Расійская прапаганда стварыла сетку сайтаў-люстэркаў супраць блакавання ў Еўропе

15/02/2023 - 13:18

У Еўропе расійская прапаганда "забароненая", але ёй ніхто не процідзейнічае / калаж Улада Рубанава, Еўрарадыё

У Еўропе расійская прапаганда "забароненая", але ёй ніхто не процідзейнічае / калаж Улада Рубанава, Еўрарадыё

Расія амаль паўтара дзесяцігоддзя нарошчвае сваю "мяккую сілу" за мяжой — дакладней, сетку прапаганды. Рупарамі тут з'яўляюцца тэлеканалы RT і парталы Sputnik, якія працуюць на ўсе ключавыя еўрапейскія краіны, а таксама ЗША, Канаду, Японію, Лацінскую Амерыку і Афрыку. Ад пачатку поўнамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну праекты было вырашана заблакаваць на тэрыторыі ЕС — улады абмежавалі доступы да сайтаў з дэзінфармацыяй, а пазней зрабілі немагчымай працу звязаных з праектамі юрыдычных асоб.

Але прапагандысцкія рэсурсы па-ранейшаму працуюць і атрымліваюць сваю аўдыторыю ў Еўропе. Расказваем, як ім гэта ўдаецца.

Супадзенне? Не думаем

Яшчэ да пачатку новай фазы вайны, у 2021-м, дзяржаўныя расійскія медыяпраекты пачалі рыхтавацца да магчымай працы з "падполля". Пытанні ва ўладаў ужо з'яўляліся і ў дачыненні да "Спутнікаў", і да RT, таму шукаць шляхі абыходу яны пачалі даўно. Напрыклад, пасля блакавання "Спутніка" ў Эстоніі ў 2021-м з'явілася нібыта незалежнае медыя Sputnik пад кіраўніцтвам тых самых людзей, з тым самым дызайнам і той жа павесткай. Былі і спробы абыйсці нацыянальныя санкцыі ў Латвіі.

Российская пропаганда создала сеть сайтов-зеркал для обхода блокировок в Европе

У красавіку 2022-га з'явілася "люстэрка" і для нямецкамоўнага партала RT. Рэгістрацыйныя дадзеныя, у адрозненне ад англамоўнай, схаваныя, але партал не спрабуе хаваць сваю сувязь з расійскім замежным вяшчаннем. Неўзабаве з'явілася і "люстэрка" для нямецкага Sputnik, але пад іншай назвай — SNA (гэта значыць Sputnik News Agency), з тым жа кантэнтам і дызайнам. І ён дасяжны на тэрыторыі ЕС.

У раскрутцы нямецкамоўных RT і Sputnik дапамагаюць афіляваныя праекты —напрыклад, партал "Anti Spiegel" з наведвальнасцю ў 1,7 мільёна ў месяц і радыё "Kontrafunk", якое афіцыйна з Расіяй ніяк не звязанае, але там працуюць многія былыя супрацоўнікі RT Deutsch, а кіруе ўсім актывіст ультраправай партыі "Альтэрнатыва для Германіі", які сімпатызуе Расіі. Каб зразумець кантэнт такіх праектаў, дастаткова паглядзець апошнія выпускі. "...квір-ідэалогія выкарыстоўвае гомасэксуалаў у палітычных мэтах", — папярэджвае Kontrafunk і прапануе абмеркаваць усе мінусы еўрапейскай палітыкі.

Прасоўваюць праекты і ў сацыяльных сетках: хоць той жа Twitter выдаліў афіцыйныя акаўнты, звязаныя з RT і Sputnik, там можна знайсці дзясяткі аднатыпных акаўнтаў, якія посцяць амаль выключна спасылкі на гэтыя сайты і іх "люстэркі".

У Еўрасаюзе недасяжныя таксама і суполкі праектаў у Telegram згодна з выкананнем рашэнняў Савета ЕС, але былі створаны іншыя каналы, без усялякіх абмежаванняў. Напрыклад, адзін з іх, нямецкамоўны, так і называецца "непадцэнзурны", прапануе падпісвацца на бот, каб даведвацца пра іншыя "люстэркі" і суполкі ў выпадку неабходнасці, а таксама прасоўвае расійскія VPN-сэрвісы.

Нарэшце, прапагандысты спрабуюць знайсці замену YouTube, у якім іх блакавалі. RT прапануе гледачам выкарыстоўваць некалькі платформаў, дасяжных у Еўропе і ЗША: напрыклад, відэахостынг Odyssee. Знайсці там англа-, нямецка- ці французскамоўныя сюжэты з фэйкамі пра вайну ва Украіне ці канспіралагічнымі гісторыямі можна адным скокам.

Фокус — на Афрыку і Лацінскую Амерыку

Агенцтва Sputnik пасля блакавання ў Еўропе перафарматавала працу: свае сайты з'явіліся ў франка- і іспанамоўных версій. Першая цяпер называецца "Sputnik Africa" і піша збольшага пра сітуацыю ў франкамоўных краінах кантынента, а таксама пра вайну ва Украіне. Другая — нібыта для Лацінскай Амерыкі. Аднак і там, і там, можна знайсці прыклады дэзінфармацыі і пра Расію, і пра Украіну, і пра Еўропу.

У выніку іспанамоўны "Спутнік" толькі на сваім афіцыйным сайце атрымлівае больш за сем мільёнаў візітаў. У асноўным — з Мексікі і Аргенціны, але таксама і з Іспаніі, дзе фармальна ён павінны быў бы быць заблакаваны.

Франкамоўны праект, наадварот, больш за палову наведнікаў мае як раз з Францыі — і толькі 5,18% з Буркіна-Фасо. Аднак фармальна гэта "Sputnik Africa", таму ён даступны для еўрапейскай аўдыторыі.

Некалькі простых маніпуляцый дазваляюць захоўваць прысутнасць на розных пляцоўках, напрыклад, у TikTok, дзе афіцыйныя акаўнты "Спутніка" блакаваліся. Акрамя таго, усе — і "люстэркі", і "новыя праекты" расійскіх прапагандыстаў — даступныя ў сэрвісах Google, дзякуючы чаму атрымліваюць новую аўдыторыю.

Атрымліваецца, фармальна рашэнне аб абмежаванні расійскай сеткі дэзінфармацыі ў Еўропе сапраўды выкананае. Але толькі фармальна.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.