Як у “рускай Вікіпедыі” перапісваюць мінулае і сучаснасць Беларусі
![Беларуская палітыка вачамі "Вялікага брата"](/sites/default/files/styles/gallery_main/public/2024-04/21.jpg.webp?itok=1zrJr0JG)
Беларуская палітыка вачамі "Вялікага брата" / @rubanau_collage
Сайт “Рувікі” — “Вікіпедыя”, скапіяваная і выпраўленая на замову Крамля, — працуе ўжо больш за паўгода. За гэты час цэнзары “давялі да дасканаласці” сотні тысяч артыкулаў, ствараючы для расіян новую, “правільную” гісторыю.
Пакуль і ў Расіі, і ў Беларусі паралельна працуюць і “Рувікі”, і “Вікіпедыя”. І спасылкі на апошнюю ў пошуку ідуць вышэй, чым на новы праект. Але не сёння дык заўтра Крэмль можа заблакаваць “Вікіпедыю”, а заадно загадаць “Яндэксу” прыбраць яе з пашукавіка, якім карыстаюцца не толькі расіяне, але і беларусы.
Еўрарадыё прагледзела некалькі дзясяткаў артыкулаў “Рувікі”, прысвечаных культуры, гісторыі і беларускім палітычным дзеячам. Адны з іх амаль ніяк не кранутыя, іншыя сур’ёзна парэзаныя ў параўнанні з арыгіналамі з “Вікіпедыі”. Ці ўвогуле выдаленыя з расійскай версіі рэчаіснасці.
Заслужаны аўтакрат з 30-гадовым стажам
Пакуль што аўтараў “Рувікі” не вельмі цікавіць мінулае Беларусі. Ці да часоў Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай папросту яшчэ не дайшлі рукі. Што ж, не будзем ім падказваць, дзе яшчэ застаецца крамола, якая руйнуе прапагандысцкі міф пра агульную гісторыю двух “братніх” народаў.
![Як у “рускай Вікіпедыі” перапісваюць мінулае і сучаснасць Беларусі](/sites/default/files/styles/default_image_paragraph/public/paragraphs/image/%D0%9B%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE.png.webp?itok=ROIFxBS-)
Куды больш прапагандыстаў турбуе сучасная беларуская палітыка і ўдзел Беларусі ў вайне з Украінай.
З артыкула пра Аляксандра Лукашэнку прыбраныя амаль усе згадкі пра забойствы яго палітычных апанентаў, масавыя рэпрэсіі пасля выбараў 2020 года, фальсіфікацыі выбараў. Крытыка калі і здараецца, дык толькі адзін раз і выключна “паводле меркавання заходніх выданняў”. Агулам Лукашэнка прадстаўлены ў “Рувікі” як заслужаны палітык, які шмат карыснага зрабіў для расійска-беларускіх адносін: будаваў Саюзную дзяржаву, дамаўляўся з кіраўніком ПВК “Вагнер” Яўгенам Прыгожыным пра спыненне маршу на Маскву.
Затое рукі цэнзараў пакуль не дацягнуліся да артыкула “Рувікі” пра створаны ByPol’ам ва Украіне атрад “Атам”. Захоўваецца там і інфармацыя пра няісны ўжо атрад “Пагоня” і тактычную групу “Беларусь”.
У матэрыяле, прысвечаным ПВК “Вагнер”, няма інфармацыі, што наёмнікі пасля няўдалага мяцяжу Прыгожына пераехалі ў Беларусь і трэніруюць там беларускіх вайскоўцаў.
Энцыклапедыя “праўды”
Карыстальнікі “Рувікі” адразу звярнулі ўвагу на тое, што артыкулы пра Украіну і расійскую вайну з ёю, секс і гендар, замежную палітыку і шмат іншае былі істотна перапрацаваныя. Пры гэтым адсачыць праўкі з нядаўняга часу стала нашмат складаней. Рухавік, які выкарыстоўвае “Рувікі”, больш не дае магчымасці параўнаць версіі, захаваныя ў розны час.
Імпартазамяшчэнне інфармацыі
Ці можа “Рувікі” зрабіць істотную шкоду беларускаму грамадству, якое чэрпае інфармацыю з інтэрнэту? Ці эфект ад яе будзе такі ж, як і ад усяго астатняга імпартазамяшчэння, і па якасную інфармацыю беларусы працягнуць хадзіць на заходнія і незалежныя беларускія сайты? Еўрарадыё расказала пра гэта медыяэкспертка і даследчыца прапаганды Ірына Сідорская.
“Я б пакуль не перабольшвала рызыку. Няма дакладнай інфармацыі, што інтэрнэт у Беларусі зробіцца “суверэнным” ці хаця б будзе абмежаваны паводле версіі Расіі. Пакуль такога яшчэ няма, — кажа яна. — Зразумела, што блакіроўка будзе ўплываць, але гэта будуць хутчэй выпадковыя сустрэчы з такой альтэрнатыўнай інфармацыяй”.
![Як у “рускай Вікіпедыі” перапісваюць мінулае і сучаснасць Беларусі](/sites/default/files/styles/default_image_paragraph/public/paragraphs/image/%D0%B1%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0%20%D0%BF%D0%B0%D0%B4%20%D0%B2%D0%BE%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B9.png.webp?itok=Cf76yzUM)
Экспертка лічыць, што беларускай аўдыторыі, у першую чаргу школьнікам і студэнтам, важна ведаць, што “Рувікі” не мае нічога агульнага з духам і падыходам да асвятлення інфармацыі звычайнай “Вікіпедыі”.
“Бо там існуюць розныя падыходы і перакананні для тлумачэння падзей і з’яў, празрыстасць, калектыўны характар стварэння. Гэта ў корані супярэчыць расійскаму праекту, які хоць і падаецца “пад навуковым рэцэнзаваннем”, але насамрэч навуковага там вельмі мала.
Гэта відавочна ідэалагічны і прапагандысцкі рэсурс. Там усё зроблена менавіта з пункту гледжання Расіі. А сённяшні расійскі падыход пазіцыянуецца як адзіны правільны, адзіны навуковы і адзіны, які мае права на існаванне”.
Ірына Сідорская ўпэўненая, што “Рувікі” калі і будзе на некага ўплываць, дык перш за ўсё на расійскую аўдыторыю.
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.