Вайцюшкевіч: Ва ўмовах крызісу трэба пісаць і займацца сэксам

А яшчэ Дзіма марыць стаць тэатральным акторам.
ЕРБ: Якой была твая апошняя сустрэча Новага года?

Зміцер Вайцюшкевіч (З.В.): Вельмі прыгожай. Ужо традыцыйна, трэці год запар я сустракаю Новы год у сябе на Нёмане, у Вайцюшках. Для гэтага быў зроблены адмысловы інтэр’ер, на кухні з’явіліся два старадаўніх буфеты: адзін - у пасцельным стылі, другі - у  гатычным. Ёсць нават назвы гэтым буфетам: цар Фёдар і царыца Марфуша. Нейкая Расейшчына (смяецца)… Усе прысутныя былі ў святочных вячэрніх строях, палілі свечкі, размаўлялі, ніхто не напіўся… Прыходжу да высновы, што трэба Новы год прысвячаць сваім блізкім. Час ад часу пачынаеш стамляцца: святы, доўгія тым больш, у любым выпадку чалавека выматваюць, асабліва нас – беларусаў, якія не ўмеюць адпачываць…

ЕРБ: На Каляды падчас свайго канцэрту ты зрабіўся Зюзям. На твой погляд, як успрынялі дзеці, думаю, новую для іх калядна-навагоднюю персону?

З.В.: Мне цяжка казаць за дзяцей.  Я спадзяюся, што добра ўспрынялі, тым больш, што яшчэ напачатку снежня падчас свайго канцэрту тлумачыў гледачам, што Каляды – свята ўсёй сям’і, і прасіў, каб людзі прыходзілі на Каляды да нас разам з дзеткамі. Тым больш, што артыст, які сёння тут нешта кажа, не пазіцыянуе сябе артыстам для пэўнай групы жанчын ці нейкай канкрэтнай аўдыторыі. Для мяне творчасць – неабмежаваная, мне цікавыя і дзеці, і бабулькі, і дзявулькі. Карацей, я – народны артыст, і тут нічога не дадасі!

ЕРБ: Нешта мне падказвае, што альбомы “Цацачная крама” і “Калыханкі” - толькі пачатак дзіцячай тэмы ў тваёй творчасці. Калі з’явіцца яе працяг?

З.В.: Спадзяюся, ужо ў гэтым годзе, нягледзячы на крызісы і іншыя цяжкасці. Хочацца нейкім чынам выпендрыцца, нават незважаючы на тое, што тэмы павінны быць простымі, накіраваныя да аўдыторыі, якая не ведае пра пэўныя тонкасці душэнага існавання аднаго артыста. Ёсць нюансы, якія хацелася з часам пражыць і нешта ўвасобіць. Я чакаю такога ўвасаблення. Гэта не проста ў маім жыцці, і, калі казаць пра альбомы, яны ў нейкім сэнсе аўтабіяграфічныя.




 ЕРБ: Дзіма, твой апошні альбом “Тое, што трэба” выклікаў шмат супрацьлеглых думак у прэсе. Адныя цябе хваляць, другія - ганьбяць. Наколькі важным для цябе з’яўляецца меркаванне крытыкаў?

З.В.: Ведаеш, у мінулым годзе я пакрыўдзіўся на аднаго крытыка, які распаласаваў «Лірыку». Я расчараваўся ў гэтай персоне з пункту гледжання густу. Я падумаў, што чалавек гэты стаў старэнькім, і мы размаўляем на розных мовах. Год мінуў, я з задавальненнем слухаю “Лірыку” не таму што там мая “дупа” ці цудоўная вокладка, а проста мне цікава. Таму адказ: канешне, меркаванне крытыкаў для мяне важна, канешне, я рэагую, бо напрацягу пэўнага часу жыцця ты выпешчваеш пэўныя нюансы і тэмы, і пасля абсалютна нармальтна, калі нехта там збоку нешта можа негатыўнае сказаць… Я заўсёды з нецярпеннем чакаю крытычных водгукаў менавіта тых людзей, якія нешта ведаюць, і тых людзей, якія нечага не ведаюць. Самае цікавае, што кожнага з нас узрушвае менавіта той момант, калі людзі, якія маюць дачыненне да музыкі, прычым гэта можа быць той, хто напрацягу жыцця прадае дыскі, падыходзіць і кажа, што лепшага ён даўно не чуў. Гэта вельмі прыемна.



