Лябедзька: Акрамя мяне кандыдатаў няма!

17 лістапада грымнуў скандал — частка апазіцыянераў фактычна ставіць ультыматум Анатолю Лябедзьку. Альбо далучаешся да нас і праводзім Кангрэс па выбарах адзінага кандыдата, альбо Кангрэс пройдзе без кандыдата ад АГП. Лябедзька вінаваціць партнёраў у зрыве дамоўленасцяў. Еўрарадыё запрашае ў студыю усіх герояў гісторыі, каб высветліць, чыя праўда.

Еўрарадыё: Спадар Анатоль, праходзілі кансультацыі па правядзенні Кангрэса па абранні адзінага кандыдата, там прысутнічаў і прадстаўнік вашай партыі. Якім быў узровень прадстаўніцтва?

Анатоль Лябедзька: Узровень, які сведчыць пра тое, што мы ставіліся да кансультацый як да нашага прыярытэту. Я асабіста прысутнічаў на ўсіх пасяджэннях акрамя апошняга, таму што унутры Аб’яднанай грамадзянскай партыі было прынятае рашэнне, панізіць узровень прадстаўніцтва, бо пачаўся працэс тармажэння.

Еўрарадыё: Тармажэння якога? Што вы маеце на ўвазе?

Анатоль Лябедзька: Я маю на ўвазе тое, што збіраліся, гаварылі, галасавалі, але рашэння не было не таму, што не было палітычнай волі. Проста некаторыя структуры не маюць самага галоўнага — не маюць кандыдатаў, прэтэндэнтаў на ўдзел у выбарах адзінага кандыдата. Кангрэс не можа адбывацца пры наяўнасці толькі адной персоны. Які тады сэнс праводзіць кангрэс? На нашай перадапошняй сустрэчы высветлілася, што з сямі структур толькі наша, Аб’яднаная грамадзянская партыя, мае свайго кандыдата, мае юрыдычна аформленыя рашэнні. Ва ўсіх астатніх на той дзень не было кандыдатаў. Ці то структуры меркавалі яго вылучыць, ці то не мелі такога жадання. Але факт застаецца фактам. На маю думку, менавіта гэта перашкаджала рухацца наперад.

Еўрарадыё: Наколькі вядома, было шмат спрэчак вакол працэдуры вылучэння дэлегатаў на кангрэс. І вось, ёсць свой кандыдат, але няма працэдуры вылучэння. І што? Тое ж самае маем.

Анатоль Лябедзька: Не. Калі ў нас ёсць свой кандыдат, то мы зацікаўленыя ў тым, каб як мага хутчэй вырашылася пытанне, каб яшчэ застаўся час на правядзенне працы з выбаршчыкамі. Бо калі мы ўсё гэта замуцілі толькі дзеля ўласных амбіцый, то няма сэнсу такім займацца. Але калі ў вас няма кандыдата на сённяшні дзень, то вы не зацікаўленыя ў прызначэнні хуткай даты Кангрэса. Тады лепш пацягнуць час, паглядзець. Можа, такі кандыдат з’явіцца.

Еўрарадыё: Атрымліваецца так, што калі Вы два тыдні таму вырашылі панізіць узровень удзелу АГП у перамовах, то Вы зразумелі — тое, што адбываецца, Вам не падыходзіць?

Анатоль Лябедзька: Выглядае так. Нам застаецца толькі адно — чакаць пакуль яны саспеюць да рашэння. Сваё рашэнне мы сфармулявалі вельмі ясна, яшчэ ў траўні. Усе іншыя такога не мелі. Той жа самы Някляеў гаварыў, што хацеў бы ўдзельнічаць, але апошнія яго заявы былі такімі: “Я выйшаў з гэтага працэсу”. Ён, праўда, спрабаваў перадаць эстафету Аляксандру Мілінкевічу. Але, на вялікі жаль, Мілінкевіч гэтую эстафету пакуль не прыняў.

Еўрарадыё: То бок галоўная прычына тармажэння ў тым, што іншыя не называюць сваіх кандыдатаў?

Анатоль Лябедзька: Без кандыдата ўдзельнічаць у Кангрэсе нельга.

Еўрарадыё: Але атрымліваецца, што не яны тармазяць, не называючы сваіх кандыдатаў, а Вы тармазіце далейшы ход перамоваў.

Анатоль Лябедзька: У сэнсе інфармацыйнай правакацыі прэс-канферэнцыя, што адбылася 17 лістапада, — пяць балаў. Цяпер пра гэта ўсе гавораць. Але калі мы ацэньваем з пункту гледжання стварэння кааліцыі, двойка з мінусам. Таму што пакуль ішлі кансультацыі, галасавалі разоў сто. І галасаванне было ў розных канфігурацыях. Было і на нашым баку пяць галасоў. Аднак мы не склікалі прэс-канферэнцый. Цяпер жа выглядае так, што адказнасць перакінулі на іншы бок.

