Наталля Куцан: Гораду пасуе любая музыка. А джаз і класіка тым больш

Дырэктарка фонду “Ідэя” Наталля Куцан распавядае пра амбітныя планы кампаніі і тлумачыць, якім чынам праца фонду дапамагае Мінску наблізіцца да еўрапейскай сталіцы.

Ці зменіць вечар класічнай музыкі ў цэнтры горада рабочага Трактарнага завода з Шабаноў

Еўрарадыё: Чаго, на ваш погляд, рэальна не хапае Мінску і чым вы можаце яму дапамагчы?

Наталля Куцан: Як нам падаецца, у Мінску ёсць пэўны недахоп свабодных мерапрыемстваў, якія можа наведаць кожны. Усе мы, бываючы ў сусветных сталіцах, адзначаем тое, што ў гарадах адбываецца мноства актыўнасцяў: фестываляў, кінапраглядаў, івэнтаў у парках, на плошчах, у скверах, на вуліцах горада, дзе можна сустрэць мноства вулічных музыкаў, акцёраў, імправізаваных сцэн. І вось мы хочам ўвесці гэты фармат праменадных канцэртаў у Мінску. То бок, каб кожны жадаючы, гуляючы па горадзе з сябрамі, сям'ёй, сабакам, роварам, мог заадно падысці і паслухаць музыку. Спрабуем вывесці спачатку джаз, а цяпер і класічную музыку з душных залаў — летам наведваць філармонію ўсё ж не вельмі камфортна, а вось на плошчы, увечары, на захадзе сонца паслухаць жывую музыку — гэта сапраўды вельмі прыемнае баўленне часу.

Еўрарадыё: Чаму менавіта джаз і класіка? Ці сапраўды менавіта гэтыя музычныя жанры асацыююцца з Мінскам?

Наталля Куцан: Любая музыка пасуе гораду. Чаму джаз і класіка? Таму што гэта дастаткова класічныя, устойлівыя жанры. На рок- і поп-канцэрты людзі звычайна набываюць квіткі. А вось джазу і класікі ў фармаце нязмушаным і свабодным, для таго, каб фарміраваць добры музычны густ, — такіх мерапрыемстваў не хапае. Таму яны намі і былі абраныя, і яны карыстаюцца вялікім поспехам. Прыйшоўшы на плошчу, вы ўбачыце, што да нас прыходзяць і праводзяць вечар некалькі тысяч чалавек. Добра, калі такія нібыта не папулярныя жанры карыстаюцца такім попытам і ўвагай.

Еўрарадыё: Можа, каб нешта змяніць, варта правесці вечары класічнай музыкі ў Шабанах ці на Каменнай Горцы, а не ў цэнтры горада, і паглядзець на рэакцыю людзей там?

Наталля Куцан: Мы ўсё ж пачнём з цэнтра горада па той простай прычыне, што туды прасцей даехаць усім ахвочым і з Шабаноў, і з Каменнай горкі. І калі мы будзем разумець, што ўсе жадаючыя не змяшчаюцца на нашу пляцоўку ў цэнтры, то, напэўна, будзем пераносіць канцэрты яшчэ некуды. Але, хутчэй, спачатку мы будзем браць не гарадскія раёны, а абласныя цэнтры — Брэст, Віцебск, Гродна. У планах зрабіць гэта наступным крокам.

Еўрарадыё: Джаз і класіка ля Ратушы фармальна значацца ў спісах тусовачных месцаў мясцовай багемы. На якую публіку ад пачатку вы разлічвалі, калі рыхтавалі джазавыя вечары? І наколькі адрозная публіка джазавых і класічных канцэртаў?

Наталля Куцан: Плюс-мінус адны і тыя ж людзі прыходзяць на абодва мерапрыемствы. Сама пляцоўка ля ратушы і па атмасферы, і па гуку, і па антуражы вельмі прыемная. Гэта, па-першае, прыгожа. А па-другое, гэта ўспрымаецца як месца сустрэчы сяброў і аматараў музыкі.