ЕРБ: Дзіма, наколькі я ведаю, ты рыхтуеш зараз тры міжнародных праекты, нягледзячы на сусветны фінансавы крызіс. На музыках беларускіх крызіс эксперыментаваў на Новы год: у некторых зляцела шмат “ёлак”… Ці адчуваеш ты – вядомы артыст і імпрэсарыа, ўплыў крызісу на сабе?

З.В.: Імпрэсарыа – мне больш падабаецца, бо артыст я вядомы, а імпрэсарыа – пакуль не (смяецца)… У пэўным сэнсе канешне з-за невысвеленных момантаў, якія нас чакаюць наперадзе. Тым больш псіхалогія крызісная і медыі кажуць, што будзе яшчэ горш. У нашым беларускім выпадку мы не зараблялі шалёныя грошы, каб рэзка адчуць скарачэнне фінансавых патокаў (гэта вельмі прыгожа гучыць)… У мінулыя гады, калі вядомыя нашы зоркі выступалі  па тры-чатыры разы на дзень, у нас было карпаратываў не так шмат. А да гэтага я яшчэ падрыхтаваўся: у мяне былі іншыя музычныя замовы. Дзякуй Богу, усё нармальна. Гэта тычыцца таксама “W-Z-та”, таму што ў кожнага музыкі ёсць свая справа, бо мы адпачатку будавалі свае адносіны не так, як бы я мусіў людзей браць на працу і плаціць ім заробак. Спачатку – творчыя інтарэсы, а пасля ўжо фінансавыя. За гэты час тыя, хто кароткачасова сыходзіў, вярнуліся. Ёсць пэўныя асобы, якія мне важныя нават не з боку музычнага. Кожны з іх – нават той, хто ніколі не ўсміхаецца на сцэне, мне па-свойму дарагі. Карацей, мы адно адному ў душу не лезем. Ёсць для гэтага паездкі, аўтобус, дзе можна выпіць, пасмяяцца, паспаць і паразмаўляць на розныя тэмы…

ЕРБ: На твой погляд, як павінен паводзіць сябе музыка ва ўмовах фінансавага крызісу?

З.В.: У 1995-97-х гадах, калі я яшчэ працаваў у “Палацы”, быў момант, калі адзін-два канцэрты за месяц набягала, і гэта было нармальна. Калі не было, у мёртвы сезон, напрыклад, месяц люты, красавік, я хадзіў, думаў, што рабіць, што рабіць?.. Трэба займацца творчасцю, трэба пісаць! Гэта банальна гучыць зараз… Трэба заняць рукі і галаву… Варта час ад часу накручваць сябе на нешта новае. Можна пашукаць блізкія прафесіі з тваёй. Напрыклад, я мару вывучыць абзац прозы і пачытаць яе на сцэне альбо пазаймацца з выкладчыкам сцэнавымаўлення. Тым больш, што маю адказнасць перад словам, выразам, справай, прафесіяй... А можна прыдумаць нейкі неверагодны сэкс напрацягу крызіснага месяца… Некаторых гэта стамляе, але галоўнае - не здавацца.




ЕРБ: Дзіма, працягваецца ажыятаж вакол чарговага Еўрабачання. Як ты ставішся да прэтэндэнта на перамогу ад Беларусі?

