Беларус трапіў у расійскае войска. Яго сябар падазрае, што ён шле сігналы SOS
![У Маскве масавыя "хапуны" — усіх забіраюць у войска. Ці мог беларус трапіць пад раздачу?](/sites/default/files/styles/gallery_main/public/2023-12/330.jpg.webp?itok=SC9W_e4N)
У Маскве масавыя "хапуны" — усіх забіраюць у войска. Ці мог беларус трапіць пад раздачу? / @rubanau_collage
Надоечы чытач Еўрарадыё Аляксандр падзяліўся з намі трывогай: ён падазрае, што яго старога знаёмага супраць волі ўтрымліваюць у расійскім войску.
Гаворка ідзе пра жыхара Гродзеншчыны Станіслава Сяўко. Паводле Аляксандра, у 2020 годзе Стас удзельнічаў у беларускіх пратэстах. Ён сірата, яго выхоўвала бабуля. У Беларусі ў яго былі праблемы з грашыма, выжываць на заробак прадаўца не атрымлівалася, і ён з'ехаў у Маскву.
— Ён напісаў мне па прыездзе туды, расказаў, што працуе на складзе Wildberries. А потым знік і доўга не пісаў. У прынцыпе, і мінулым разам, калі ён туды ад'язджаў, мы размаўлялі нячаста. Звычайна ён пісаў мне, калі ў яго былі праблемы.
І вось Стас зноў напісаў сябру і расказаў, што... "прывыкае да армейскага жыцця". Аляксандр здзівіўся і паспрабаваў распытаць, як яго сябар — мяккі і спакойны чалавек — трапіў у расійскую армію. Але тут стылістыка перапіскі рэзка змянілася.
![Белорус попал в российскую армию. Его друг подозревает, что он шлёт сигналы SOS](/sites/default/files/styles/default_image_paragraph/public/paragraphs/image/209%20%D1%80.%20%2815%29.png.webp?itok=FUcaLiVh)
Стас, які скончыў звычайную вясковую школу на Гродзеншчыне, раптам зрабіўся акуратным у пунктуацыі і арфаграфіі. І папрасіў Аляксандра "не верыць таму, што пішуць у нэце".
— І, мяркуючы са стылістыкі гаворкі, мяркуючы з пісьменнасці, працягнуў зносіны ўжо не ён, — упэўнены Аляксандр. — Я ўвогуле не магу зразумець, што адбываецца. Ён і войска — гэта аксюмаран.
Чаму нас занепакоіў гэты зварот
1 снежня ВВС выпускаюць тэкст, у якім расказваецца пра беспрэцэдэнтныя "аблавы" на салдатаў тэрміновай службы ў Маскве. Ваенкаматы адпраўляюць у войска людзей з сур'ёзнымі захворваннямі і прыезджых з іншых рэгіёнаў.
А за тыдзень да гэтага Беларусь абляцела гучная навіна: на склад Wildberries у Маскве ўварваўся АМАП і пачаў раздаваць позвы. Гучная — бо праз гэта многія беларусы сутыкнуліся з затрымкай у пастаўцы замоўленых тавараў.
Пасля пераезду ў Маскву менавіта на складзе працаваў беларус Станіслаў Сяўко. Свайму сябру ён напісаў праз два дні пасля таго, як навіна пра "хапун на вайлдберыз" абляцела сеціва.
![Белорус попал в российскую армию. Его друг подозревает, что он шлёт сигналы SOS](/sites/default/files/styles/default_image_paragraph/public/paragraphs/image/840px-Pwa_list_rect_1280_a0bca4bec36bb037ba918c1665197172.jpg.webp?itok=zRuW9f0C)
Мы не сцвярджаем, што грамадзянін Беларусі трапіў пад такі "хапун", — уручыць позву грамадзяніну іншай краіны немагчыма. Але мы не выключаем, што Станіслаў знаходзіцца ў расійскай ваеннай часці супраць сваёй волі — і вырашылі звязацца з ім наўпрост.
