"Штадлер" адкрые завод ва Украіне — і, магчыма, пакіне Беларусь

У адной з беларускіх кампаній, якія супрацоўнічаюць са Stadler, Еўрарадыё расказалі, што ўжо даўно не атрымлівалі ад швейцарцаў новых заказаў. Але сам Stadler у сваім каментары Еўрарадыё выбірае вельмі асцярожныя фармулёўкі:

"Stadler, урад Украіны і чыгуначная кампанія "Укрзалізниця" падпісалі ў пачатку траўня бягучага года мемарандум аб узаемаразуменні адносна далейшага развіцця чыгункі ва Украіне. Перанос беларускага прадпрыемства не ёсць яго часткай і не плануецца. Акрамя таго, мы не каментуем бягучыя перамовы па кантракце".

Калі кампанія закрые вытворчасць у Фаніпалі, паўтары тысячы чалавек застануцца без працы. Гэта не кажучы ўжо пра тое, што Беларусь страціць буйны інвестпраект.
 

Пачатак вялікага сяброўства

Stadler пачаў развіваць бізнес у Беларусі ў 2013 годзе. З тых часоў кампанія інвеставала ў нашу краіну мільёны еўра. У пачатку 2020 года гаворка ішла пра суму €80 млн.

Пад завод Stadler у Фаніпалі вылучаў грошы і ЕБРР. У цэлым гэты інвестыцыйны праект быў ідэальны для "прамоўшэна" Беларусі як унутры краіны (паглядзіце, да нас ідзе буйны бізнес), так і па-за ёй (і вы прыходзьце да нас!).

Ён прызнаваў, што непакоіцца за беларускіх супрацоўнікаў, але адмаўляўся неяк рэагаваць на падзеі ў краіне і "ўмешвацца ў палітыку". Ва ўкраінскай прэсе Шпулеру прыпісваюць рэпліку пра тое, што прадпрыемства сутыкаецца з "палітычнымі, а не эканамічнымі праблемамі". Аднак кіраўнік швейцарскай кампаніі гэтага не казаў.

Ціск на Stadler з боку актывістаў і праваабаронцаў усе гэтыя месяцы не спыняўся.
 

Пагроза санкцый

"Пашыраныя санкцыі супраць Беларусі, як дамоклаў меч, навісаюць над швейцарскімі кампаніямі, якія працуюць у краіне", — напісала швейцарская газета Tages-Anzeiger у канцы траўня.

Найбуйнейшая з гэтых кампаній — якраз Stadler. Фірма дала выданню кароткі каментар: "У абавязкі швейцарскай кампаніі не ўваходзіць ацэньваць палітыку іншай краіны або ўплываць на яе". Але ёсць важны дадатак: Stadler будзе выконваць рашэнні і санкцыі, уведзеныя наднацыянальнымі арганізацыямі — АБСЕ, ЕС або ААН.

Пакуль ніякіх санкцый у дачыненні да самога Stadler або кампаній, якія працуюць з ім у Беларусі, сапраўды няма. Але гэта не азначае, што іх не будзе — асабліва з улікам пагрозы ўвядзення сектаральных санкцый, пра якія апошнім часам гавораць еўрапейскія палітыкі.

Дый без санкцый на Захадзе пачынаюць коса паглядаць на бізнесы, якія працягваюць як нічога і не было супрацоўнічаць з рэжымам Лукашэнкі. Свежыя прыклады: Дзярждэпартамент ЗША зацікавіўся дзейнасцю славенскага бізнесмена і ўжо былога ганаровага консула Беларусі Янеза Шкрабеца, а таксама сербаў братоў Карычаў, якія стаяць за будаўнічай групай кампаній, аб'яднаных брэндам Dana Holdings.

Актыўна абмяркоўваць адкрыццё новай вытворчасці ва Украіне Stadler пачалі ў канцы мінулага года, і вось ужо ёсць цалкам адчувальныя вынікі. Гэта пры тым, што мінскі (дакладней — фаніпальскі) завод павінен быў "закрываць" усю постсавецкую прастору.

Апраўдаць адкрыццё новай вытворчасці можна тым, што ва Украіне для ўдзелу ў дзяржзакупках патрабуецца пэўны ўзровень лакалізацыі. Інакш кажучы, без сваёй вытворчасці на рынак нашай паўднёвай суседкі не зайсці. Але беларускія прадпрыемствы ўжо навучыліся абыходзіць гэта абмежаванне.