Вольга Багамолец пра снайпераў, Майдан і пра тое, чаму не стала міністрам

Даведка Еўрарадыё: Вольга Багамолец — заслужаны лекар Украіны, заснавальніца і галоўны лекар Інстытута дэрматалогіі і каметалогіі, са снежня 2004-га па кастрычнік 2005-га годаў была асабістым лекарам прэзідэнта Украіны Віктара Юшчанкі. Каардынатар і кіраўнік медыцынскай службы ЕўраМайдана. Калегамі-медыкамі прызнаная маральным лідарам "Медыцынскай сотні". Аўтар-выканаўца сучасных і старажытных украінскіх рамансаў. Мае тытулы "Уладальніцы аксамітнага голасу" і "Княгіні украінскай песні".

Еўрарадыё: Менавіта вы звярнулі ўвагу на тое, што новыя ўлады Украіны не праводзяць расследаванне таго, што ж за снайперы забівалі людзей падчас пратэстаў у Кіеве. Была нейкая рэакцыя на вашы словы?

Вольга Багамолец: Я звярнулася да нашых уладаў праз сродкі масавай інфармацыі з просьбай прыцягнуць міжнародных экспертаў для незалежнага расследавання тых масавых забойстваў, якія былі здзейсненыя ва Украіне з 18 па 20 лютага. На дадзены момант ніякіх афіцыйных адказаў ад улады ў мяне няма.

Еўрарадыё: Чаму, як вы лічыце, улады ніяк не рэагуюць на вашы звароты?

Вольга Багамолец: Я не ведаю прычын, па якіх затрымліваюць адказ тыя, хто мусіць неяк рэагаваць на такія звароты і не магу гэта каментаваць. Я магу толькі выступіць у якасці сведкі і расказаць пра тое, што асабіста я бачыла, што стала прычынамі смерці тых людзей, якія паміралі ў нас на руках, у мяне і маіх калег, 18 і 20 чысла.

Еўрарадыё: І што вы можаце сказаць у якасці сведкі наконт прычын смерці?

Вольга Багамолец: Я магу засведчыць і пацвердзіць, што тыя людзі, якія гінулі ў тыя дні, яны гінулі ад высокапрафесійных стрэлаў дакладна ў сэрца, у лёгкія, у каранарныя артэрыі, у шыю, у вочы і ў мозг. І што стрэлы былі да такой ступені віртуознымі, да такой ступені прафесійнымі, што снайперы не пакідалі нам, лекарам, шанцу выратаваць жыццё гэтых людзей.

Еўрарадыё: Вашы словы пра адсутнасць расследавання “справы снайпераў” з боку новай улады, нібыта сказаныя міністру замежных спраў Эстоніі Урмасу Паэту і перададзеныя ім Кэтрын Эштан, былі пададзеныя расійскімі СМІ такім чынам, нібыта “Еўропа ведае, што гэта былі не Януковіча снайперы, а апазіцыі”. Як вы паставіліся да такой інтэрпрэтацыі вашых слоў?

Вольга Багамолец: Не лічу неабходным каментаваць глупствы. Як прафесіянал, я магу казаць толькі пра тое, што сама бачыла. А я бачыла целы пратэстоўцаў, бачыла кулі, якія прабівалі бронекамізэлькі, і якія праляталі скрозь цела. А маральныя паводзіны і палітыкаў, і журналістаў няхай застануцца на іх сумленні. Я не хачу станавіцца крыніцай любой непраўдзівай інфармацыі, бо для Украіны цяпер вельмі важна, каб мы даведаліся праўду, і каб мы ведалі, як нам будаваць будучыню нашай краіны.

