер, і таксама гэтай злашчаснай песні таксама пра Навальнага. Такім чынам, у іх пакуль не атрымоўваецца намацаць, якім менавіта чынам працаваць з гэтым інструментам. З ім нельга ніяк працаваць, калі ўсведамляць яго як інструмент. Калі ўсведамляць гэтае асяроддзе як акіян, то можна навучыцца неяк у ім плаваць", ― лічыць палітолаг і відэаблогер Кацярына Шульман.

У адрозненне ад уладаў, апазіцыя разумее, у які бок трэба рухаць карыстальнікаў з тым, каб атрымаць яшчэ большы ўплыў. 5 чэрвеня Аляксей Навальны абвясціў конкурс на лепшы палітычны відэаблог. Арганізатары конкурсу разлічваюць істотна пашырыць плынь інфармацыі з рэгіёнаў, і такім чынам пацясніць тэлепавестку.

Аўтар: Жэня Снежкіна, Віктар Малішэўскі