Беларускі спектакль пра Майдан ва Украіне парваў Лондан

17 сакавіка ў Лондане скончыўся амаль двухмесячны марафон паказу спектакля "Падлік авечак" ("Counting Sheep") — галоўнага шоу фестывалю VAULT Festival 2019. Сем-восем спектакляў у тыдзень (у суме амаль 60), поўны аншлаг, захопленыя водгукі як радавых гледачоў, так і брытанскіх СМІ (The Times, Ed Fest Magazine, British Theatre Guide). Сапраўдны трыумф інтэрнацыянальнай каманды тэатралаў на чале з рэжысёрамі "Беларускага свабоднага тэатра" Наталляй Калядой і Мікалаем Халезіным, якія пасля падзей Плошчы-2010 пражываюць у Вялікабрытаніі.

Еўрарадыё пагутарыла з Мікалаем Халезіным пра "Падлік авечак", трыумф на сусветнай тэатральнай сцэне і канкурэнцыю ў Беларусі.

Пра гісторыю стварэння "Падліку авечак"

"Ідэя спектакля належыць мужу і жонцы Марычцы і Марку Марчыкам. Яна — украінка, ён — канадзец украінскага паходжання. Абодва фольк-музыкі. Яны вырашылі зрабіць спектакль пра тое, што адбывалася на Майдане (пра падзеі ва Украіне ў пачатку 2014-га. — Еўрарадыё) у храналогіі. Усё гэта было, па сутнасці, без тэксту, называлася "Партызанская опера" і складалася выключна з музыкі, фальклорнай ўкраінскай музыкі: гледачы з музыкамі і танчаць, і спяваюць, і ядуць, і будуюць барыкады".

"Год мы адмаўляліся ад гэтага спектакля"

"Нягледзячы на ​​тое, што спектакль атрымаў прыз на Эдынбургскім тэатральным фестывалі ў 2016 годзе, іх саміх гэтая першапачатковая версія не задавальняла. Яны хацелі зрабіць версію для сусветнага пракату. Для гэтага патрабавалася, па-першае, скараціць колькасць людзей, па-другое, стварыць больш выразную структуру — і драматургічную, і музычную. У 2017 годзе яны звярнуліся да нас у Нью-Ёрку падчас нашых гастроляў па Амерыцы, дзе мы месяц гралі "Burning Doors" (спектакль "Беларускага свабоднага тэатра" пра мастака-акцыяніста Пятра Паўленскага, украінскага рэжысёра Алега Сянцова і ўдзельніцу гурта Pussy Riot Марыю Алёхіну. — Еўрарадыё). Хацелі, каб мы зрабілі новую версію. На што мы шчасна не пагадзіліся. Цэлы год яны спрабавалі нас угаварыць, але нам гэта здавалася нецікавым".

Пра версію "Беларускага свабоднага тэатра"  

"Мы памянялі сваё рашэнне, калі яны прапанавалі нам рабіць са спектаклем усё, што заўгодна. Падчас гастроляў ўжо па Канадзе мы правялі там воркшоп. З Маркам і Марычкай мы паспрабавалі пашукаць тое, пра што гэты спектакль. І калі мы пагрузіліся ў іх асабістую гісторыю, мы зразумелі, што будзем працаваць над спектаклем, калі ў аснове яго будзе якраз іх гісторыя".

Пра гісторыю Марка і Марычкі

"Яны сустрэліся на Майдане ў самым пачатку тых падзей. Марк прыехаў туды, ва Украіну, збіраць матэрыял для дакументальнага фільма пра Галадамор. У гэты момант пачаліся пратэсты, і Марк там застаўся: хадзіў кожны дзень і наогул ўспрыняў як уласны боль. Марычка таксама цалкам выпадкова апынулася на Майдане. Там яны і пазнаёміліся. Уласна, іх раман развіваўся проста на плошчы, яны прысутнічалі на ўсіх падзеях, у тым ліку і трагічных. Пасля ўсяго яны пераехалі ў Канаду, у іх нарадзілася дачка, якую яны ў гонар Майдана назвалі Майя".

"Унікальнасць спектакля...

...у тым, што гледачы ўсю гэтую гісторыю пражываюць разам з акторамі і музыкамі. Гэта абсалютнае пагружэнне, калі ты можаш выбраць з трох відаў білетаў. Адзін з іх — гэта гледачы, якія сядзяць непасрэдна за сталом, якіх кормяць і частуюць гарэлкаю. Ёсць тыя, якія сядзяць на сцэне, якім таксама перападае нейкая ежа. У выніку гэтыя дзве групы гледачоў змешваюцца — гэта такая алегорыя сучаснага грамадства, калі людзі, якія адносяцца да розных слаёў, змешваюцца падчас нейкіх драматычных падзей. Гэтыя дзве групы — гэта каля 140 чалавек. Трэцяя група (прыкладна сто чалавек) — гэта гледачы, якія проста назіраюць, але не гатовыя да прамога кантакту. Усяго 240-250 гледачоў".

Пра станоўчыя рэцэнзіі

"Спектакль атрымаў велізарную колькасць чатырох- і пяцізоркавых адзнак, можна нават сказаць, што іх празмернасць. Некаторыя выданні назвалі яго найлепшым спектаклем, які ідзе ў Лондане проста зараз. Асабіста я больш за два гады практычна не чытаю рэцэнзіі. Проста ў нейкі момант я зразумеў, што больш за любога крытыка ведаю пра недахопы спектакляў. Мяне больш радуе, калі адзначаюць нейкія вузкаспецыяльныя рэчы. Напрыклад, працу чалавека, які рабіў відэадызайн і светлавы дызайн. Мы ўзялі чалавека тры спектаклі назад, працавалі з ім, а ён паралельна становіцца зоркай у сваёй сферы ў Брытаніі. Вось гэта самае прыемнае, што можа быць".

Пра адсутнасць цікавасці да спектакля з боку беларускіх СМІ

"Мне крыўдна за тое, што не ацэньваецца той факт, што гэта праца беларускіх актораў (у інтэрнацыянальную каманду праекта ўваходзяць тры акторы з Беларусі. — Еўрарадыё), якія ў тым ліку працуюць і граюць спектаклі ў Мінску. Крыўдна, што пра гэта не пішацца. Але я разумею, чаму так адбываецца. Тэатру ў наступным годзе споўніцца пятнаццаць гадоў, трынаццаць з іх — гэта плынь поспехаў на міжнароднай сцэне. Калісьці газеты пісалі пра нас як пра дзівацтва, цяпер жа гэта звыклы стан. Праблема — у неразуменні таго, што гэта трэба не "Свабоднаму тэатру", а гэта трэба беларускаму тэатральнаму працэсу. Сітуацыя такая: ёсць наш тэатр, які вядомы па ўсім свеце, перайграў у сарака краінах, усюды солд-аўт і захапленне. Але ўвесь астатні тэатральны працэс у Беларусі, па сутнасці, замарожаны. Нават калі і ёсць нейкія ўдалыя спектаклі, то яны ставяцца толькі ўнутры краіны, дзе не існуе інстытута крытыкі, дзе журналісты гэтым не вельмі цікавяцца, дзе культура па рэшткавым прынцыпе асвятляецца ў СМІ. Гэта вельмі дрэнна, таму што мы з вялікім задавальненнем хацелі б існаваць у асяроддзі канкурэнтаў. Менавіта канкурэнтнае асяроддзе дае глебу для развіцця. А атрымліваецца, што мы знаходзім гэтае аясроддзе толькі ў свеце".  

Фота — Facebook