Трэба аб'ядноўвацца і дзяліць адказнасць: Ціханоўская адказала Кныровічу

Бачу, што "протапарламент" можа быць сфарміраваны дэлегаваннем прадстаўнікоў ад арганізацый і шляхам выбару праз лічбавыя інструменты. Яго галоўная роля — сабраць такіх людзей, якія сваім вопытам і экспертызай дапамогуць распрацоўваць і сцвярджаць стратэгічныя рашэнні. Дыскусіі, у якіх гэта адбываецца, павінны быць адкрыты грамадству, а ў самой структуры павінны быць прадстаўлены абсалютна розныя групы і погляды — тады гэта запрацуе.

А.К.: За мінулыя два гады Вы (Ваша арганізацыя) атрымлівалі фінансаванне пад праекты звязаныя з "інтарэсамі беларусаў"? Калі "так", ці гатовыя вы даць справаздачу для "даверанага аўдыту па сутнасці"?

С.Ц.: Наша каманда атрымлівае ахвяраванні ад прыватных донараў, донаты, падтрымку інстытуцыйных фондаў. Мы ўжо зрабілі запыты незалежным кампаніям, якія правядуць аўдыт. Вынікі будуць адкрыты. Публікацыя імёнаў, назваў, вядома, будзе моцна абмежаваная па меркаваннях бяспекі.

Мы гатовыя стварыць назіральны савет пры Офісе, куды будуць запрошаныя аўтарытэтныя беларусы, якія будуць атрымліваць тлумачэнні па працы Офіса і мець магчымасць уплываць на рашэнні па найбольш важных напрамках, такіх як выбар стратэгіі, планаванне дзейнасці, структура.

А.К.: Ці ёсць у Вас (Вашай арганізацыі) стратэгія на бліжэйшыя тры гады? Набор задач, якія вынікаюць з стратэгічных мэтаў, каманда, рэсурсы?

С.Ц.: У нас ёсць сцэнары і план дзеянняў у розных сцэнарах. Пасля пачатку вайны мы ведаем, што нельга лічыць, што нешта не адбудзецца. Вайна, з аднаго боку, змяніла ўсё... З іншага боку, нашы прыярытэты працы засталіся нязменныя: мы ўсё гэтак жа стаім за вызваленне ўсіх зняволеных па палітычных матывах і транзіт улады праз сумленныя выбары. Але ў лютым да гэтых прыярытэтаў дадаліся новыя: абараніць незалежнасць Беларусі, дапамагчы спыніць вайну ва Украіне, дамагчыся вываду расійскіх войскаў.

Як усім разам працаваць на гэтыя прыярытэты — абмяркуем на Канферэнцыі. Каманда ў мяне ёсць, але яе недастаткова для вырашэння ўсіх гэтых задач. Я заклікаю партнёраў да канструктыўнага дыялогу аб тым, як мы будзем дзяліць гэтую адказнасць. А рэсурсы знаходзяцца тады, калі ёсць канкрэтныя планы.

А.К.: Якое Ваша (Вашай арганізацыі) стаўленне да "Арміі новай Беларусі"?

С.Ц.: Армія патрабуе велізарных рэсурсаў і разумення, як яна будзе дзейнічаць, дзе і якая ў яе мэта. Гэта вельмі сур'ёзны блок пытанняў. На тэрыторыі якой краіны і ў якім статусе можа грунтавацца такое войска ў бягучай сітуацыі? Пакуль гэта выглядае як прыгожая, але не прапрацаваная канцэпцыя. Але мы будзем размаўляць з аўтарамі гэтай ідэі, у тым ліку публічна на Канферэнцыі.

Да прыкладу, я хачу абмеркаваць: магчыма, сёння лепш накіраваць намаганні на арганізацыю партызанскай барацьбы ўнутры краіны?

І, вядома, я прашу не забываць падтрымліваць беларускіх добраахвотнікаў ва Украіне. Яны героі, якіх, да таго ж, відавочна баіцца рэжым.

А.К.: Які Ваш (Вашай арганізацыі) план вызвалення палітвязняў?

С.Ц.: У першую чаргу, пра палітвязняў трэба казаць кожны дзень, каб пра іх памяталі ўсё, чым я і займаюся.

Мы спрабуем дамагчыся і змены правілаў прызнання палітвязнямі — частка палітвязняў не прызнаныя ў гэтым статусе праваабаронцамі. Мы працягваем патрабаваць ад ААН дзеянняў па неадкладным вызваленні палітвязняў у цяжкім фізічным стане, наведвання турмаў прадстаўнікамі Чырвонага Крыжа і БДІПЧ АБСЕ, забеспячэння доступу святароў да палітвязняў.

Мая прадстаўніца па прававых пытаннях Святлана Бабінцава збірае незалежную прававую раду з юрыстаў, праваабаронцаў, каб дапрацаваць Акт аб рэабілітацыі. Гэта дакумент, які, па сутнасці, з'яўляецца дарожнай картай, як у максімальна кароткі тэрмін вызваліць усіх невінаватых.

А.К.: Якіх вынікаў Вы (Ваша арганізацыя) дамагліся за апошнія два гады (план/факт)?

С.Ц.: Галоўная наша задача ўвесь гэты перыяд была ў тым, каб умацоўваць легітымнасць голаса беларусаў. Тут ёсць адчувальныя вынікі: Лукашэнка і яго паплечнікі сталі ізгоямі ў цывілізаваным свеце, яму не ўдалося "перавярнуць старонку", згуляць на міграцыйным крызісе, на захопе самалёта, яму не ўдалося зрабіць выгляд, што ён не мае ніякага дачынення да нападу Крамля на Украіну, і абмяняць адмену санкцый на транзіт збожжа. Усе спробы рэжыму нібыта нармалізаваць сітуацыю, працягваючы катаванні людзей у турмах, не ўдаліся.