З.В.: Па-першае, я не глядзеў Еўрафэст, бо ў мяне няма тэлевізара, я адмыслова ад яго адмовіўся… Таму мне цяжка казаць. Пецю я ведаю даўно: мы асабіста не знаёмыя, але музыкі з “W-Z” пачыналі з ім разам шмат гадоў таму, калі Пеця быў простым салістам рэстарана. Ён – харошы беларускі хлопец. Да яго ў мяне добрае стаўленне. На мой погляд, час паказвання дыяпазону мінае. Я спадзяюся, што Пеця таксама пра гэта ведае. Акцэнт трэба рабіць на нешта іншае. Мая бяда ў тым, што я напэўна ведаю, што мы, нягледзячы на тое, што імпрэза будзе адбывацца ў Маскве, мы адарваныя ад усіх працэсаў, якія адбываюцца ў Еўропе. Мы так ці інакш, з грашыма і без грашэй, ўсё роўна будзем пакуль што перыферыйнымі. Нам трэба вучыцца і выйграваць на тых конкурсах, на якіх мы можам выйграваць, напрыклад, на еўрапескіх конкурсах этнічнай музыкі і г.д. – у гэтым сэнсе мы нават больш заканадаўцы, чым хтосьці…

ЕРБ: Слухай, а табе не здаецца, што менавіта ты - той артыст, які прынясе Беларусі перамогу на Еўрабачанні?

З.В.: Усіх цікавіць, што скажа артыст. Прыходжу ў басейн, а там ужо цёткі з “Камсамолкай” чакаюць майго меркавання… Што такое “Еўрабачанне” для любога беларускага артыста?  Гэта спосаб адпіярыцца на халяву, год папрацаваць так, каб цябе ведала ўся Беларусь. Пецю і так уся Беларусь ведае. Але ад гэтага напаўняльнасць малой залы КЗ “Мінск” ніяк не залежыць(калі гэта не будзе рота салдат ці жанчын з фабрыкі). З беларускай публікай ніхто не працуе, яе ніхто не выхоўвае: ні дзетак, ні дарослых… Я і Лявон Артуравіч. Усё… Вось артысты жаляцца на гаротны стан культуры і ўласнага жыцця. Мы – нармальныя. Нам трэба будаваць уласную канцэпцыю і пры гэтым вучыцца разумець іншае.

ЕРБ: А што такое праца з публікай? Як ты з ёю працуеш? Яна табе падпявае і г.д...?

З.В.: Не, гэта трохі іншае, гэта канцэртная праца. Ёсць пэўныя плюсы гэтай працы, ёсць мінусы, удачы і няўдачы. Артыста мусіць быць шмат, і яго мусіць не быць. Дакладнай формулы працы з публікай на паперы пакуль табе не дам. Аднак я адчуваю, што знаходжуся на правільным шляху менавіта з маркетолага-імпрэсарыстычнага боку. Час ад часу мне артыст нагадвае кабету, якую вельмі цяжка зразумець, што яна робіць: то ён капрызны, то закаханы… Гэта ўсё ў вачах, “на кончіках пальцев”.. Плюс, трэба зразумець, ХТО ты такі?! Нашая беларуская эстрада напачатку і ў сярэдзіне 90-х была хоць час ад часу беларускамоўнай. Зараз падзьмулі новыя вятры і мы рэзка іншымі. Вось публіка гэтага не разумее. Не важна, ці дурная публіка, ці не. Яна як раз-такі не дурная. Ты мусіш быць і цябе мусіць не быць. Публіцы разпрыгожых, гламурных, стыльных, стройных, белых і чорных не трэба. Ім патрэбны барадатыя, валасатыя, з праблемамі, прычым з прабемамі, якія падобныя на іх уласныя праблемы... Беларусу, мне здаецца, найбольш чым каму патрэбныя адказы, можа расіянам таксама. Я быў у сяброў у Маскве: няма радыёстанцый, якія гавораць пра нейкія нармальныя рэчы. У Маскве іх амаль няма, а ў нас ужо няма. У нас блявузгаюць, нас весяляць, інтэртэйманд…Тая публіка, якая зарабіла грошай, якая стаіць у мінскіх корках, хоча паслухаць “Бравого солдата Швейка” нават па-руску, таму што там ёсць сэнс, там ёсць адказнасць перад словам…



ЕРБ: Дзіма, табе 37 гадоў, ты малады, прыгожы, таленавіты і вядомы. Твой наступны крок у музыцы?

