Ці мае сэнс рабіць экспрэс-тэсты на COVID-19? Спыталі ў доктаркі

08/08/2024 - 10:13

Ці добрыя экспрэс-тэсты? / pixabay.com

Пакуль у многіх краінах свету зноў расце захворвальнасць на каранавірус, у Беларусі пацыентаў амаль не правяраюць на яго. Адзіныя магчымасці даведацца, ці хварэеце вы, — звярнуцца ў прыватную лабараторыю ці купіць экспрэс-тэст у аптэцы. Але ці мае гэта сэнс?

Еўрарадыё паразмаўляла пра плюсы і мінусы экспрэс-тэстаў з доктаркай, а таксама даведалася, ці нармальна тое, што ў беларускіх паліклініках перасталі рабіць тэсты на кавід.

У якім выпадку варта рабіць экспрэс-тэст?

На думку педыятаркі Маі Церакулавай, тэст на каранавірус мае сэнс рабіць толькі ў тым выпадку, калі яго вынік можа нешта змяніць для чалавека.

— Напрыклад, калі хтосьці жыве з пажылым чалавекам, і трэба будзе абмяжоўваць кантакты. Ці ведае пра не найлепшы стан свайго здароўя і будзе насцярожана ставіцца да сябе і хутчэй зможа звярнуцца па медыцынскую дапамогу. Тэст мае сэнс праводзіць, калі ён нейкім чынам паўплывае на далейшую тактыку пацыента.

Церакулава таксама лічыць, што правядзенне ці неправядзенне тэсту ў паліклініцы ніяк не ўплывае на рэкамендацыі, якія дае доктар.

— Для доктара вынікі тэсту не маюць ніякага значэння. Каранавірусная інфекцыя спецыфічнага лячэння не мае, і ўсё лячэнне будзе сімптаматычным. І цяпер, паводле сучасных пратаколаў, кавід цалкам лечыцца амбулаторна, як і шэраг іншых рэспіраторных інфекцый.

Калі лепш за ўсё рабіць тэст?

Але калі чалавек усё ж прыняў рашэнне зрабіць тэст, то эфектыўней за ўсё яго рабіць з моманту з'яўлення першых сімптомаў і цягам тыдня.

— Як толькі западозрылі сімптомы — можаце ісці і рабіць тэст. Па заканчэнні тыдня арганізм ужо пачынае змагацца з вірусамі, і тэст можа быць памылкова адмоўны.

Церакулава кажа, што ўсе экспрэс-тэсты на кавід заснаваныя на імунахраматаграфічным аналізе [рэакцыя паміж антыгенам і адпаведным яму антыцелам у біялагічных матэрыялах. — Еўрарадыё].

— Гэта значыць, што ў самым тэсце, на палосцы, ёсць антыцелы да віруса, і калі часцінкі віруса трапляюць на тэставую палоску, яны счапляюцца і, паколькі яны афарбаваныя, робяцца бачнымі. Ён заяўляе наяўнасць віруса ва ўзорах з дапамогай антыцелаў, якія змяшчаюцца ў тэсце. І па сутнасці ўсе экспрэс-тэсты аднолькавыя.

Наколькі яны эфектыўныя?

Для вызначэння дакладнасці тэстаў, кажа доктарка, існуе два крытэры: адчувальнасць і спецыфічнасць.

— У прынцыпе, сам метад імунахраматаграфічнага даследавання СААЗ прызнала дастаткова эфектыўным. Так, ён дае памылкова адмоўныя вынікі, але не часцей чым у 10% выпадкаў, што лічыцца дастатковым, каб лічыць яго рэкамендаваным да выкарыстання.

І гэтыя паказчыкі адчувальнасці і спецыфічнасці неабходныя, каб зарэгістраваць тэст на рынку.

Але я дакладна магу сказаць, што для таго, каб трапіць на рынак, тэст мусіць адпавядаць мінімальным характарыстыкам паводле стандартаў СААЗ. Калі тэст прадаюць у аптэках — значыць, яму можна давяраць.

Іншае пытанне — гэта колькасць антыцелаў, якія рэагуюць на антыген віруса: у аднаго вытворцы іх можа быць больш, у іншага — менш.

Медык кажа, што вытворцы пішуць на ўпакоўцы толькі мінімальную колькасць антыцелаў у тэсце, таму дакладна сказаць, колькі іх, нельга.

Але чым іх больш, тым тэст дакладнейшы. Таксама Мая кажа, што могуць сустракацца і памылкі ў выніках.