Эксперт: Расія абавязкова адпомсціць Турцыі за збіты самалёт

Аляксандр Алесін лічыць, што сітуацыя з расійскім СУ-24, які нібыта парушыў турэцкую мяжу, зусім не такая адназначная.

Інфармацыя пра знішчэнне турэцкімі ваенна-паветранымі сіламі расійскага бамбардзіроўшчыка СУ-24 з’явілася ўдзень 24 лістапада. Паводле турэцкай версіі, расійскі самалёт парушыў паветраную прастору краіны, пілоты не рэагавалі на перасцярогі туркаў — у выніку турэцкія пілоты прынялі рашэнне збіць расіян, што і зрабілі.

Паводле расійскай версіі, СУ-24 дзейнічаў выключна над тэрыторыяй Сірыі, паветранай прасторы Турцыі не парушаў, а значыць, дзеянні туркаў — гэта “удар у спіну”.

Сітуацыя складаная, Еўрарадыё спрабуе разабрацца ў ёй разам з вайсковым экспертам Аляксандрам Алесіным:

Еўрарадыё: Ці прадугледжвае міжнароднае права падобныя сітуацыі?

Алесін: У прынцыпе, працэдура прапісаная. Калі самалёт насамрэч парушыў паветраную прастору і гэты факт усталяваны з дапамогай сродкаў аб’ектыўнага кантролю — радарамі, спадарожнікамі — то трэба дзейнічаць наступным чынам: самалёт-парушальнік папярэджваюць на адмысловай радыёчастаце, потым папераджальны агонь, калі пасля гэтага парушальнік пацягвае палёт углыб тэрыторыі — агонь на паражэнне. Суверэнная дзяржава мае права на абарону сваіх межаў, гэта норма міжнароднага права.

Еўрарадыё: Што магло быць прычынай неаднаразовага парушэння паветранай прасторы Турцыі расійскімі самалётамі?

Алесін: Нейкі час таму насамрэч было парушэнне. Расія гэта прызнала. Але ў дадзеным выпадку — незразумела. Згодна самым апошнім паведамленнем, расійскі самалёт знаходзіўся над тэрыторыяй Сірыі. Таму тут, канешне, цяпер могуць быць сур’ёзныя непрыемнасці. Кожны бок павінен будзе абгрунтаваць сваю пазіцыю з дапамогай сродкаў аб’ектыўнага кантролю. Улічваючы, што ёсць спадарожнікі, беспілотныя апараты і аперацыйнае назіранне, то можна высветліць, што нехта хлусіць. І я не ўпэўнены, што гэта расіяне.

Еўрарадыё: Чаму вы так думаеце?

Алесін: Незадоўга да гэтага здарэння і прэзідэнт Турцыі, і прэм’ер-міністр заяўлялі, што Расія праводзіць бамбардзіроўкі занадта блізка ад турэцкай мяжы. І было нават пагрозлівае папярэджанне з боку кіраўніцтва Турцыі на адрас Расіі. Турцыя ўзялася прадстаўляць інтарэсы сірыйскіх туркменаў, над чыёй тэрыторыяй сёння збілі расійскі самалёт. А Турцыя іх абараняе. І ў прынцыпе, я думаю, што гэта можа быць своеасаблівым дэмаршам з боку Турцыі. Яна такім жорсткім чынам захацела давесці да Расіі сваю пазіцыю, абараніць свае інтарэсы.

Еўрарадыё: Нават так?

Алесін: Так. Нават яшчэ больш. Як бы ні парадаксальна гэта прагучала, але Турцыя тым альбо іншым чынам, не яўна, але падтрымлівае “Ісламскую дзяржаву”, якая ваюе з Асадам. Асада хоча звергнуць Турцыя. У выніку з “Ісламскай дзяржавай” Турцыя сур’ёзна не ваюе. Больш за тое, яна ускосна падтрымлівае яе. Турцыя — гэта транзітны калідор для нафты з “Ісламскай дзяржавы”. ІГ прадае нафту па 12 долараў за барэль, пасярэднік у выглядзе Турцыі шмат на гэтым гандлі зарабляе. Тое, што Расія пачала бамбіць нафтаздабычу, цыстэрны з палівам — гэта шмат пра што кажа. Не выключана, што цыстэрнамі, якія знішчае Расія, кіруюць турэцкія вадзіцелі. Тут вельмі вялікае кола інтарэсаў пераплялося.

Еўрарадыё: Якой можа быць рэакцыя Расіі на ўсё гэта?

Алесін: У прынцыпе, гэта могуць быць эканамічныя санкцыі — у Турцыі вялікія фінансавыя інтарэсы ў Расіі, турызм, будаўніцтва і гэтак далей. Можа быць і асіметрычны адказ. Мяжу Турцыі з Арменіяй ахоўваюць расійскія супрацьпаветраныя сілы. І палёт нейкага турэцкага самалёта ці верталёта на мяжы з Арменіяй можа раптам быць завершаны. Улічваючы вопыт Пуціна ў спецслужбах, адказ Расіі будзе вывераным і дакладным. Помста добрая ў халодным выглядзе. А Пуцін за збіты самалёт Турцыі абавязкова адпомсціць. Пытанне толькі, якім чынам. Знішчаць яны нафтаздабычу “Ісламскай дзяржавы” альбо пачнуць суправаджаць свае бамбардзіроўшчыкі знішчальнікамі, якія могуць збіваць F-16. Варыянтаў мноства.