Еўрарадыё: Дарэчы, у расійскіх СМІ сцвярджалася, са спасылкай на вашы словы, што вы, нібыта, з Урмасам Паэтам не гаварылі, што ўвогуле яго не ведалі і з ім не сустракаліся…

Вольга Багамолец: Адразу пасля з’яўлення ў інтэрнэце запісу той размовы, мне патэлефанавалі, назвалі імя і спыталіся, ці ведаю я, хто гэта такі? А 20 лютага я сустракалася з дзясяткамі прадстаўнікоў розных дыппрадстаўніцтваў і ўсім давала аднолькавую інфармацыю, я проста не ўспрыняла імя і не зразумела, пра каго ідзе гаворка. Таму і сказала: “Я не ведаю, хто гэта”. Але тое, што такая размова насамрэч была, я пацвярджаю. Я не памятаю сёння імёнаў усіх, з кім я ў той дзень сустракалася — фізічна не магу гэтага зрабіць, бо дзень быў катастрафічна цяжкі. Яшчэ раз магу сказаць: я бачыла толькі целы забітых пратэстоўцаў, і я не з’яўляюся экспертам у галіне крыміналістыкі, каб ацэньваць работу снайпера, я лекар і магу казаць пра тое, якое раненне было ў чалавека і ацаніць яго як лекар.

Еўрарадыё: Вядомае на ўвесь свет відэа, дзе групу пратэстоўцаў снайпер расстрэльвае аднаго за другім, расійскае тэлебачанне падало з каментарыямі, што і месца аператар заняў вельмі зручнае для снайпера, і што пазіцыя тая знаходзіцца на занятай пратэстоўцамі тэрыторыі…

Вольга Багамолец: Я разумею, што большасць заяў, якія робіць расійская ўлада праз сродкі масавай інфармацыі, робіцца для таго, каб абясцэніць тое, што было зроблена ва Украіне. Для таго, каб прадэманстраваць расіянам несапраўдную трактоўку, нібыта ва Украіне ёсць экстрэмісты, расісты, фашысты. Яны здзяйсняюць злачынствы не толькі з украінскім народам, а нейкім чынам прыціскаюць правы расійскага народа. Я магу засведчыць, як чалавек, які на Майдане з першых дзён, чалавек, для якога руская мова з’яўляецца такой жа роднай, як і ўкраінская — мая маці нарадзілася ў Маскве, а муж навучаўся ў Маскве — што на Майдане ад першых яго дзён прыгнёту ні рускай мовы, ні рускіх людзей не было, як не было там фашысцкіх рухаў. І што ва Украіне яны сустракаюцца нават радзей, чым у Расіі ды іншых краінах. І ўсё, што цяпер робіць расійская прапаганда, яна робіць з адной мэтай — змяніць адносіны цывілізаванага свету, і еўрапейцаў, і расіян да таго, што адбываецца ва Украіне. Каб правесці маніпуляцыю з масавай свядомасцю. Каб апраўдаць свае неправамерныя дзеянні па ўмяшальніцтве ў суверэннае жыццё нашай дзяржавы.

Еўрарадыё: І ўсё ж, ці былі сярод загінулых тыя, пра каго можна сказаць, што куля снайпера прыляцела да яго з боку пазіцый пратэстоўцаў, са спіны?

Вольга Багамолец: Такіх, хто быў забіты куляй, што прыляцела з боку тых, хто знаходзіўся на Майдане, такіх выпадкаў у нас не было. У нас былі людзі, застрэленыя ў спіну. Але іх застрэлілі ў той момант, калі яны стаялі спіной да праціўніка. Нават ёсць кадры, на якіх бачна, як быў застрэлены ў спіну чалавек, які падносіў насілкі да параненага, каб вынесці яго з барыкады. І ў той момант, калі ён спрабаваў паднесці насілкі так, каб на іх было зручна пакласці параненага, у гэты момант ён быў застрэлены сам, і гэта можна пабачыць на кадрах у інтэрнэце.

Еўрарадыё: Калі пачалі прыносіць першых забітых снайперамі, калі “Беркут” закідаў гранатамі палатку лекараў, ці было вам па-чалавечы страшна?