З.В.: Ён ужо амаль зроблены, толькі нейкім чынам яго трэба давесці да канца. Справа ў тым, што падчас працы над гэтым альбомам, які зараз выйдзе, запісваўся альбом “Тое, што трэба”.Так, ён задумваўся, як прахадны, як чарговы. Не ў якасці апраўдання скажу, што мусіць быць у творчасці лёгкі момант пафігізму: я цябе вызываю на канфлікт, я не мушу быць перад табой іконай. У гэтым дыску ёсць пэўныя нюансы, пэўныя ўдачы і няўдачы, але пытанні, якія ўзнікаюць наконт гэтага альбому – гэта спосаб зразумець сённяшні стан папулярнай беларускай музыкі… Можа альбом “Тое, што трэба” і прахадны, але пра гэта мы пагаворым праз год, калі каго-небудзь торкне “Не губляй мяне” абсалютна выпадкова, як торкнула мяне з бадуна два гады таму на тым самым Нёмане песня Жака Брэля. Калі некага-такі торкне - значыць, задача выканана. У мяне быў досвед працы над “Маякоўскім” у час напісання “Паравінаў году”. Час паказаў, што “Паравіны” папулярныя, а “Маякоўскі” – харошы… Карацей, час пакажа, а альбом, я лічу, харошы.

ЕРБ: Я пра наступны крок пыталася…

З.В.: А… "Ваячак", па-польску. Я зараз не ведаю, чым гэта ўсё скончыцца. Сэнс у тым, што ў гэтым свеце і тут ў Беларусі нікому нічога не трэба. Я спадзяюся на "Ваячэка" ўжо не з боку таго, ці будзе ён цікавы Польшчы, наколькі гэта будзе супер-прагрэс… Канешне, хацелася б зрубіць максімум дывідэнтаў, у тым ліку і фінансавых. Як і з “Маякоўскім” так і з польскім праектам – гэта справа беларуская, а не проста эгаізм аднаго артыста, які хацеў некалі нешта даказаць адной дзяўчыне. Дзяўчына даўно ў іншай гісторыі, а праект існуе, і гэта важна. Таму я думаю, што "Ваячак" стане дастойным адказам палякам на пытанне, што такое беларуская культура…

ЕРБ: Ты даўно казаў пра сцэну… Тэатральную…

З.В.: Я хацеў бы ў пэўным сэнсе адчуць сябе тэатральным акторам,  нават не ў монаспектаклі, каб увесь час уласнай “дупай” цешыцца і глядзець на сябе ў люстэрка, а зразумець, што робіцца ў тэатры, што такое акторская ігра з партнёрам, што такое акторскі пацалунак з чалавекам, якога ты не кахаеш, з якім прыемна пацалавацца ў пэўнай гісторыі. Вядома, для мяне важныя беларускамоўныя гісторыі. Мне здаецца, што варта пачынаць са свайго: напрыклад, мама - мой першы драматург, ці мой дзед, які гарэлку ад бабулі пад печчу хаваў – гэта драматургія. Гэта тое, дзякуючы чаму мы можам знайсці выйсце. А пасля ўжо Чэхаў, Брэхт, немцы…

ЕРБ: А ці ёсць нейкія літаратурныя героі, якіх ты б хацеў сыграць на сцэне?

З.В.: Ды розных, Маруся. Мы ўвесь час некага іграем, вынік-нашыя дыскі!