Еўрарадыё: Сама працэдура вылучэння кандыдатаў на Кангрэс вас задавальняе, пагаджаецеся з ёй?

Анатоль Лябедзька: Працэдура ўзгодненая на 90%. Толькі два пункты засталіся: большасць кандыдатаў фармуецца праз сходы альбо праз збор подпісаў. Мы за два прынцыпы: роўныя ўмовы для ўсіх і як мага меншая бюракратызацыя працэсу. Калі большасць абяруць праз сходы, мы ведаем, як гэта будзе адбывацца. Гэта ўжо было ў 2006 годзе. Усе ў роўных умовах, усё пад кантролем. Калі мы кажам пра збор подпісаў, то што гэта? Сабраў сто подпісаў за рамонт ганку ў краме, і ты ўжо дэлегат Кангрэсу? Якое мае дачыненне ганак да Кангрэсу? Якім чынам кантраляваць тыя подпісы, правяраць іх? Давер унутры структур вельмі хісткі. Як гэта рабіць? Апазіцыя змянілася. Не магу ўявіць, каб у часы Ганчара, Вячоркі, Івашкевіча пра нешта дамовіліся, а на наступны дзень — нешта раптам зусім іншае.

Еўрарадыё: Якім чынам плануецца абіраць дэлегатаў на Кангрэс, якая схема?

Анатоль Лябедзька: Гэта мянялася ад сустрэчы да сустрэчы. Перад апошняй увогуле гучала прапанова, ўзяць і па-братэрску раздзяліць месцы паміж структурамі.

Еўрарадыё: І чым гэта дрэнна?

Анатоль Лябедзька: Нічым. Можна і запалкі ўзяць пацягнуць. Весела. Мы з 2010 года прапаноўвалі — ёсць сем структур, сем чалавек, згодных удзельнічаць у выбарах, хай працуюць. Ездзяць па рэгіёнах, на прахадныя хай ходзяць. Чым больш удзельнікаў палітычнага працэсу, тым лепш.

Еўрарадыё: У свой час АГП прапаноўвала абіраць кандыдата шляхам правядзення праймерыз. Але адзіная спроба, мякка кажучы, не ўдалася.

Анатоль Лябедзька: Так, не ўдалася. Бо бабруйскі КДБ правёў працу літаральна з кожным актывістам. Ты заўтра страціш працу, ты страціш вучобу, ты будзеш за мяжу ўцякаць. Арэнду офіса прыпынілі. Калі б усе ўключыліся ў працэс праймерыз, то гэта спыніць было б складана. А калі толькі мы — вельмі лёгка. Разумееце, калі ўсе агулам будуць працаваць, то гэтаму цяжэй супрацьстаяць. Калі будзе адзіны кандыдат, яго немагчыма не зарэгістраваць. А калі 4-5, улады абяруць самага слабага і яго зарэгіструюць.

Еўрарадыё: Спадар Анатоль, Вы кажаце, што на сёння толькі АГП мае свайго кандыдата, то бок Вас. Чаму б тады не пагадзіцца на ўсе працэдуры, не ўзяць удзел у Кангрэсе і не выйграць там, не стаць адзіным? Калі больш годных кандыдатаў ні ў каго няма, Вы пераможаце. Чаму не хочаце так зрабіць?

Анатоль Лябедзька: Я не гавару катэгарычнага “не”. Але я старшыня Аб’яднанай грамадзянскай партыі, і гэта не закрытае акцыянернае таварыства. У нас рашэнні прымаюцца калегіяльна. Мы памятаем пра 2006 год. Адзін раз мы пайшлі на слабіну, пайшлі на тое, каб адкрыць дзверы для няўрадавых арганізацый і іх на кангрэсе з’явілася 200 ці 300, што ў выніку вырашыла ход галасавання на карысць Мілінкевіча. Я прапаноўваў такі варыянт, але палітрада вырашыла не пагадзіцца. Калі б Кангрэс быў на пачатку года, можна было б пагадзіцца. Але ён адкладваецца на травень, падвешваецца на нейкі нявызначаны тэрмін. Гэта таксама не вельмі добра палітычна. Мы за тое, каб вырашаць усе праблемы як мага хутчэй.

Еўрарадыё: То бок калі Кангрэс перанясуць на больш блізкі тэрмін: студзень, люты 2015 года, вы пагодзіцеся на прапанаваную 17 лістапада працэдуру?

Анатоль Лябедзька: Я асабіста гатовы. Гатовы таксама склікаць палітраду АГП і перагледзець прынятае рашэнне.

