Філіп Чмыр: Люблю беларускую мову, калі на ёй гавораць разумныя рэчы
4 жніўня Drum Ecstasy маюць даць вялікі канцэрт на фестывалі “Открытый август”. Пакуль жа музыкі збіраюцца выпусціць чарговы трэк з чалавечым голасам на французскай мове і радуюцца кліпу на нямецкамоўны твор “Scheisse”, які выйшаў у траўні і сабраў каля 70 тысяч праглядаў. Праўда, значна больш беларусаў паглядзелі пост лідара барабаншчыкаў Філіпа Чмыра пра беларускую мову. Пра яе, срачы ў інтэрнэце, канцэрт у школе зоны канфлікту ― у размове з Філіпам.
Еўрарадыё: Чаму ў апошні час пра Drum Ecstasy чуваць менш, чым пра цябе? Гэта кажа пра тое, што гурту няма чаго сказаць, а табе ёсць што?
Філіп Чмыр: Нам ёсць што сказаць ― пытанне, ці цікава гэта людзям. У нас у апошні час усе пасуцца вакол скандалаў. Трэба абавязкова пісаць “малако” ці “молоко”, схапіць Ганну Бонд і Матольку і зрабіць на гэтым шуміху. А тое пазітыўнае, што робіцца, ― каму гэта цікава? Такая, як мне падаецца, сапраўдная жаўтуха папёрла.
Еўрарадыё: Сяргей Пукст заўважыў, што ў Беларусі цалкам адсутнічае правакацыйная падача туфты. Магчыма, таму інтэрнэт-срачы такія папулярныя?
Філіп Чмыр: Гэта папулярна ў пэўнай праслойцы грамадства, але іншыя аб гэтым увогуле нічога не чулі. Калі мы кажам: “Мы ўсе” ― трэба разумець, што гэта наша кола. Гэта пузыры ў нейкай калюжы. Нас 10 мільёнаў. А каментаў 150, і мы лічым, што гэта добра. Не, гэта ўвогуле нічога.
Еўрарадыё: Які твой пост набраў найбольшую колькасць лайкаў і рэпостаў?
Філіп Чмыр: Я быў каралём фэйсбука ў Беларусі, калі напісаў асабісты пост, які гучаў так: “Я ненавіджу беларускую мову як і ўсё, што мне навязваюць”. Але вырашылі чамусьці пакінуць менавіта першую частку паста. Так, я вырас у Савецкім Саюзе. Мяне ванітуе ад камуністычнай ідэалогіі. Калі цяпер кажуць, што гэта добра, што ў школах з’явіцца рэлігійнае выхаванне, я кажу: “Гэта цудоўна. Значыць мы выхаваем цэлае пакаленне атэістаў”. Усё, што пачынаецца ў абавязковым парадку, у маладога чалавека выклікае адтаржэнне. Нас ванітуе ад камсамольскіх рэчовак, песень, БРСМа. Але БРСМ навязваецца, гэта ж такія камсюкі, як і былі. Да таго ж гэта канфармісты, якія ідуць добрым пратораным шляхам пры поўным забеспячэннмі. А складана быць нефармальнай маладзёжнай арганізацыяй. Вось я быў нефармалам. У мяне ў 85-м годзе былі валасы па пояс, я трапляў у КДБ, дзе са мной вялі гутаркі і абяцалі пакласці Канстытуцыю пад накрыўку гроба. У 86-м годзе я збіраў подпісы ля кінатэатраў супраць купіравання замежных фільмаў. Вось гэта складана. А валіць шэрагам ― гэта лёгка, і гэтага я не люблю. І калі людзі, такія ж камсюкі, з такой жа псіхалогіяй пачынаюць займацца папулярызацыяй беларускай мовы ― у іх атрымліваецца так жа, як у камсюкоў атрымалася прасунуць камунізм.