"Складана ўсвядоміць, што там мішэні будуць не з кардону, а жывыя"
Мы апісалі сітуацыю як ёсць: Стас, сябры хвалююцца за вас і думаюць, што вы трапілі ў расійскае войска не на ўласнае жаданне. Стас — ці іншы чалавек, які вёў размову з акаўнта Станіслава Сяўко, — адказаў нам так:
— Не, гэта маё жаданне. Да таго, як я падпісаў дакументы, два месяцы абдумваў гэтае рашэнне, у выніку падпісаў і не шкадую. Вядома, я разумею, чым рызыкую, але маральна я гатовы.
Падрыхтоўка ідзе не складана, складана ўсвядоміць, для чаго ты туды едзеш і што там мішэні будуць не з кардону, а жывыя.
![Белорус попал в российскую армию. Его друг подозревает, что он шлёт сигналы SOS](/sites/default/files/styles/default_image_paragraph/public/paragraphs/image/209%20%D1%80.%20%2814%29.png.webp?itok=E7AQb81a)
Са слоў нашага суразмоўцы, цяпер ён знаходзіцца ў Саратаўскай вобласці — там салдатаў тэрміновай службы навучаюць перад адпраўкай на вайну ва Украіне.
— Я мяркую, што Расія і Беларусь — брацкія народы, і ў такі цяжкі час трэба адно аднаго падтрымліваць, нават рызыкуючы сабой, — напісаў чалавек з акаўнта Стаса.
З аповеду Аляксандра мы ведаем, што Стас — мяккі добры чалавек, праз тое, што многае прымаў блізка да сэрца, у яго былі праблемы з алкаголем. Сябар Стаса адназначна кажа: нічога не прадказвала, што аднойчы ён убачыць Стаса ў ваеннай форме. Таму, каб праверыць, ці сапраўды з акаўнта беларуса з намі перапісваецца Стас Сяўко, мы пытаем, ці марыў ён калі-небудзь пра войска.
— Пра войска я не марыў. Гэта не ў маім характары было. У Расіі гэта здарылася вельмі рэзка, проста ўбачыў пару разоў рэкламу па ТБ — і мяне быццам падмянілі. Я вырашыў змяніць у жыцці ўсё, і першы мой крок быў пайсці ў СВА.
Пра войска ў мяне былі зусім іншыя ўяўленні, у рэальнасці аказалася вельмі жорстка і строга, але я спраўляюся і цяжкасці мяне не турбуюць.
З дзяцінства я быў супраць нейкіх ваенных дзеянняў і гвалту ў дачыненні да людзей, крытыкаваў палітыку ў дачыненні да ваенных дзеянняў, але яшчэ раз паўтаруся, пайсці ў расійскае войска ў мяне атрымалася раптоўна.
"Часта сню Гродна, але расплюшчваю вочы, і разумею, што я ў гарнізоне"
Стаса гадавала бабуля. Яго бацька памёр, з мамай ён даўно не мае зносін. Чалавек, які вёў перапіску з акаўнта Стаса, ведае пра яго асноўную інфармацыю. Ён расказаў нам, што "родныя былі ў шоку, гэта факт, прасілі, каб я ўсё кінуў і вярнуўся дадому".
— Сама больш перажывае родная сястра, цяпер яна ў Дубаі. Вельмі плакала. Мы з ёй пару гадоў практычна не размаўлялі і не бачыліся. На цяперашні момант мы ўжо дачыняемся, і яна чакае мяне дадому. Мой крок, які я зрабіў, падпісаўшыся на СВА [так у РФ называюць вайну з Украінай — Еўрарадыё], зблізіў нас.
Мама пакуль не ведае пра маё рашэнне, проста не ўяўляю, як ёй гэта паведаміць, ды і, думаю, можа і не варта казаць, не хачу, каб яна таксама перажывала.
![Белорус попал в российскую армию. Его друг подозревает, что он шлёт сигналы SOS](/sites/default/files/styles/default_image_paragraph/public/paragraphs/image/209%20%D1%80.%20%2816%29.png.webp?itok=wdyU6AcT)
Але рашэнне сваё мяняць не хачу. Я адважыўся на гэты крок, і назад дарогі няма. Спадзяюся, што застануся жывы і тады вярнуся дадому.
