Мы для іх — празрыстыя

Мяне літаральна ўкідваюць у аўтазак. "На прыёме" два здаравенныя бамбізы. У іх злыя і пустыя вочы.

"Давай гэтага пі*ара сюды, дабегаўся? Ху*е ты, прэса, я гэтую камізэльку зараз на галаву табе нацягну, — гасцінна сустракае мяне адзін з іх. — Сюды сядай, што ты так сеў, на курорце ці што? Рэчы, тэлефон, здымай усе, пакідай тут. І не правакуй, правакатар ці што?"

Для чаго так паводзіць сябе гэты чалавек? Я кажу, што не супраціўляюся, камон, я разумею, загад ёсць загад, але навошта гэтая жэсць? Ці пра яе таксама было ў загадзе? У заплечніку абсталяванне, я вельмі перажываю за яго. Але ў вачах бамбізы злосць і пустата. Яму напляваць на мае абставіны, гэта не мае ніякага значэння.

Разам з Марыяй Вайтовіч мы стрымім і фатаграфуем на акцыі "Ланцуг салідарнасці" ў Мінску. Гэта рэдакцыйнае заданне. Яшчэ да "хапуна" я раблю некалькі здымкаў амапаўцаў. З-пад масак на тварах відаць толькі вочы. Ва ўсіх амаль аднолькавыя, без адлюстравання.
 

Вывучаная празрыстасць

Памятаеце наша фота амапаўцаў з адкрытымі дзвярыма ў аўтазак? На секунду нават падаецца, што яны адмыслова пазіруюць, а іх злосць напускная. Амаль як вясельны фатограф, я падымаю палец угору — маўляў, дзякуй за здымкі. Хлопцы ў адказ кажуць: "Толькі не драчы потым на іх". Не, не граюць. Насамрэч злыя.

Калі амапаўцы робяць "каробачку", каб адсунуць чаргу ад плошчы Перамогі, падыходжу амаль упрытык, каб сфатаграфаваць твары. Яны глядзяць, як быццам бы мая празрыстасць выкручаная на максімум. Ні смартфона, ні мяне за ім як быццам не існуе...

У аўтазаку некалькі журналістаў — фатограф TUT.by, карэспандэнтка з Украіны, мая калега Марыя. Яшчэ тут хлопец, якога закінулі разам з роварам. Мы пад наглядам усё тых жа пустых вачэй. "Ну што, адстаялі ўчора да ночы, цяпер вось сёння пасядзіце, адпачніце", — часам маўчанне разбаўляецца "прыёмам новенькага".

Укідваюць мужчыну, які кажа, што нёс перадачу хворай маці. Ён нам потым пакажа слоічак з супам, але ўсё роўна застанецца ў аўтазаку. "Я цябе заху*ру за паўп*дзюлі", — сустракае чарговага затрыманага адзін з тых, хто арганізуе правапарадак. Вочы перастаюць быць пустымі, у іх разгараецца агеньчык. Паміж імі становіцца іншы амапавец, нібыта свядома перадухіляючы канфліктную сітуацыю.

Двое маладых людзей кажуць, што патрапілі ў аўтазак з прыпынку: "Мы ехалі дадому, чакалі 100-ы аўтобус, супрацоўнік сказаў "з'я*алі адсюль", мы папрасілі паказаць дакументы, апынуліся тут".
 

"Добры паліцэйскі"

У Ленінскае РУУС нас вязуць на больш модным аўтазаку. Унутры ён раздзелены на "шклянкі" — аддзяленні памерам з прыбіральню-шпакоўню. У кожным па тры-пяць чалавек.

"Хлопцы, і не сорамна вам?" — адказу няма. "Хлопцы, дыхаць няма чым", — адказу няма. "Мы задыхаемся, нам дрэнна", — адказу няма.

У гэты момант вельмі хочацца паглядзець у вочы тых, хто "з таго боку", але праз маленькае вочка ў дзвярах "шклянкі" нічога не відаць.

РУУС сустракае нас як "добры паліцэйскі": адводзяць у прыёмны гараж, перапісваюць звесткі, складаюць рэчы па пакетах, просяць адключыць тэлефоны. Потым праводзяць у актавую залу, дазваляюць сесці як заўгодна, папіць вады. Супрацоўнікі РУУС вядуць ахвотных у туалет і выклікаюць хуткую для аднаго з затрыманых. Супрацьлеглы па інтэлектуальнай якасці ўзровень рыторыкі. Адзін з міліцыянтаў матае галавой і ціха кажа: "Цырк".

У актавай зале чалавек 50, з іх 6 журналістаў. Пасля адказу: "Так" — на пытанне: "Дык вас затрымалі за вашу працу?" — нам пляскаюць у ладкі.

Потым нашы звесткі перапісваюць, фатаграфуюць акрэдытацыі, выводзяць ва ўнутраны дворык. Вочы прэс-сакратаркі мінскай міліцыі, якая спускаецца да нас, зусім не падобныя на тыя, якія глядзелі на нас у аўтазаку: "Праходзьце, калегі".

"Мы толькі орган, які вядзе адміністрацыйны працэс, — тлумачаць тут людзі ў форме. — Наша задача — даказаць вашу віну, мы сюды вас не дастаўлялі, вы можаце напісаць заяву, каб мы даказалі віну тых, хто вас затрымліваў, але пытанняў зараз ніякіх, мы тут ні пры чым".

Глядзець проста ў вочы

У дзяцінстве я быў сарамлівым хлопцам, пастаянна баяўся глядзець людзям у вочы. Чужы погляд мог прымусіць мяне адвесці вочы ўбок. Здацца, прайграць. Такое было на прыёме ў дырэктара па выхаваўчай рабоце. У цёткі з начосам з райвыканкама, калі прыйшоў па дакументы для паступлення.

З узростам гэта паступова прайшло. А цяпер, у 2020 годзе, і наогул няма варыянтаў — усе мы пачалі насіць маскі. Хочаш не хочаш, а ў люстэрка душы зазіраеш.

19 чэрвеня я вырашыў глядзець у вочы, як бы некамфортна сябе ні адчуваў. У мяне атрымалася. Я выканаў абяцанне, дадзенае самому сабе. Але ўсё ж задаволены не да канца. Цяпер хочацца зазірнуць у вочы таго, хто аддае загады. Там таксама вывучаная празрыстасць?

Меркаванне аўтара можа не супадаць з пазіцыяй рэдакцыі.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.