Калі АМАП і міліцыя слухалі джаз…

Еўрарадыё: Джазавыя канцэрты праходзілі з аншлагам. Але апошні канцэрт выклікаў буру ў інтэрнеце. Ці можна было пазбегнуць турнікетаў і пільных аглядаў?

Наталля Куцан: Гэта быў непрыемны момант. Але, з іншага боку, той, хто хацеў паслухаць музыку, той прыйшоў і паслухаў музыку. Так супала, што ў гэты дзень, 20 чэрвеня, прыязджаў патрыярх Кірыл, і, натуральна, візіт у нашу краіну асобы такога рангу выклікае дадатковыя меры бяспекі. З іншага боку, напэўна, гэта абумоўлена тым, што ўсё мусіць быць бяспечна. Калі на невялікай пляцоўцы каля царквы збіраецца некалькі тысяч вернікаў, а на пляцоўцы ля ратушы некалькі тысяч аматараў джазу, то могуць адбыцца небяспечныя сітуацыі. Мяркую, што такія павышаныя меры бяспекі былі выкліканы менавіта гэтымі асцярогамі.

Еўрарадыё: І ўсё ж ці можна было перанесці гэты канцэрт на іншы дзень?

Наталля Куцан: Нельга пераносіць такія канцэрты па той простай прычыне, што ўсё анансавана, людзі рыхтуюцца прыйсці і ў самы апошні момант казаць: "Не, не прыходзьце, таму што..." — не зусім правільна. Да таго ж да нас прыязджаюць музыкі вельмі высокага рангу, якіх мы браніруем за паўгода, і натуральна, перанесці выступ Дэніса Баптыста, хэдлайнера апошняй джазавай суботы, з 20-га на 21-е было проста немагчыма, бо 21-га ён мусіў граць у Нью-Ёрку. І ён ад нас злятаў адразу ў Амерыку.

Еўрарадыё: Наколькі складана было дамовіцца з уладамі, каб зрабіць такія вечары? Ці былі перашкоды з іх боку або, наадварот, яны дапамагалі?

Наталля Куцан: Мы адчуваем пазітыўнае стаўленне да падобных ініцыятываў з боку гарадскіх ўладаў. І выказваем вялікую падзяку гарвыканкаму, бо менавіта яны вырашаюць шмат пытанняў па арганізацыі і ўкладаюць у гэта вялікія грошы і працоўныя сілы. Па сутнасці, яны нашы галоўныя партнёры ў гэтым праекце.

Еўрарадыё: Каб правесці канцэрт у цэнтры горада, дзе побач царква, касцёл, дзясятак кавярняў, жылыя дамы, вам даводзіцца з імі дамаўляцца?

Наталля Куцан: Мы заканчваем мерапрыемствы не пазней за 23 гадзіны — гэта вельмі важнае патрабаванне гарадскіх уладаў. А пачынаем не раней за 20.00 — для таго, каб усе набажэнствы ў каталіцкім і праваслаўным храмах паспелі скончыцца. Апроч таго, сваю чэрвеньскую праграму мы ўзгаднялі з Акадэміяй музыкі і Музычнай гімназіяй-каледжам, зноў-такі, каб не супадаць з іх заняткамі ці іспытамі. Важна, каб усе, хто знаходзіцца ў гэтым раёне, не адчувалі нязручнасцяў з-за таго, што мы там нешта праводзім.

Еўрарадыё: То бок нараканняў кшталту "вы нам тут перашкаджаеце з вашай музыкай" не было?

Наталля Куцан: Не!

“Эпахальная” класіка, альбо ўсяго пакрышачку

Еўрарадыё: Як вы фарміруеце праграму вечароў класічнай музыкі? Якія крытэрыі ўлічваеце? І чаму мусяць быць на такіх канцэртах класічныя хіты кшталту "Жарту" Баха, 40-й сімфоніі Моцарта і "Пораў года" Вівальдзі, якія маглі многім і надакучыць?