Еўрарадыё: А можна сказаць, што ты таксама піярышся на нелюбові да беларускай мовы і робіш гэта досыць агрэсіўна…
Філіп Чмыр: Па-першае, я не піяруся. Гэта цалкам піяр Сяргея Будкіна і яго паплечнікаў, бо я нічога не раблю для гэтага. Гэта яны корпаюцца ў маёй стужцы, знаходзяць, што я там недзе сказаў і ўздымаюць гэтае пытанне ў сябе на старонках. Я нікому ніякіх інтэрв’ю не даваў і ўвогуле не хачу гэтую тэму варушыць. Тое, што я агрэсіўна кідаюся ― я агрэсіўна кідаюся не на прысутнасць беларускай мовы, а на адсутнасць рускай. Напрыклад, мы некуды прыходзім, і я хачу паглядзець інфармацыю на рускай мове. Я не добра валодаю беларускай мовай, я яе праходзіў у школе і нармальна на ёй размаўляў. Але ёсць нюансы, якія я магу не зразумець. Таму я проста хачу атрымаць інфармацыю на рускай мове, асабліва калі я вось зараз збіраюся спрачацца. Як я магу пераканаўча спрачацца, калі не вельмі ўпэўнены ў тэрмінах? Ладна, калі гэта электронны тэкст ― ніякіх праблем: тут жа пагляджу ў гугле. Але я ўвесь час спрачаюся. Мне заўсёды трэба атрымаць дакладную інфармацыю. І што, так складана напісаць на дзвюх мовах? У нас дзве дзяржаўныя мовы. Вось папулярызацыя ― абедзве мовы размясціце побач. Людзі будуць аўтаматычна вучыцца. Вось і ўсё! Для гэтага трэба мець мозг, апроч прынцыповай пазіцыі.
Еўрарадыё: Ты ненавідзіш мову, калі табе яе навязваюць, а калі не?
Філіп Чмыр: Беларуская мова мне не родная. Гэта важны нюанс. Таму мяне раздражняе, калі кажуць: “Твая родная мова”. Не, мая родная мова ― руская. І матчына мова для мяне ― руская. Я супраць падмен. Мне падабаецца беларуская мова. Мне падабаецца, калі на ёй размаўляюць інтэлігентныя людзі. У мяне шмат сяброў, якія гавораць вельмі добра і гавораць разумныя рэчы. Але, на жаль, апошнім часам апроч хамства кшталту “Чамадан, вакзал, Расія” я па-беларуску нічога не чую. Да беларускай мовы я стаўлюся абсалютна нармальна, як і да любой іншай мовы. Мы робім праекты і на нямецкай мове, вось-вось будзе на французскай, хачу зрабіць на іўрыце.
Еўрарадыё: Ці чакаць у бліжэйшы час беларускай мовы ў песнях Drum Ecstasy?
Філіп Чмыр: У кастрычніку едзем у Стакгольм, будзем граць разам з Дзмітрыем Плаксам. Мы акампануем яго паэзіі, а Дзмітрый піша па-беларуску і па-шведску. Мы спрабуем цяпер паўдзельнічаць у праекце “Растрэльная паэзія”, у нас ёсць некалькі твораў, якія вельмі пасуюць пад дэкламацыю. Але пакуль не знайшлі твор, які б нас крануў. Калі складзецца, бо будзе і гэты праект. Яшчэ ў нас ёсць праект з Дзімам Лук’янчыкам, у межах якога ён спявае беларускія аўтэнтычныя песні, а мы граем на неаўтэнтычных беларускіх барабанах.
Еўрарадыё: Яшчэ год таму Drum Ecstasy планавалі выпуск альбома “Ху?”. Ён так і не выйшаў. Чаму?
Філіп Чмыр: Мы цяпер вырашылі не выпускаць альбомы, бо аднолькавы матэрыял цяжка слухаць. Мы робім ЕР па пяць песень. “Ху?” мусіла быць ЕР, мы да гэтага падрыхтаваліся, але наш гукааператар Андрэй Жукаў з’ехаў жыць і працаваць у Харкаў. На жаль, пасля выхаду артыкула пра яго ў часопісе “Имена”, пасля лістоў да вядучых карпарацый яго ніхто не падтрымаў, не набыў клавіятуру, не дапамог фінансава. Усе крычалі, маўляў, які чалавек, які гонар. На жаль, гонар з’язджае. Мы любім сваіх не па-сапраўднаму. Любім, але грошай не даем. А цяпер у яго спальня з лебядзямі, 24-канальны штудар, цудоўныя гуказапісвальныя сістэмы па 100 тысяч долараў. Але, на жаль, гэта не ў нас. Усе нашы запісы цяпер у яго.