Еўрарадыё: Магчыма, вы баіцеся прайграць на Кангрэсе, разумеючы, што па тым прынцыпе вызначэння дэлегатаў не маеце шансаў?

Анатоль Лябедзька: Прайграць каму? Іншых кандыдатаў няма! На агульнай сустрэчы нядаўна адзін з удзельнікаў у пэўны момант сказаў: “Дык што? У нас адзін Лябедзька?”. Выходзіць, што так… У нейкі момант Някляеў зняўся на карысць Мілінкевіча. Усе абрадаваліся: нарэшце нешта зразумелае. Але Мілінкевіч пакуль так і не пагадзіўся. А больш “Народны рэферэндум” нікога не прапанаваў пакуль. Таму мы чакаем.

Еўрарадыё: Адкрыем вам таямніцу: пасля вас у студыю прыйдзе Андрэй Дзмітрыеў, і мы ў яго спытаем, хто ідзе ад іх кандыдатам. Калі прагучыць адказ, імя, Вы гатовыя працягваць перамовы?

Анатоль Лябедзька: Калі назаве, то мы адразу ж сустрэнемся з гэтай асобай. Першае, што зробім. Нашы далейшыя крокі залежаць ад гэтай асобы. Вось, Някляеў галасаваў “за”, яму ўжо ўсё адно было. Людзі Мілінкевіча таксама галасавалі, як мы. Усё будзе залежаць ад асобы.

Еўрарадыё: А калі Янукевіч? Ён таксама ўжо можа ісці на выбары.

Анатоль Лябедзька: Выдатна. Партыя БНФ таксама галасавала за вылучэнне дэлегатаў на сходах. Калі вы выцісніце з Дзмітрыева імя, то я Вам пацісну руку.

Еўрарадыё: Добра. Уявім, што выбары пачаліся, Вы ў іх удзельнічаеце. Якая ваша мэта?

Анатоль Лябедзька: Па-першае, мы будзем удзельнічаць не ў выбарах. Выбараў няма. Мы будзем удзельнічаць у палітычнай кампаніі. Мы разглядалі варыянты. Нашы калегі прапанавалі сумясціць выбары з рэферэндумам — гэта іх сцэнарый. Наш сцэнарый — новая эканамічная палітыка, моцная пазітыўная альтэрнатыва. Сцэнарый з дзвюх частак. Першая — абазначаць рэгістрацыю Статкевіча. Даказаць тым самым існаванне палітвязняў і адсутнасць выбараў. Іншая частка — рэальная рэгістрацыя, выхад да людзей, выбаршчыкаў. Разам з тым мы пакідаем для сябе магчымасць выхаду з кампаніі, зняцця кандыдатуры. Мы не падтрымліваем ідэю правядзення рэферэндуму. Гэтым толькі людзей у зман увядзем. Паабяцаем, што вырашым усе праблемы, але гэтага зрабіць не зможам. Бо рэальнага рэферэндуму пры гэтай уладзе не можа быць. І выбар сцэнарыя на кампанію нават важнейшы, чым асоба кандыдата.

Еўрарадыё: Вы маеце канкрэтную праграму на выбары? Што стала з праграмай Раманчука?

Анатоль Лябедзька: Ад той праграмы, “Мільён новых працоўных месцаў”, мы не адмовіліся. Яна вельмі добра прапрацаваная, актуальная сёння. Прапрацаваная на 5-7 гадоў. Мы не адмаўляемся ад той праграмы цалкам. Для выбараў 2015 года будзе распрацаваная новая праграма, але на аснове старой.

Еўрарадыё: То бок канкрэтнай праграмы, распісанай па пунктах, пакуль няма?

Анатоль Лябедзька: На сённяшні дзень мы маем, з чаго яе рабіць. Пісаць будзем не з нуля. Праблемы ў гаспадарцы засталіся. Сістэмныя рэформы па-ранейшаму неабходныя. Могуць мяняцца лічбы, прыярытэты.

Еўрарадыё: А што дае адзінаму кандыдату тое, што ён адзіны? Што Вам гэта дасць?

Анатоль Лябедзька: Прагматычна, для нас гэта адзіны шанец — зарэгістраваць свайго кандыдата. Калі не будзе адзінага кандыдата, калі мы не выйграем гэтую працэдуру, то я працэдуру рэгістрацыі ў Цэнтрвыканкаме не прайду. Без розніцы, колькі подпісаў мы збяром — 100, 150, альбо 250 тысяч. 2010 года не будзе адназначна, гэта была памылка Лукашэнкі. Тады кандыдаты больш-менш цягнулі адну лінію, мабілізавалі людзей. Улады разлічвалі, што перасварацца паміж сабой, але гэтага не адбылося. На сённяшні дзень Ярмошына ўжо агучыла праграму — будзе 15 прэтэндэнтаў. Яны іх самі завядуць у Чырвоны дом, зарэгіструюць 5. Лукашэнку, нейкага дырэктара завода, клоўнаў пару і ад апазіцыі. Таго, які будзе найбольш прымальны для Лукашэнкі. Вось што будзе на гэты раз. Таму мы і трымаемся за ідэю адзінага.

