Прыкрываючыся абаронай дзяцей, улады могуць узмацніць цэнзуру ў сецiве

Калі казаць пра нейкую спробу абараніць дзяцей у інтэрнэце, на сёння гэта збольшага абмежаванне інфармацыі, якая можа публікавацца ў СМІ, а калі казаць пра незалежныя медыя, дык практычна ўсе яны пазбаўленыя рэгістрацыі ці магчымасці легальна працаваць у Беларусі.

Але пры гэтым як асобны спосаб абараніць дзяцей ад шкоднай інфармацыі ў Беларусі дзейнічае сістэма маркіроўкі кантэнта (гэта калі мы бачым на сайтах абмежаванні “16+”, “12+”). Так ці інакш, гэта можа працаваць для кантролю ў афлайне, напрыклад пры продажы дзецям і падлеткам нейкай друкаванай прадукцыі на ўваходзе ў кінатэатр, дзе можна праверыць дакументы. У інтэрнэце маркіроўкі працуюць не так дасканала.

Але праблема не ў тым, ёсць маркіроўка ці няма, праблема ў тым, што ў інтэрнэце ў прынцыпе складана адрозніваць інфармацыю, якую спажываюць дарослыя, ад інфармацыі, якую спажываюць дзеці. Гэта будзе самай вялікай праблемай у любым выпадку.

Таму цяпер усе забароны, якія ўведзеныя ці будуць уводзіцца пад маркерам абароны дзяцей, у першую чаргу будуць закранаць дарослых.

Мы як праваабаронцы кажам, што ў Беларусі і без таго занадта вялікія абмежаванні на распаўсюд інфармацыі і занадта шмат катэгорый інфармацыі адносіцца да забароненых. Фактычна, гэтая цэнзура неапраўданая і парушае права на атрыманне інфармацыі і свабоду выказвання меркавання.

Любыя спробы дадаваць новыя забароны будуць толькі пагаршаць сітуацыю.

Еўрарадыё: І ўсё ж цікавіць пытанне, як будуць адрозніваць дарослых ад дзяцей у інтэрнэце.

Human Constanta: Хутчэй за ўсё, ніяк. Забароны закрануць усіх, і мы атрымаем яшчэ больш стэрыльны інтэрнэт.

Калі казаць пра фільтрацыю кантэнту, сапраўды ёсць інструменты, якія дазваляюць адрозніваць той ці іншы ягоны тып. Напрыклад, чалавек атрымлівае відэа ці тэкставае паведамленне. Але пры гэтым, як правіла, трафік зашыфраваны, і змест гэтага кантэнту прагледзець не атрымаецца.

Па новых заявах мы хутчэй бачым стандартны падыход — закруціць гайкі і абмежаваць інфармацыю яшчэ больш. Хутчэй за ўсё, гэта не спрацуе. Прынамсі, не спрацуе на заяўленыя мэты.

Еўрарадыё: Наколькі імаверна, што дзяржава ўмяшаецца ў гэты працэс? Ці нас зноў вырашылі папалохаць?

Human Constanta: Імаверна, але пытанне такое: што яшчэ ў Беларусі не заблакавалі? На сёння ў Беларусі заблакавана больш за 10 тысяч ідэнтыфікатараў інтэрнэт-рэсурсаў. Мінімум 19 працэнтаў з гэтага — блакаванні па палітычных матывах: незалежныя медыя, праваабарончыя арганізацыі і гэтак далей. Цяпер перад дзейнымі ўладамі стаіць пытанне, якіх крокаў не хапае, каб заблакаваць інтэрнэт яшчэ больш.

Еўрарадыё: Што можна параіць беларусам у такой сітуацыі?

Human Constanta: Я б мог, вядома, сказаць, што ёсць розныя інструменты, пачынаючы ад скаргаў, у тым ліку канстытуцыйных, петыцый і судоў, але ў сучаснай Беларусі эфектыўнасць гэтых прававых інструментаў моцна абмежаваная. Гэта справа кожнага — колькі часу ён гатовы траціць на абарону сваіх правоў.

Калі дыялог паміж уладай і грамадствам немагчымы, па-першае, трэба самастойна клапаціцца пра сваіх дзяцей, у тым ліку праз размовы з імі і, як я ўжо казаў, пастаноўку на гаджэты сродкаў бацькоўскага кантролю.

Калі казаць пра тое, як дарослыя могуць абараніць ад новых абмежаванняў у інтэрнэце саміх сябе, — працягвайце выкарыстоўваць vpn і іншыя інструменты абыходу цэнзуры. Абараняйце свае персанальныя звесткі, у тым ліку праз ананімізацыю спажывання кантэнту.

Сёння разлічваць на дзяржаву як на абаронцу правоў, у тым ліку дзіцячых, немагчыма. Хутчэй за ўсё, гэта рэпрэсіўны апарат, які можа быць скіраваны менавіта на нашых дзяцей.

Я б тут у першую чаргу думаў, як абараніць дзяцей ад дзяржавы. Бацькам варта клапаціцца пра бяспеку сваіх дзяцей у інтэрнэце, але таксама сачыць, каб дзяржава раптам не наклала на дзяцей свае лапы.