BEROC: эканоміку чакае працяглая дэпрэсія пры захаванні статус-кво ўлады

Крызіс легітымнасці ўлады вядзе да паглыблення эканамічнага спаду і яго працягласці ў кароткатэрміновай перспектыве. Пра гэта заяўляюць эксперты BEROC Дзмітрый Крук і Леў Львоўскі ў аналітычным брыфе "Эканамічныя наступствы палітычнай нелегітымнасці ў Беларусі".

На больш працяглай дыстанцыі палітычная нелегітымнасць стане прычынай пагаршэння інстытуцыйнага асяроддзя і эрозіі чалавечага капіталу, дзеля чаго эканоміка краіны можа трапіць у працяглую дэпрэсію, лічаць аўтары даследавання.

Калі да палітычнага крызісу прагназаваўся спад ВУП каля 3% па выніках года, то, паводле ацэнак даследчыкаў, ён знізіцца як мінімум яшчэ на 1%. Разлічваць нават на вялае аднаўленне ў 2021 годзе пры захаванні статус-кво ўлады не давядзецца. Замест гэтага адбудзецца адчувальнае паглыбленне рэцэсіі.

Фінансавы рынак ужо штарміць

— У жніўні і верасні фон нелегітымнасці стаў адным з трыгераў для зняцця хатнімі гаспадаркамі сродкаў з банкаўскіх рахункаў і дэпазітаў, а таксама іх павышанага попыту на замежную валюту, — гаворыцца ў брыфе.

Праз гэта людзі чакаюць дэвальвацыі і паскарэння інфляцыі, таксама зніжаецца давер да банкаўскай сістэмы.

У жніўні гэта прывяло да адтоку дэпазітаў з банкаў і скарачэння золатавалютных рэзерваў на $1,4 млрд.

Пры гэтым, адзначаюць эксперты, улады змагаюцца не з крыніцай праблем, а з сімптомамі, гэта значыць з наступствамі на фінансавым рынку.

Напружанасць будзе нарастаць

— Спажывецкі попыт падае праз пагаршэнне спажывецкіх настрояў, адсутнасць крэдытаў і прагрэсавальную фінансавую напружанасць, — адзначаюць аўтары публікацыі.

З падобных прычын будзе падаць інвестыцыйная актыўнасць — праз негатыўныя кан'юнктурныя настрояў і чаканняў бізнесу. У першую чаргу гэта датычыцца прыватных інвестыцый, бо ў дзяржсектары яны носяць дырэктыўны характар.

На інвестыцыі ў дзяржсектары негатыўна паўплывае абмежаванне доступу да крэдытных рэсурсаў, бо банкі не могуць падтрымліваць дырэктыўнае крэдытаванне дзяржпрадпрыемстваў у той час, калі самі адчуваюць праблемы з ліквіднасцю.

— На фоне слабага фінансавага становішча вялікай колькасці прадпрыемстваў Беларусь можа чакаць сістэмны крызіс неплацяжоў, які трансфармуецца ў поўнамаштабны фінансавы крызіс, — пішуць прадстаўнікі BEROC.

Людзі з'язджаюць, новых праектаў не будзе

Доўгатэрміновыя бізнес-праекты ў краіне скароцяцца, бо будуць успрымацца занадта рызыкоўнымі. Бо гарантам выканання ўмоў здзелак павінны быць дзяржаўныя інстытуты, у прыватнасці сістэма права, да якой няма даверу.

— Вымушанае ўзмацненне жорсткасці манетарных умоў непазбежна будзе душыць эканамічную актыўнасць, спрыяючы паглыбленню рэцэсіі. Таму можна гаварыць пра тое, што дзеяннямі ўладаў назапашаныя дыспрапорцыі з фінансавай сферы былі шмат у чым перанакіраваныя ў рэальны сектар, — пішуць эксперты.

Становішча ў краіне павышае матывацыю да "геаграфічнай дыверсіфікацыі вытворчасці і нават паўнавартаснай эміграцыі прадпрыемстваў".

Папаўняць бюджэт усё цяжэй

На фоне рэцэсіі, абцяжаранай палітычным крызісам, адбываецца зніжэнне даходаў бюджэту. Для змякчэння рэцэсіі патрэбны фіскальныя стымулы, падкрэсліваюць эксперты. Гэта азначае не толькі зніжэнне падатковай нагрузкі, але і павелічэнне расходаў бюджэту.

Пры гэтым частка сродкаў, якія ўдалося сабраць у папярэднія гады за кошт прафіцыту бюджэту, ужо выдаткаваная на падтрымку дзяржпрадпрыемстваў. На гэты год рэспубліканскі бюджэт і так быў зацверджаны з дэфіцытам 0,7% ВУП. За 7 месяцаў 2020 года ён дасягнуў 1,8% ВУП.

— Павелічэнне расходаў у далейшым уяўляецца цяжкім, паколькі гэта будзе падрываць фіскальную збалансаванасць, устойлівасць дзярждоўгу і стане пагрозай для макрастабільнасці, — пішуць аўтары брыфа.

У заключэнне адзначаецца, што магчымасці забяспечыць макраэканамічную стабільнасць у найбліжэйшай будучыні вельмі абмежаваныя. Пры захаванні палітычнай нелегітымнасці ў Беларусі будуць аслабленыя ці нават разбураныя механізмы, якія забяспечваюць рост прадукцыйнасці.

Гэта, па прагнозах экспертаў, прывядзе да эрозіі чалавечага капіталу і паслаблення прадпрымальніцкай ініцыятывы.

— Адзіным "добрым" выхадам з сітуацыі, якая склалася, мы бачым вырашэнне палітычнага крызісу такім чынам, каб улада ў краіне была легітымнай і стаў адраджацца эканамічны давер, — рэзюмуюць даследчыкі.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.