Еўрарадыё: Цяпер многія музыкі скардзяцца на крызіс, маўляў, упалі заробкі. Што чуваць у вас на гэты конт?
Філіп Чмыр: У нас не так кепска, як ва ўсіх, але, натуральна, адчуваем гэта. Многія плачуцца. Шмат тэлефанаванняў: “Ну хлопцы, ну калі ласка!”. Але калі ваша піва каштуе грошай, мы не можам граць бясплатна. Вы ж нам не прадаяце сваё піва бясплатна? Таму выбачайце. Мы можам сыграць бясплатна на адкрыцці дабрачыннага фестывалю, на свяце горада. Але для камерцыйных структур мы нічога бясплатна рабіць не будзем. У нас бізнес, і ў вас бізнес. Усё.
Еўрарадыё: У свой час вы часта гралі ў Расіі…
Філіп Чмыр: Цяпер Расія папрыціхла, там малавата грошай. Мы часта ездзілі да Хірурга, да Сашы, пакуль ён татальна не звар’яцеў.
Еўрарадыё: Нашы слухачы пытаюцца, ці сыгралі б Drum Ecstasy у Данецку?
Філіп Чмыр: Таварыш Шнур сказаў, што ён у Данецку не сыграе, бо ён сцыклівы. Drum Ecstasy не сцыклівыя, але мы падумаем. Я ўпэўнены, што мы б сыгралі ў любым месцы, дзе ёсць канфлікт. Я ўпэўнены, што калі мы не граем на вайсковай базе, а граем для людзей, то людзі ў зоне канфлікту важнейшыя за палітычныя погляды. Я ўпэўнены, што мы б сыгралі ў Данецку, у Асеціі, у Палесціне, мы маглі б паехаць у Сірыю. Мы не сцыклівыя, мы падтрымліваем гуманітарныя арганізацыі і гралі б не для вайскоўцаў, а для людзей. Мая пазіцыя такая – мы б удзельнічалі ў любой гуманітарнай праграме.
Еўрарадыё: Дарэчы, яшчэ ў нас распаўсюджана меркаванне пра апатычнае культурнае поле: джазавага радыё няма, клубаў мала і г.д.
Філіп Чмыр: Клубаў рэальна мала, але, хлопцы, вы ж самі нікуды не ходзіце. Вы не хочаце плаціць за квіток, хочаце на шару прайсці, патрапіць у спіс і не заплаціць грошы сваім сябрам, сваім кумірам. Пачніце плаціць! Вы ж ёгурты набываеце! Я хаджу заўсёды за грошы, таму што чалавеку трэба ствараць прадукт, яму трэба карміць дзяцей, яму трэба проста набыць струны, каб табе граць. Вы хочаце атрымаць ролік, бясплатны МР3 і потым яшчэ прыйсці бясплатна на канцэрт! Хлопцы, пачніце хадзіць у клубы за грошы. Тады і клубы будуць працаваць, і музыкаў у нас будзе больш. А то гэтая манера: “Мы беларусам плаціць не будзем, яны і так сыграюць”. Вось вам і беларуская культура ― можа быць і ідэй шмат, а ў людзей няма грошай, каб зрабіць кліп альбо запіс. Мы мусім рублём галасаваць за нашу культуру.
Еўрарадыё: А калі рубля няма, чым галасаваць?
Філіп Чмыр: Ну няпраўда. Вы на Depeche Mode купілі квіток? Не ідзіце на Depeche Mode. Набудзьце пяць квіткоў на канцэрты беларускіх гуртоў, калі вы так любіце беларускую музыку.
Еўрарадыё: А ты на якіх пяць беларускіх гуртоў набыў квіткі?
Філіп Чмыр: Паша Аракелян перастаў граць фры-джаз, а так бы я пайшоў на яго канцэрт. Абавязкова пайду на Пафнуція, “Серебряную свадьбу” і “Троіцу”.
