Андрэй Жвалеўскі: У школьную праграму я б уключыў Горвата і Бахарэвіча
9 лютага ў межах Міжнароднай кніжнай выставы вядомы дзіцячы пісьменнік Андрэй Жвалеўскі разам з літаратаркай Яўгеніяй Пастэрнак ладзяць семінар на тэму, як выжыць ва ўмовах абароны дзяцей ад шкоднай інфармацыі. Але сам пісьменнік кажа, што збіраецца наведаць кірмаш у суботу, бо менавіта ў гэты дзень чакаецца сустрэча са Святланай Алексіевіч ды прэзентацыя кнігі Людмілы Рублеўскай. У эфіры Еўрарадыё Жвалеўскі разважае наконт папулярнасці Андруся Горвата, распавядае пра ідэальны ўрок літаратуры і ўзгадвае новы закон, згодна з якім, з 1 ліпеня ў Беларусі пачнуць маркіраваць кнігі.
Цікавыя цытаты:
З дзецьмі мы мусім размаўляць пра складаныя рэчы: пра смерць, хваробы, педафілаў, пра наркотыкі. І пра ўсё гэта трэба гаварыць у 6-7 гадоў, калі гэта яшчэ не праблема.
Нагадайце мне выпадак, каб нейкая кніга, якую можна чытаць даросламу, нашкодзіла дзіцяці. Але з 1 ліпеня кніжкі будуць маркіраваць. Напрыклад, у Расіі ў бібліятэках паміж кніжкамі 18+ і 16+, 12+ і г.д. мусіць быць адлегласць ў сто метраў. Але ні ў кожнай бібліятэцы ёсць сто метраў, таму многія вясковыя бібліятэкі працуюць з парушэннем закона.
Творы, якія маюць гістарычную, культурную і іншую каштоўнасць, не падлягаюць маркіроўцы, але якая гэта каштоўнасць, невядома. Зразумела, што Купала і Колас — каштоўнасць. Горват? Відаць, не. А Дубоўка ці Дунін-Марцінкевіч?
Мы баімся, што дзеці ў дарослых кніжках вычытаюць нешта пра секс, пра наркотыкі. Але яны пра гэта ведаюць і да таго, як прачытаюць у кніжцы.
Калі ў расійскую школьную праграму трапілі нашы асобныя аповесці, мне пасыпаліся пытанні, дзе можна спампаваць кароткі змест.
Я наогул супраць таго, каб быў нейкі абавязковы спіс кніг, якія мусяць чытаць школьнікі. Трэба даваць інструмент — як працаваць з кнігай, як атрымліваць асалоду ад тэксту, як рэфлексаваць пачуцці. І гэта можна рабіць не толькі на Коласе і Пушкіне. Што цябе кранула — на гэтым трэба і трэніравацца.
З беларускамоўных пісьменнікаў у школьную праграму я б уключыў Андруся Горвата, Альгерда Бахарэвіча, Андрэя Федарэнку, Людмілу Рублеўскую, Алену Масла.
Горват трапіў у сучаснага беларуса, ён і ёсць сучасны беларус. У нас была самая хуткая ў свеце ўрбанізацыя гадоў 50 таму, і мы неяк тэрмінова з вёскі з’ехалі ў горад. А насамрэч, мы гэтую вёску прывезлі ў горад. Таму цяпер жаданне вярнуцца назад у вёску натуральнае. Яно ёсць у кожнага гарадскога беларуса. Тое, што піша Горват — гэта “Новая зямля” Коласа, гэта пра тое ж. Горват у апошніх сваіх запісах у Фэйсбуку піша тыя ж словы, што пісаў Колас.
Няхай будуць проста ўрокі нейкай літаратуры, на якія прыходзіць вучань і прыносіць кніжку, не істотна, якую, і не істотна, на якой мове. Ён распавядае, пра што яна і чаму яна кранула. Вось вакол гэтай кніжкі і можа будавацца занятак. Паводле даследаванняў Яўгеніі Пастэрнак, падлеткам усё адно, хто аўтар, з якой ён краіны, на якой мове гэтая кніга была напісана першапачаткова.
Падлеткі чытаюць. Чытаюць таго ж "Рабінзона Круза", "Айвенга", кнігі Жуля Верна і нават такія кнігі, пра якія мы не чулі, гэта сучасныя еўрапейскія і амерыканскія аўтары. Але ад сацыяльных сетак іх адцягваць не трэба, бо менавіта там яны і бяруць інфармацыю пра кнігі.