Еўрарадыё: Уявім, што Кангрэс адбудзецца. Вы маральна гатовы на ім зняцца на карысць кагосьці?

Анатоль Лябедзька: Не. Я гатовы канкураваць.

Еўрарадыё: Калі Дзмітрыеў нам тут не назаве імя кандыдата, Вы не пойдзеце на саступкі, Калякін не падпіша працэдуру, Кангрэса не будзе. Што далей? Вы будзеце ўдзельнічаць у выбарах?

Анатоль Лябедзька: Думаю, улада абавязкова зробіць так, каб кандыдаты ад апазіцыі былі. Гэта неабходна ўладам. Не выключаю, што будуць абяцанні даць 4-5 месцаў “правільным” апазіцыянерам у парламенце. І гэта самы дрэнны сцэнарый, які нельга дапусціць. Для сябе мы, хутчэй за ўсё, абярэм сцэнарый актыўнага байкоту.

Еўрарадыё: Калі ні Вы, ні Калякін не падпішаце дакумент аб працэдуры правядзення Кангрэса, іншыя ўдзельнікі перамоваў змогуць яго правесці?

Анатоль Лябедзька: Натуральна, змогуць. І на ім заадно разам з адзіным абраць Папу рымскага і нават галоўнага сантэхніка Цэнтральнага раёна горада Мінска.

Еўрарадыё: Дапусцім, яны ўсіх гэтых людзей выбралі, разам з Папам і сантэхнікам. Вы пойдзеце на выбары ў якасці кандыдата разам з іх адзіным?

Анатоль Лябедзька: Гэта не будзе адзіны кандыдат. Гэта будзе кандыдат ад “Народнага рэферэндуму”. І калі мы дамовімся з гэтым кандыдатам пра адзіны сцэнарый, — верагодна. Але калі ў нас будзе рознае бачанне кампаніі, то не. Калі будзе нейкі дэмакратычны кандыдат і мы ўбачым, што ён працуе на легітымізацыю вынікаў выбараў, мы, натуральна, не будзем супрацоўнічаць з такім кандыдатам.

Еўрарадыё: Трэці варыянт развіцця падзей: “Справядлівы свет” далучаецца да падпісанай “пяцёркай” працэдуры правядзення Кангрэса. Дзмітрыеў падашле Вазняка да Калякіна, яны там дамовяцца. Якімі будуць вашы крокі?

Анатоль Лябедзька: Усё можа быць. Я Вам скажу, што калі б былі дэмакратычныя выбары, і мы з Калякіным былі б дэпутатамі, то сядзелі б па розных кутах як самыя вялікія апаненты. Але Калякін ніколі не вёў прыхаваных гульняў. У адрозненне ад новага пакалення.

Еўрарадыё: Складваецца ўражанне, што толькі АГП і Вы, Анатоль Лябедзька, маеце шчырую дакладную пазіцыю. А ўсе іншыя — гэткія хітруны, якія хочуць усіх падмануць.

Анатоль Лябедзька: Зусім не так. Я Вам толькі прадэманстраваў факты. Вось наша пазіцыя. Яна зразумелая. А вось учынкі іншых.

Еўрарадыё: Чаму гэтак выходзіць, што ўсе супраць Вас?

Анатоль Лябедзька: Самому цікава. Мае разважанні такія: ёсць група палітыкаў, якія лічаць, што пакуль не іх час, што лепш пераседзець, перачакаць. Па розных прычынах: каб галаву не адсеклі, каб рэпутацыю не страціць. Але выйсці з працэсу немэтазгодна. Раптам Лябедзька выйдзе, нешта там зойме. Таму лепш быць у працэсе, але не высоўвацца. Ездзіць у Брусель, хадзіць такімі важнымі. Але не высоўвацца. Гэта прагматычная пазіцыя, так склалася. Я думаю, з гэтага трэба сыходзіць.

Еўрарадыё: То бок Янукевіч, Дзмітрыеў, Губарэвіч хочуць перачакаць і не хочуць, каб Вы высоўваліся?

Анатоль Лябедзька: Я не хацеў бы пераходзіць на персоны. Але група такіх палітыкаў ёсць. Яны чакаюць, пакуль нешта здарыцца. Праз 5-10 гадоў. Заглядваюць ў свой пашпарт і думаюць: я магу яшчэ пачакаць. Але пачакаць так, каб ніхто іншы не выскачыў.