Вольга Багамолец: Гэта быў медыцынскі шпіталь на вуліцы Грушэўскага, які быў закіданы гранатамі “Беркута”. І ў гэтым шпіталі мая старэйшая дачка, студэнтка медыцынскага ўніверсітэта, працавала валанцёрам. Тады дзесяткі валанцёраў медыцынскай службы атрымалі траўмы. Ці страшна… Страшна тое, што ў 21 стагоддзі можна беспакарана здзяйсняць генацыд цэлага народа. І страшна не толькі тады, калі нехта аддае загад страляць па мірных людзях, а калі мільёны людзей у гэты час маўчаць і займаюць нейтральную пазіцыю. Бо ўсё зло, якое ў свеце робіцца, яно робіцца не толькі таму, што нехта дае каманду забіваць, а яшчэ і таму, што мільёны ў гэты момант маўчаць і з іх маўклівай згоды робіцца гэта зло. Вось гэта — страшна!

Еўрарадыё: Недзе прачытаў, што, нібыта лекары на Майдане не здолелі выратаваць усіх параненых яшчэ і таму, што самі майданаўцы кралі медыкаменты ў лекараў…

Вольга Багамолец: Не ўсіх выратавалі з тых, каго маглі б толькі таму, што часам па чатыры з паловай гадзіны да нашых шпіталяў не магла па’ехаць машына хуткай дапамогі. Бо іх блакавалі сілавыя структуры і дарогі былі перакрытыя. Калі мы аказвалі дапамогу параненым у Доме афіцэраў на вуліцы Грушэўскага 4,5 гадзіны да нас не прапускалі машыны хуткай дапамогі. А людзі апасаліся звяртацца ў дзяржаўныя медыцынскія ўстановы — адтуль іх параненых забіралі ў міліцыю і адвозілі ў турму. Часам людзей адтуль проста выкрадалі: як вы ведаеце, моцна параненага Ігара Луцэнка выкралі, а той чалавек, якога выкралі з медустановы разам з ім, быў забіты. Менавіта такія дзеянні ўлады з поўным парушэннем правоў людзей на атрыманне медыцынскай дапамогі і на элементарнае захаванне жыцця, яны прывялі да таго, што такая колькасць людзей ва Украіне загінула і знікла без вестак.

Еўрарадыё: Чаму пасля перамогі Майдана вы адмовіліся ўвайсці ў склад новага ўраду міністрам аховы здароўя, да прыкладу?

Вольга Багамолец: Майдан стаяў не для таго, каб аднаго міністра памяняць на іншага. Майдан стаяў для таго, каб памяняць сістэму ўлады і знішчыць карупцыю. Дык вось, спачатку трэба вылечыць гэтую сістэму, знішчыць карупцыю і потым узначальваць гэтую сістэму. У мяне былі ўмовы, на якіх я гатовая была прыняць гэтую пасаду. Гэта правядзенне еўрапейскага аўдыту сістэмы аховы здароўя з выяўленнем усіх карупцыйных схем, якія ў ёй былі задзейнічаныя. Другая ўмова — прыём еўрапейскіх тэндэраў, адкрытых, калі кожны грамадзянін можа зайсці на сайт Міністэрства аховы здароўя і ўбачыць, за якія грошы, у якога вытворцы, які прэпарат быў набыты. І каб такія закупкі мог праводзіць кожны рэгіён для сябе асобна: Крым для сябе па сваіх патрэбах, Цярнопальская вобласць — для сваіх, Харкаўская — для сваіх. І трэцяй умовай быў прыход у міністэрства з новай камандай, якая не брала ўдзелу ў карупцыйных схемах. Апошняя ўмова — перадача максімальных прафесійных паўнамоцтваў прафесійным асацыяцыям лекараў. Без выканання гэтых умоваў я не лічу магчымым займаць гэтую пасаду.

Еўрарадыё: І што, вашы ўмовы не былі прынятыя?

Вольга Багамолец: Пасля таго, як я агучыла свае ўмовы, ва ўрадзе было аб’яўлена, што я ад пасады адмовілася.

Еўрарадыё: Крыўды няма? Вы за гэта змагаліся на Майдане, каб было такое стаўленне?

