Бяссмертны: Баюся, Януковіч не працягне пяць год як прэзідэнт

111011 Bezsmertny.mp3

Еўрарадыё: Юлія Цімашэнка атрымала сем гадоў пазбаўлення волі. Як можна ацаніць гэты прысуд з пункту гледжання гісторыі Украіны?

Раман Бяссмертны: Першае пачуцце, якое адольвае, калі спрабуеш аналізаваць сітуацыю — гэта вялізнае пачуццё сораму за краіну і дзяржаву, дзе ты жывеш і дзе суд прымае такое рашэнне. Безумоўна, гэтае рашэнне паўплывае і на стаўленне да Украіны як дзяржавы, і на ўнутраную сітуацыю ў краіне. Справа далёка не завершаная, бо наперадзе апеляцыя, касацыя, па самых сціплых разліках - гэта паўтары гады. Але ўсё адно, калі за палітычнае рашэнне чалавек пераследуецца крымінальна, тым больш калі гэта жанчына — гэта кажа пра нецывілізаванасць дзяржавы, пра нераўнамернае выкарыстанне нормаў права. І першыя, хто зверне на гэта ўвагу — еўрапейскія структуры, савет Еўропы, еўрапарламент. І найперш гэта ўдарыць па тэмпах падпісання Украінай дамовы пра асацыяцыю з Еўрасаюзам. Нягледзячы на тое, што ва Ўкраіне зараз шмат гавораць, што гэта не паўплывае, сама Цімашэнка некалькі разоў звярталася ў еўрапейскія інстытуты з просьбай, каб яны не звязвалі яе працэс з пытаннем падпісання асацыяцыі, але несумненна, сённяшні прысуд паўплывае на тэмпы і канчатковы вынік падпісання. Бо суд над Цімашэнкай, Луцэнкам, Івашчанкам і іншымі асобамі, што працавалі ва ўрадзе Цімашэнкі — гэта не асобныя факты, гэта сімптом, які Еўропа сёння ацэньвае адназначна як выкарыстанне нормаў права ў палітычнай барацьбе.

Еўрарадыё: А якой логікай у такім разе карыстаюцца ўлады Украіны?

Раман Бяссмертны: Калі прааналізаваць выказванні абодвух бакоў, то ў гэтай сітуацыі яўна праглядаецца, што ў працэсе дамінуюць эмоцыі, а не рэгламент і закон. У пазіцыі Януковіча і пракуратуры дамінуе пачуцце помсты. Відавочна, што падзеі, якія адбыліся ва Ўкраіне ў 2004-2005 годзе, раз'юшылі Януковіча і яго атачэнне, і тое, што цяпер адбываецца — гэта жаданне адпомсціць. А пачуцце помсты — гэта самы кепскі дарадца, бо гэта пацягне за сабой зваротны працэс. Калі вы звярнулі ўвагу, сёння калі суддзя Кірэеў зачытваў прысуд, у звароце Цімашэнкі да грамадзянаў яўна чулася, што прыйдзе час, калі і на нашай вуліцы будзе свята. Відавочна, што Украіну чакае ўнутранае абвастрэнне палітычнага канфлікта. Ці то развязка будзе ў выніку датэрміновых парламенцкіх выбараў, ці датэрміновых прэзідэнцкіх выбараў, ці сур’ёзнага сацыяльнага канфлікту паміж уладай і народам. Але тое, што сённяшні прысуд абвострыць адносіны паміж уладай і людзьмі — гэта відавочна. 

Еўрарадыё: Няўжо жаданне адпомсціць у Януковіча мацнейшае за жаданне падпісаць дамову з Еўрасаюзам і развіваць выгаднае для Украіны супрацоўніцтва?

Раман Бяссмертны: Зразумела, што людзі са здаровым розумам, якія ўмеюць лічыць і бачаць перспектывы развіцця дзяржавы, перамаглі б у сабе пачуцце помсты. Але сёння ва ўлады нестае ні інтэлекту, ні аналізу, каб спыніць гэта. Сёння па тым, як Януковіч і яго атачэнне нервова ўспрымаюць пытанні пра Цімашэнку, па іх выказваннях бачна,  што дамінуе менавіта пачуцце помсты. Натуральна, сёння ідзе рэзкае падзенне рэйтынгу Януковіча і падтрымкі з боку насельніцтва, што сведчыць пра тое, што развязка блізкая. Баюся, што пры такой дынаміцы развіцця сітуацыі гэты прэзідэнт не працягне пяць год.

Еўрарадыё: А суддзі цалкам падпарадкоўваюцца ўказам зверху?

Раман Бяссмертны: Даследаванні паказваюць, што больш за 60 адсоткаў насельніцтва не давяраюць судам. А суд над Цімашэнкай, які амаль штодня трансляваўся онлайн праз інтэрнэт і тэлебачанне, паказаў, што суды, на жаль, не гатовыя выконваць ролю трэцяй галіны ўлады, быць арбітрам у канфліктах паміж грамадзянамі, грамадствам і ўладай. Гэты факт, несумненна, таксама будзе ўлічвацца Еўропай падчас падпісання дамовы пра асацыяцыю. На жаль, апошнія працэсы паказваюць, што сёння украінскія суды не могуць быць названыя незалежнымі, а суддзі і пракуратура знаходзяцца ў такой сітуацыі, што падпяваюць адміністрацыі прэзідэнта.

Еўрарадыё: Ці мае Украіна, як і Беларусь, і Расія, шанец  выбрацца з-пад улады гэтага постсавецкага аўтарытарызму?

Раман Бяссмертны: Несумненна, усе тры дзяржавы рана ці позна стануць цывілізаванымі. І грамадствы, людзі даўно да гэтага гатовыя. Грамадскі авангард, эліта, істэблішмэнт усіх трох краін даўно жыве еўрапейскімі каштоўнасцямі і ідэаламі. Што датычыцца дзяржаваў і ўладаў — тое, што засталося ад савецкіх спосабаў кіравання, трэба скінуць з цягніка, рухаючыся ў Еўропу. Гэта і метадалогія працы, і адсутнасць дэмакратычных механізмаў кіравання краінамі. Як скінуць — праводзіць рэформы, а для гэтага патрэбныя новыя людзі ва ўладзе. Грамадскія інстытуцыі, тое, што называецца, трэці сектар — для станаўлення любой краіны вельмі важна. Палітычныя партыі, грамадскія арганізацыі, прафесійныя саюзы — гэта тое, што адкрые шлях да выхаду ва ўладу людзей, здольных да правядзення рэформаў. Змяніўшы людзей ва ўладзе, ўсе тры краіны маюць велізарныя шанцы стаць паўнапраўнымі членамі еўрапейскай супольнасці.