Людзі з'язджаюць, а заробкі растуць. Чым пагражае кадравы крызіс у Беларусі

21/05/2024 - 15:38

Што ў Беларусі з кадрамі? / freepik.com

За два месяцы ў Беларусі "вызвалілася" яшчэ 10 тысяч працоўных месцаў. На 1 траўня 2024 года іх ужо 145 тысяч. Дэфіцыт кадраў узмацняецца, а ў чыноўнікаў ніяк не атрымліваецца выправіць сітуацыю.

Пры гэтым міністр эканомікі выхваляецца тым, што сярэдні заробак у Беларусі рэгулярна расце і што насельніцтва ў Беларусі "схільнае траціць". Ці значыць гэта, што ўсё не так дрэнна? Еўрарадыё распытала пра гэта старшую навуковую супрацоўніцу BEROC Анастасію Лузгіну.

Павышаюць заробкі, каб утрымаць работнікаў

Эканамістка адзначае, што дэфіцыт кадраў, безумоўна, перашкаджае эканоміцы развівацца. Рабочых рук не хапае, ад чаго зніжаюцца і патэнцыйныя тэмпы росту ВУП.

— Акрамя гэтага, на працягу 2023 і 2024 года было заўважна, што прадпрыемствы ўвесь час падвышалі супрацоўнікам заробак. Па звестках за першы квартал гэтага года, даходы насельніцтва ў рэальным выражэнні, з улікам інфляцыі, падраслі на 9.1% да гэтага ж перыяду мінулага года.

Тэмпы росту заробкаў яшчэ больш высокія. Але калі расце зарплата — растуць і выдаткі кампаній, якім забараняе павышаць цэны жорсткае рэгуляванне, што моцна пагаршае іх фінансавыя паказчыкі. Пытанне ў тым, як доўга гэта можа працягвацца, бо прыбытак зніжаецца, і памеры ўрону стратных прадпрыемстваў растуць.

Прадпрыемствы вымушаныя падвышаць зарплаты праз дэфіцыт кадраў — каб утрымаць тых работнікаў, што засталіся, альбо прыцягваць новых на больш прывабныя стаўкі. У тых, хто застаўся працаваць у Беларусі, грошай на руках становіцца больш. Але і працаваць ім часта даводзіцца больш — "закрываючы сабой" стаўкі тых калегаў, якія з'ехалі.

— Павышэнне заробкаў стымулюе рост спажывання, у тым ліку імпарту. І як вынік — у першым квартале 2024 года склалася адмоўнае сальда тавараў і паслуг, якое стварае вялікія рызыкі ў знешнім гандлі і рызыкі ў дачыненні да балансу на валютным рынку, а гэта ўжо пагражае дэвальвацыяй.

Па словах эканамісткі, дэфіцыт кадраў павінен быў моцна адбіцца і на цэнах, але праз тое ж жорсткае рэгуляванне яны не растуць. А гэта пагражае або павелічэннем інфляцыйнага навеса, або дэфіцытам некаторых тавараў.

Становіцца менш людзей, якія могуць працаваць

Колькасць занятых у беларускай эканоміцы апошнія гады пастаянна зніжаецца.

— Вядома, гэта дрэнна, бо ў краіне папросту становіцца менш людзей, якія могуць працаваць, — працягвае Лузгіна. — Праблему прызнаюць нават беларускія чыноўнікі, але пераламіць трэнд у іх пакуль не атрымліваецца.

Экспертка тлумачыць: павелічэнне колькасці вакансій звязанае з дэмаграфічнай сітуацыяй і ад'ездам спецыялістаў з Беларусі.

— Хутчэй за ўсё, тэндэнцыя працягнецца, але будзе праходзіць крыху павольней, чым раней. Хоць чыноўнікі спрабуюць вырашыць гэтую задачу за кошт прыцягнення замежнікаў і абавязковага размеркавання выпускнікоў ВНУ — сітуацыя ў лепшы бок не мяняецца.