Еўрарадыё спрабавала звязацца з сястрой Стаса па двух тэлефонах, але яна не адказала нам ні ў адным з месенджараў.
Тады мы вырашаем праверыць, ці ведае наш суразмоўца Гродна — горад, у якім вырас Стас. Распытваем, па чым ён сумуе больш за ўсё, знаходзячыся ў казарме чужой краіны.
— Па радзіме сумую, асабліва па горадзе Гродна. Ратуе, што ў інтэрнэце чытаю навіны і гляджу відэа пра Беларусь і горад Гродна.
У Гродне я жыву з 2007 года, і для мяне гэта родны горад. Часта сню, што я там, гуляю па вуліцы, парку, але калі расплюшчваю вочы, разумею, што гэта сон і што я ў гарнізоне. У траўні павінен быць адпачынак, вось я і лічу дні, каб прыехаць дадому. Як бы ні цяжка жылося ў Беларусі, а дадому цягне, і чым далей, тым мацней.
Аляксандр зноў запэўнівае: Стас, якога ён ведае, піша зусім інакш.
— Структура тэксту вельмі не падобная на яго. У яго рэплікі выглядалі зусім па-іншаму. Вельмі сумнеўна. У яго сярэдняя вясковая школа ў анамнезе. Якія сны ў гарнізоне? Проста вішнёвы сад нейкі, — каментуе Аляксандр. — Але чалавек, які піша, ведае агульную інфармацыю пра яго. Ён сапраўды ў 17 гадоў прыехаў у Гродна паступаць у тэхнікум.
І дзве гадзіны на абед
Гэтая перапіска не пераканала нас у тым, што з акаўнта беларуса Стаса з намі камукікуе менавіта Стас. І мы прапанавалі суразмоўцу стэлефанавацца і зрабіць інтэрв'ю пра тое, што прывяло яго ў расійскае войска.
Ён ахвотна пагадзіўся і прапанаваў час: з 13:00 да 15:30 (абед) або пасля 18:00. Мы сумняваемся, што ў звычайнага салдата-кантрактніка можа быць такі графік: 2,5 гадзіны абеду і вольны час пасля 18:00. Гэта падобна хутчэй на графік афіцэра.
Нягледзячы на тое, што першапачаткова чалавек, які дачыняўся з намі, быў відавочна схільны даць інтэрв'ю, у запланаваны для размовы дзень ён перастаў выходзіць на сувязь з адным з нашых журналістаў і цалкам ачысціў перапіску з іншым.
![Белорус попал в российскую армию. Его друг подозревает, что он шлёт сигналы SOS](/sites/default/files/styles/default_image_paragraph/public/paragraphs/image/Stas.png.webp?itok=1-F7dUOY)
У іншых месенджарах акаўнт Стаса таксама маўчыць.
Мы не можам выключаць імавернасці, што беларускага грамадзяніна ўтрымліваюць у расійскай ваеннай часці супраць яго волі, і звярнуліся ў беларускае МЗС з наступнымі пытаннямі:
— Ці паступалі ў МЗС раней сігналы пра тое, што грамадзян Беларусі прызываюць у расійскае войска?
— Што рабіць, калі грамадзянін Беларусі аказаўся ў такой сітуацыі?
— Ці будзе МЗС ладзіць праверку аб магчымым незаконным утрыманні грамадзяніна Рэспублікі Беларусь Сяўко Станіслава Станіслававіча ў расійскім войску?
— Ці плануецца аказаць дыпламатычную дапамогу Сяўко Станіславу Станіслававічу, калі высветліцца, што ён знаходзіцца ў шэрагах Узброеных сіл РФ супраць сваёй волі?
Мы апублікуем адказы, як толькі іх атрымаем.
У беларускага МЗС не вельмі шмат часу на рэакцыю, бо ўжо праз тыдзень з Саратаўскай вобласці Стаса перавядуць у Валгаград, а адтуль адправяць у Данецкую вобласць — на вайну з Украінай.
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.