Што гэта за еўрабонды размясціла Беларусь і чаму так дорага!

Беларусь зноў заняла буйную суму на міжнародных фінансавых рынках. Пры дапамозе банкаў Citi і Raiffeisen Bank наша краіна размясціла два траншы еўрааблігацый ў агульным на $ 1,4 млрд. Транш ў аб'ёме $800 млн ― з пагашэннем ў лютым 2023 года; $600 млн ― у чэрвені 2027 года. Пра гэта піша агенцтва Reuters.

Даходнасць "кароткага" траншу па беларускіх еўрабондах ўстаноўленая на ўзроўні 7,125% гадавых, "доўгага" выпуску ― 7,625% гадавых. Пры гэтым сукупны попыт перавысіў прапанову больш чым у два разы. Інвестары былі гатовыя купіць $3,1 млрд беларускіх еўрабондаў.

Што наогул такое гэтыя еўрабонды?

Так называюцца любыя аблігацыі, выпушчаныя ў валюце і для таго, хто іх выпускае, і для таго, хто іх купляе. Яшчэ адна прынцыповая асаблівасць еўрабондаў ― яны размяшчаюцца толькі з дапамогай спецыяльнага міжнароднага інстытута, які называецца сіндыкатам андэррайтэраў. Першы выпуск еўрааблігацый адбыўся ў 1963 годзе: італьянская дзяржаўная кампанія па будаўніцтве дарог Autostrade эмітавала 60000 аблігацый з наміналам $250. Але сёння прыстаўка "еўра" у слове "еўрабонды" ― гэта даніна традыцыі, таму што еўрабонды выпускаюцца па ўсім свеце.

Тое, што Беларусь размяшчае еўрабонды, — гэта добра?

Адказвае незалежны аналітык Сяргей Чалы:

"Гэта пытанне кампрамісу паміж кароткатэрміновымі і доўгатэрміновымі мэтамі. У сітуацыі касавага разрыву, калі невядома, дзе браць грошы на вяртанне старых пазыкаў, — вядома, гэта поспех. Уявіце: вы павінны суседу, і ён патрабуе вярнуць грошы. Вы бегаеце па паверхах і раптам знаходзіце іншага суседа, які згодны вам пазычыць. Пакуль сусед №2 ні пра што не здагадваецца, усё цудоўна! Але насамрэч праблема проста перанесена на больш позні тэрмін. І сітуацыя нават пагоршылася, бо новыя пазыкі трэба вяртаць з працэнтамі. У нашым выпадку гэта 7,125% гадавых , і гэтая лічба містычным чынам супадае са стаўкай, па якой нядаўна размясціла свае бонды Аргенціна. Але ў іх гэта — увага! — стогадовыя бонды. Прытым, што Аргенціна і 20 гадоў не можа пражыць без дэфолту, а апошняе сур'ёзнае разбіральніцтва з крэдыторамі скончыла літаральна ў мінулым годзе. Інакш кажучы, у Аргентыны імідж серыйнага банкрута, і яна размяшчае аблігацыі пад 7,125% гадавых. І нам — краіне, якая выхваляецца, што заўсёды плаціць па рахунках, — таксама пазычаюць грошы пад 7,125%. Высновы можаце зрабіць самі".

Чаму ўсе так хочуць купіць нашы еўрабонды?

Таму што даходнасць па іх вышэйшая, чым, да прыкладу, па банкаўскіх укладах. Напрыклад, максімальная стаўка па валютным ўкладзе, якую сайт InfoBank.by знайшоў у Літве ― 2,25% гадавых. І тое, пры ўмове, што грошы праляжаць 9 гадоў! У параўнанні з гэтымі ўмовамі 7,625% гадавых, якія Беларусь прапануе па сваіх дзесяцігадовым еўрабондах, гэта проста падарунак!

І што, Беларусь згодная плаціць 7,625% гадавых?

У 2017 годзе ўрад Беларусі павінен выплаціць па валютных даўгах (як знешніх, так і ўнутраных) каля $4 млрд. Каб сабраць гэтую суму, наша краіна вымушаная звяртацца да новых запазычанняў. Але МВФ, які мог бы "пазычыць" Беларусі $3 млрд пад 2,28% гадавых, не спяшаецца з рашэннем аб выдачы пазыкі. А сітуацыя з крэдытам Еўразійскай фонду стабілізацыі і развіцця на $2 млрд, пагадненне аб якім было падпісанае ў сакавіку 2016 года, што называецца, нервовая. ЕФСР то пераводзіць грошы, то паведамляе, што мы не выконваем ўмовы для выдзялення наступнага траншу. Таму Беларусь згодная і на 7,625% гадавых ― абы атрымаць грошы тут і цяпер.

Якія працэнты мы будзем плаціць кожны год?

За пакупніком еўрабондаў замацаванае права атрымліваць працэнты за фіксаваныя прамежкі часу, як правіла ― раз на год або раз на паўгода. "Кароткі" выпуск беларускіх каштоўных папер зроблены на 5,5 года, "доўгі" ― на 10 гадоў.

7,125% ад $800 млн ― гэта $57 млн у год, 7,625% ад $600 млн ― гэта $45,75 млн. Разам, па грубых падліках, ― па $102,75 млн у год на працягу першых пяці гадоў, $79,875 млн у 2023 годзе ( + вяртанне "цела" доўгу ў $800 млн) і яшчэ па $57 млн на працягу наступных чатырох гадоў (+ вяртанне "цела" доўгу ў $600 млн).

Усяго працэнтамі ― $821 млн за 10 гадоў. Ну танна ж.

Ці размяшчала Беларусь еўрабонды раней?

Так, двойчы. Але ў апошні раз гэта было ў студзені 2011 года. Тады наш урад размясціў аблігацыі на $800 млн пад 8,95%. Гэты выпуск бондаў быў разлічаны на сем гадоў і знаходзіцца ў абароце да гэтага часу. TUT.by піша, што ў ліпені 2015 года Мінфін пагасіў $1 млрд па "дэбютных" еўрабондах, размешчаных у 2010 годзе. Мы разлічыліся з гэтымі абавязкамі, у асноўным, за кошт паступленняў мытных пошлін і запазычанняў на расійскім рынку.