Наталля Куцан: Галоўная ідэя ў тым, каб музыка была лёгкай для ўспрымання. Напрыклад, 25 ліпеня чакаецца вечар музыкі барока, і тыя ж "Поры года" будуць выконвацца не цалкам. Усё для таго, каб успрыманне было максімальна аблегчаным. У нас дастаткова разнастайная публіка: прыходзіць шмат маленькіх дзяцей, моладзь, дарослыя людзі, таму мы намагаемся рабіць, каб класічная музыка не ўспрымалася суха, строга, акадэмічна і каб людзі не стамляліся. Нават для меламана вытрымаць скрыпічны двухгадзінны канцэрт не проста. Таму мы стараемся будаваць праграму ў двух аддзяленнях — яны мусяць быць дастаткова рознымі — і ўносім шмат інтэрактыву. У прыватнасці, у першую суботу ў нас быў мім, які весяліў дзяцей, і дзеці на яго адклікаліся, і гэта была прыгожая карцінка, якая не давала людзям засумаваць. Ці, напрыклад, у мінулую суботу ў нас танцавалі танга. Ну і ўсе астатнія праграмы мы намагаемся будаваць па падобным прынцыпе: кожная субота — тэматычная, кожная праграма прысвечана пэўнай музычнай эпосе. Першая — XVIII стагоддзю, другая — пачатку ХХ стагоддзя, бо ні для каго не сакрэт, што музыка танга стала акадэмічнай з'явай. 25 ліпеня ў нас будзе гучаць музыка барока, а 1 жніўня — беларуская музыка. Вечар будзе прымеркаваны да 250-годдзя з дня нараджэння Міхала Клеафаса Агінскага. Будуць гучаць яго творы, творы яго настаўнікаў і сучаснікаў. Апроч таго, музыкі-рэканструктары паспрабуюць паказаць арыстакратычны баль. І мы запрашаем усіх жадаючых узяць у ім удзел.

Як лепш слухаць класіку: седзячы ці стоячы

Еўрарадыё: На форумах можна сустрэць меркаванні, што джаз стоячы слухаць яшчэ можна, а вось класіка "заходзіць" лепш седзячы. Ці не збіраецеся прыслухацца да заўваг публікі і зрабіць зону з крэсламі?

Наталля Куцан: Так, мы чыталі гэтыя каменты. Але гэта не зусім магчыма. Калі на пляцоўку прыходзіць восем тысяч чалавек, то паставіць сюды столькі ж крэслаў нерэальна. У першую джазавую суботу, калі было добрае надвор'е, шмат людзей сядзела на газонах: яны прыносілі з сабой дыванкі, тэрмасы і кошыкі для пікніка. Мы запрашаем публіку вырашаць пытанне такім жа чынам, хаця, натуральна, не кожнае надвор'е можа спрыяць падобнаму адпачынку. Да таго ж да нас прыходзяць "тэатральныя бабулькі" з адмысловымі раскладнымі зэдлікамі, якія яны ставяць каля сцэны і вельмі камфортна сябе адчуваюць. Можна браць прыклад з іх таксама.

Ці тое яшчэ будзе…

Еўрарадыё: Музычныя вечары ад фонду "Ідэя" разлічаныя на лета. Ці можна чакаць нечага музычнага і прыгожага ў нашым горадзе, напрыклад, зімой, на Каляды?

Наталля Куцан: У нас ёсць цудоўныя планы на гэты конт, якімі мы, на жаль, пакуль не падзелімся, бо яшчэ не зразумелыя дэталі.

Еўрарадыё: Ці збіраецеся неяк пашырацца ў тэрмінах у наступным годзе і "забіць" усе летнія суботы ля ратушы музыкай?

Наталля Куцан: Мы трымаем гэта ў планах і будзем старацца ажыццявіць.