Хваляваліся і каталікі, і атэісты: нязручнага айца Арцемія "сышлі" на спачынак

9 чэрвеня Сінод РПЦ узгадніў адстаўку архіепіскапа Гродзенскага і Ваўкавыскага Арцемія (Кішчанкі). Прычынай названы стан здароўя святара. Суразмоўнікі Еўрарадыё пацвярджаюць, што 69-гадовы архіепіскап сур'ёзна хворы.

Іншая крыніца, знаёмая з сітуацыяй, меркавала, што Сінод РПЦ разгледзіць пытанне пра адстаўку Арцемія не раней за 16-17 чэрвеня. Аднак праваслаўныя іерархі прынялі адстаўку ўжо на наступны дзень пасля таго, як за яе прагаласаваў Сінод Беларускай праваслаўнай царквы. Гэта можа азначаць, што гродзенскага архіепіскапа "сышлі" па пагадненні бакоў: Мінска і Масквы.

Тым часам у царкоўных колах з'явіліся здагадкі, што адстаўка Арцемія была ажыццёўлена насуперак меркаванню Сінода РПЦ і азначае жаданне большай самастойнасці з боку Мінска. Такое меркаванне выказаў айцец Аляксандр Шрамко:

— Да гэтага часу ўсе рашэнні былі ў дастатковай ступені ўзгодненыя з Масквой. Вызначальнымі былі інтарэсы кіраўніцтва РПЦ у Беларусі. Мітрапаліта Паўла прызначылі ў Мінск фактычна насуперак жаданню Лукашэнкі.

Перш за ўсё, Маскоўскі Сінод быў зацікаўлены ў тым, каб трымаць БПЦ пад сваім кантролем. З боку [беларускага] рэжыму на гэта глядзелі млява. А калі летась святары выступілі супраць гвалту, яны схамянуліся.

Але, мяркуючы па хуткасці, з якой у Сінодзе РПЦ пацвердзілі адстаўку Арцемія, Масква не збіраецца спрачацца з Мінскам за ўплыў на беларускую патрыярхію.
 

"За архіепіскапа перажываюць і каталікі, і атэісты"

Сінод БПЦ, пасля якога з'явілася інфармацыя пра адстаўку Арцемія, прайшоў 8 чэрвеня ў Мінскім епархіяльным упраўленні. Здаецца, гэта быў першы Сінод, які зацікавіў усіх: праваслаўных, каталікоў і асабліва людзей, далёкіх ад царквы.

— У мяне ў горадзе нават нецаркоўныя людзі пытаюцца пра лёс уладыкі Арцемія. Многія за яго перажываюць. Многія каталікі цікавяцца: а як уладыка Арцемій? І нават людзі, якія ў царкву не ходзяць, пытаюцца пра яго лёс, — расказаў Еўрарадыё іерэй Аляксандр Богдан з Ваўкавыска.

Месцам знаходжання Арцемію выбраны Мінск. У Гродне яго месца зойме епіскап Слуцкі і Салігорскі Антоній. Яго вызваляць ад кіравання Слуцкай епархіяй, якой цяпер будзе часова кіраваць Патрыяршы Экзарх усяе Беларусі, Мітрапаліт Мінскі і Заслаўскі Веніямін.

Архіепіскап Арцемій стаў адным з нямногіх святароў БПЦ, якія пасля электаральнай кампаніі ў Беларусі ў казанях выказваліся супраць гвалту. Па словах архіепіскапа, царква павінна быць па-за палітыкай, але гэта не значыць, што яна павінна быць безудзельнай. Казані Арцемія публікаваліся на сайце Гродзенскай епархіі БПЦ.

Архіепіскапа знялі з пасады, але гэта не значыць, што ён страціў магчымасць мець зносіны з прыхаджанамі, удзельнічаць у таінствах, звяртацца з пропаведзямі. "Зняты з пасады" — гэта не значыць "пазбаўлены сану".

— Ён не будзе займаць пасаду "адміністратара" епархіі, але можа і далей служыць, спавядаць, прапаведаваць. Памятаеце, як у Дастаеўскага ў рамане "Д'яблы" архірэй пайшоў на спачынак? Ён жыў у манастыры, служыў, меў зносіны з людзьмі, — тлумачыў айцец Аляксандр Еўрарадыё гэтай раніцай, калі архіепіскап Арцемій яшчэ ўзначальваў епархію.

На спачынак таксама можна адправіць па-рознаму, адзначае святар Аляксандр Шрамко. Епіскапу могуць прызначыць месца ў манастыры, у якім ён можа жыць і служыць. Для служэння яму могуць прызначыць невялікую дамавую царкву, у якой яго казані пачуе менш людзей. Аднак у выпадку з архіепіскапам Арцеміем такім месцам усё ж быў выбраны Мінск.

Айцец Аляксандр дадае: тыя словы, якія архіепіскап Арцемій сказаў на казанях, сталі вядомыя дзякуючы таму, што іх распаўсюдзілі ў сеціве.

— Сказаныя за камеру, яны будуць не менш эфектныя. Але ці будзе архіепіскап працягваць гаварыць, гаварыць, калі яго адправяць на спачынак? Можа, ён стане проста маліцца…