Вера Бурлак: Зрабіць лепей за Кэрала — гэта будзе не Кэрал

19 верасня на краўдфандынгавай платформе "Улей" стартуе збор грошай на выданне беларускага перакладу кнігі Люіса Кэрала "Through the Looking-Glass, and What Alice Found There", па-беларуску — "Скрозь люстэрка і што ўбачыла там Аліса". Перакладчыца — Вера Бурлак распавядае пра беларускія асаблівасці тэксту.

10 цытат Веры Бурлак:

Тое, што атрымалася, было надрукавана ў часопісе Arche ў 2009 годзе і нават атрымала прэмію часопіса "Прайдзісвет" як найлепшы пераклад года.

Пераплюнуць Кэрала, зрабіць лепей за Кэрала, гэта не тое, каб складана. Гэта будзе ўжо не Кэрал. Ён зрабіў ураўнаважаны тэкст, і калі зробіш лепей, будзе не тое.

У англійскім кэралаўскім тэксце самае галоўнае — гульня са словамі і з логікай, да якіх людзі прывыклі. Сонца села, напрыклад. Ніхто не думае, што яно села ў крэсла. А ў Кэрала вось гэта звычайнае перакульваецца дагары нагамі.

Агульная мова казкі, тое, што не тычыцца слоўных гульняў альбо моўных асаблівасцяў, якія трэба хітра перакладаць, вельмі простая. У цэнтры — сапраўды, дзіця, Аліса. Яна такі ж глыбокі філосаф, як дзеці. Там ёсць усялякія лагічныя, матэматычныя гульні, але іх не шмат.

Мне цікавы пераклад “Алісы” Паліксіяны Салаўёвай, выкананы на пачатку ХХ стагоддзя. Яна была першым перакладчыкам, які пайшоў шляхам, якім потым пойдуць бадай усе класічныя перакладчыкі. Гэта шлях не даслоўнага, літаральнага перакладу, а аналагічных гульняў з мовай або з вершамі школьнай праграмы ці хрэстаматыйнымі творамі. Іх шмат у Кэрала, яны надакучылі дзецям і з імі трэба нешта рабіць. І вось Паліксіяна Салаўёва перарабляла менавіта іх, каб стварыць адпаведнік кэралаўскім парадыйным вершам.

Быў момант калі я тэкст перакладу парвала, выкінула і ўсё пераклала інакш. І тое, што атрымалася, у мяне было адчуванне, што гэты тэкст аднекуль спампоўваецца. Гатовенькі.

Кэрала трэба перакладаць не аднойчы. Калі я перакладу "Алісу ў краіне цудаў", у нас будуць ўжо тры пераклады дзвюх казак Кэрала. Максім Шчур і Дзяніс Мускі ўжо зрабілі пераклады. У Максіма Шчура кніга называецца "Прыгоды Алесі ў Цудазем'і".

Грошай трэба шмат, каля 12 тысяч долараў, таму што гэта будзе вельмі прыгожае і дарагое выданне. Больш за сто ілюстрацый, якія выканала Кацярына Дубовік, мастачка-пераможца прэміі Цёткі за найлепшае аздабленне дзіцячай кнігі "Сем ружаў".