Колькасць ураганаў у Беларусі будзе толькі расці. Расказвае кліматычны эксперт

15/07/2024 - 16:54

Ураганы моцна ўдарылі па Беларусі / mozyr_news

Моцныя вятры і ўраганы прыйшлі ў Беларусь на змену гарачай спёцы. Стыхія ўдарыла настолькі моцна, што ў некаторых раёнах краіны ўжо суткі няма святла, вады і нават мабільнай сувязі (не кажучы пра вырваныя з коранем дрэвы і пашкоджаныя машыны).

Адкуль узяліся гэткія моцныя ўраганы, і ці могуць у нашых шыротах з’явіцца такія ж тарнада, як, напрыклад, у ЗША? На гэтае і іншыя пытанні Еўрарадыё адказаў кліматычны эксперт.

“Не трэба казаць, што ўраганы сталі прыкметнымі толькі цяпер”

Магістр навук У. Шумак расказвае пра прыроду урагана.

— Утвараецца ён такім чынам: вада ў нейкім вадаёме з-за сонца награваецца і выпараецца. Потым паветра на вышыні кандэнсуецца і аддае цяпло, а з яго ўтвараюцца магутныя кучава-дажджавыя аблокі. І вось гэтае цяпло прымушае іншыя масы нагрэтага паветра рухацца вышэй. А пасля патокі паветра, уздымаючыся, пачынаюць вярцецца і нараджаецца ўраган.

Вецер, кажа Шумак, гэта рух паветра з вобласці з высокім ціскам у бок вобласці з нізкім ціскам. Ён часткова ўзнікае з-за перанагрэву паветра. А для ўтварэння ўрагану трэба шмат вільгаці і цяпла, і менавіта таму на тэрыторыі Беларусі яны з’яўляюцца ў цёплыя перыяды года: з мая па верасень.

— Але не трэба казаць, што ўраганы сталі прыкметнымі толькі цяпер. Яны існавалі і раней, але адзін-два разы на год. Проста зараз са зменай клімату і моцнага нагрэву паверхні (калі тэмпература больш за 30 градусаў), ураганы сталі ўзнікаць часцей.

Шумак кажа, што кліматычная норма Беларусі па хуткасці ветру, з яе умерана-кантынентальным кліматам, складае прыкладна 3,1 м/с.

— Але бываюць і парушэнні кліматычных нормаў. Напрыклад, у шасцідзясятых у Беларусі былі зафіксаваныя смерчы — тады хуткасць ветру дасягала 40 м/с. Таксама велізарныя ветры назіраліся і ў 2012 годзе ў Гомельскай вобласці. А ў гэтым годзе, у сувязі з моцным перанагрэвам паверхні, таксама ўзніклі хуткія вятры.

“Колькасць такіх катастрафічных з’яваў будзе толькі павялічвацца”

У. Шумак кажа, што пацяпленне ў Беларусі пачалося ў 1989 годзе: клімат стаў больш капрызным, асабліва ў напрамках руху паветраных мас у летні час.

— Канешне, у Беларусі ніколі не будзе такіх ураганаў, як у Фларыдзе ці на Філіпінах, дзе хуткасць ветра дасягала 270 м/с, але моцныя вятры менавіта ў летнія перыяды года будуць назірацца, і колькасць такіх катастрафічных з’яваў будзе толькі павялічвацца.

Прадказаць ураган загадзя амаль немагчыма

Падрыхтавацца да такіх кліматычных падзей, на думку эксперта, немагчыма. Метэаролагі могуць прадказаць такія з’явы, назіраючы за рухам паветраных мас, толькі за некалькі гадзін.

— Самае галоўнае, каб дзяржаўныя структуры мелі запас трываласці і рэсурсаў надзвычайных сіл, якія хутка дапамогуць справіцца з аварыйнымі сітуацыямі. Нельга гаварыць пра тое, што беларускія ўлады не гатовыя — структуры па надзвычайных сітуацыях працуюць і выконваюць свае абавязкі. Беларускія ратаўнікі нічым не адрозніваюцца ад ратаўнікоў іншых краін — у іх дастаткова сіл, каб справіцца з сітуацыямі такога прыроднага характару.

Па словах Шумака, хочуць ці не хочуць, беларускія дзяржаўныя структуры будуць улічваць змяненне клімату і будуць прымаць новыя рашэнні па ўмацаванні інфраструктуры, каб пашкоджанняў было меней.

— У Беларусі ёсць некалькі праграмных дакументаў па адаптацыі да зменаў клімату, і добра, каб такія праграмы былі распрацаваныя для ўсіх галін эканомікі. А яшчэ было б добра, каб гэтыя стратэгіі мелі план дзеянняў з пэўным фінансаваннем: што трэба зрабіць на бліжэйшыя некалькі гадоў па адаптацыі да зменаў клімату.

Мы не можам змяніць ход кліматычных падзей. Мы можам толькі спрабаваць адаптавацца і рабіць захады па змякчэнні наступстваў кліматычных зменаў.