Спрут-328. Як юрыст з Гродна хакнуў наркамафію, але нічога не адбылося

Юрыст Алег Калінкоў жыве ў Гродне і працуе ў таварыстве абароны правоў спажыўцоў. Два гады таму яго сына асудзілі па "наркатычным" артыкуле 328 КК. З тых часоў вольны час бацька прысвячае барацьбе з наркамафіяй. Пад рознымі нікамі ён рэгіструецца на тэматычных форумах, у мэсэнджарах, у групах ў сацсетках і ў інтэрнэт-крамах, і збірае звесткі, якія маглі б дапамагчы ўмоўнаму камісару Катані дабрацца да арганізатараў небяспечнага бізнесу.

Пра вынікі сваіх расследаванняў Алег распавёў Еўрарадыё.

"Чалавек замаўляе наркотыкі, а яго доза ўжо ляжыць дзе-небудзь побач з домам"

Рэкламу інтэрнэт-крам, якія прадаюць псіхатропы, можна ўбачыць на сценах дамоў, шыбах і скрынях. Вы напэўна бачылі гэтыя трафарэтныя надпісы. За пару доз іх пагодзіцца нанесці любы наркаман. Калі я сеў за камп’ютар і пагрузіўся ў тэму, то бачу: дастаткова зарэгістравацца на тэматычным форуме або ў групе "Вконтакте". Далей прапановы папрацаваць у гэтым бізнесе або набыць псіхатропы проста будуць прыходзіць у асабістыя паведамленні. Форумы могуць быць прысвечаныя чаму заўгодна, але толькі адзін схаваны дзесьці ўнутры раздзел будзе звязаны з наркотыкамі.

Каб абараніць сябе, "наркабарыгі" завабліваюць інтэрнэт-карыстальнікаў у зашыфраваныя мэсэнджары, дзе ствараюць свае каналы. Там пра ўсё дамаўляюцца. Месцы "скарбаў", заданні "мінёрам" часта афармляюцца ў выглядзе спасылак, якімі можна скарыстацца адзін раз, і яны самазнішчюаюцца. Мяне ўзрушыла, наколькі гэта даступна!

Пакупка наркотыкаў адрозніваецца ад пакупкі іншых тавараў у інтэрнэт-крамах хіба што тым, што пакуль чалавек робіць заказ і плаціць за яго, яго доза ўжо ляжыць дзе-небудзь побач з домам. То бок хуткасць каласальная!

"Ёсць два, максімум тры галоўныя арганізатары гэтага бізнесу"

Па маіх падліках, два гады таму ў нас працавала 50 інтэрнэт-крам па продажы наркотыкаў, цяпер — прыкладна 150. Міліцыя даведваецца аб працы той ці іншай крамы і блакуе яе. І ўсё, справа як быццам бы зробленая. Але праходзіць пара месяцаў, і на месцы закрытай адкрываецца новая. Па маіх дадзеных, ёсць два, максімум тры галоўныя арганізатары гэтага бізнесу. Я вылічыў гэта па інтэрнэт-каналах, дзе камуникуюць удзельнікі здзелак, а таксама простым аналізам грашовых патокаў на рынках збыту наркотыкаў. Кожны з наркамафіозі трымае па 30-50 крам, праз якія адбываецца абарот наркотыкаў. Гэтыя людзі дагэтуль на свабодзе.

Часцей за ўсё на лаве падсудных аказваюцца кур'еры або закладнік. Колькасць крам, якія закрывае наркакантроль, на жаль, не мае ніякага значэння, бо арганізатары бізнесу сыходзяць ад адказнасці. Хто-небудзь з іх не жыве ў нашай краіне, я бачу гэта па манеры іх зносін у сеткі. Атрымліваецца, што ў Беларусі рэальна працуе наркамафія, якую можна параўнаць з гіганцкім спрутам. Мафіёзнай структурам не пісаныя ніякія законы. Яны лёгка зарабляюць чужымі рукамі.

"Кожная крама ў сярэднім прыносіла па тысячы долараў у дзень"

У студзені 2017 гады я і "Рух маці 328" звярнуліся ў міліцыю. Мы занеслі выяўленыя рахункі наркагандляроў — 100-150 рахункаў адразу. Надзеі, што іх закрыюць хутка, не было. Але іх не зачынялі наогул [пасля жывога эфіру з Алегам Калінковым у рэдакцыю Еўрарадыё патэлефанавалі з гарадзенскага наркакантролю. Аператыўніка цікавіла, з кім менавіта кантактаваў у міліцыі Алег і якімі метадамі ён карыстаўся, каб знайсці рахункі наркадылераў. — Еўрарадыё].

Я узламаў хакерскі сайт, праз які злачынцы кіравалі банкаўскімі рахункамі, і атрымаў доступ да электронных кашалькоў. Так змог прыблізна вылічыць наркаабарот ў Беларусі, прааналізаваўшы рух рахункаў па кожным з іх за тры месяцы. Атрымалася, што кожная крама ў сярэднім прыносіла ў дзень па тысячы долараў. Калі памножыць гэтую суму на 50 крам, якія існавалі тады, выходзіць, што яны штодня набывалі і адмывалі 50 тысяч долараў. Цяпер у тры разы больш.

У нас няма крымінальнай адказнасці за стварэнне і арганізацыю інтэрнэт-крам па продажы наркотыкаў. Я перакананы, што ў артыкуле 328 КК павінна з'явіцца частка шэсць з выразным складам гэтага злачынства. Другі момант: у Беларусі не караецца ўжыванне наркотыкаў. Захоўванне — так, ўжыванне — не. Выходзіць, дзяржава не перашкаджае арганізоўваць бізнес і дазваляе ўжываць? Караюць удзельнікаў "ланцужка".

У чым спецыфіка справаздачнасці МУС? Яна паказвае колькасць злачынстваў і іх раскрывальнасць. Раскрывальнасць злачынстваў па артыкуле 328 практычна стопрацэнтная, самая нізкая раскрывальнасць — гэта крадзяжы. Там трэба прыкласці шмат навыкаў. А што наркотыкі? Злавілі наркамана, вытраслі пыл ад дозы — вось табе ўжо першая частка. Прымусілі паказаць, у каго браў — трэцяя. Вельмі простыя злачынствы для справаздачнасці. Міліцыі не трэба тлуміць сабе галаву, шукаць наркабаронаў за мяжой. Навошта? У іх і так усё добра — "зарапад" і прэміі.

Для даведкі: Па дадзеных Вярхоўнага суда, у 2015 годзе па арт. 327-332 КК за здзяйсненне злачынстваў, звязаных з незаконным абаротам наркотыкаў, да крымінальнай адказнасці ў Беларусі было прыцягнута 3929 асоб, у 2016 — 3608, у 2017 — 2942.