Вольга Багамолец: Майдан і цяпер працягвае стаяць і Майдан працягвае будаваць новую краіну. Ніхто не абяцаў, што ўсё, чаго мы хацелі, атрымаецца з першага разу. У нас ёсць дакладныя мэты, дакладнае разуменне, што сістэму карупцыі неабходна разбураць. Я сказала цяперашняму ўраду, што гатовая максімальна працаваць, супрацоўнічаць, аказваць любую дапамогу, каб захаваць цэласнасць украінскай дзяржавы, гэта я лічу сёння галоўнай задачай нашага ўраду. Менавіта таму мы цяпер працягваем аказваць гуманітарную дапамогу медыцынскай службе Крыма — каб падтрымліваць тых украінскіх салдат, якія працягваюць захоўваць вернасць украінскай дзяржаве. Лічу, цяпер важна рабіць правільныя крокі насустрач адзін аднаму, аб’ядноўвацца і будаваць, нарэшце, сапраўды незалежную ўкраінскую дзяржаву. У якой будзе і незалежная энергетыка, і незалежная царква, і дакладнае разуменне стратэгіі свайго развіцця. Паколькі на Майдане я стаяла не дзеля атрымання нейкай пасады, я працягваю разам з грамадзянскай супольнасцю будаваць гэтую дзяржаву.

Еўрарадыё: Выглядае так, што Майдану яшчэ не час разыходзіцца?

Вольга Багамолец: Не час яшчэ разыходзіцца гэтаму Майдану, гэта праўда!

Еўрарадыё: Але вы ставіце абсалютна слушныя ўмовы, а ў адказ чуеце, што “яна адмовілася ад пасады”… Такога новага ўраду хацеў Майдан?

Вольга Багамолец: Той урад, які ў нас цяпер ёсць — гэта той урад, які цяпер можа выканаць неабходныя функцыі. Я не магу крытыкаваць працу гэтага ўраду, бо яму дасталіся ў цяжкі час цяжкія задачы. Сваёй мэтай я бачу фармаванне стратэгіі, дакладных і паслядоўных крокаў каб у гэтай дзяржаве была пабудаваная і сістэма аховы здароўя, і сістэма адукацыі, і сістэма гуманітарнага стратэгічнага развіцця і адраджэння духоўнасці, каб усё гэта здзейснілася і каб сталі гэтаму сведкамі. Але цяпер наша галоўная задача — захаванне адзінства Украіны. А яно парушаецца расійскім кіраўніцтвам, якое паводзіць сябе ў дачыненні да Украіны вельмі агрэсіўна.

Еўрарадыё: Па сваіх пацыентах лекары могуць вызначыць, якая крымінальная сітуацыя цяпер у іх рэгіёне. Ці маеце вы звесткі ад калег з Крыма на гэты конт?

Вольга Багамолец: Мы не атрымліваем інфармацыі пра гэтую абстаноўку з Крыма. Але магу сказаць, што ўчора я ездзіла па шпіталях праведваць параненых і размаўляла з лекарамі. Па іх словах, у Кіеве, калі мы кажам пра падзеі, якія могуць адбывацца ў любым горадзе ў любой дзяржаве, сёння крымінальная абстаноўка значана менш агрэсіўная, чым яна была да рэвалюцыі. Цяпер у Кіеве парадку больш, а не менш.

Еўрарадыё: Ваша меркаванне, чым завершыцца “крымскі канфлікт”?

Вольга Багамолец: Я не хачу рабіць нейкіх прагнозаў. Але цяпер размова ідзе не пра тое, што Украіна можа страціць Крым, размова ідзе пра тое, што Расія можа страціць Украіну. Размова пра тое, што ў выніку невыканання расійскім урадам абавязальніцтваў, якія ім былі ўзятыя, кожная краіна, што не мае ядзернай зброі, пачне задумвацца пра тое, каб змяніць сваю палітыку. Бо расійскі ўрад дае падставы думаць: дамовам, якія існуюць, сёння нельга давяраць. Суверэнная дзяржава Украіна, якая адмовілася ад атамнай зброі пад гарантыі Еўропы і ЗША, мае сёння вялікую пагрозу для свайго суверэнітэту. Наступствы такіх крокаў расійскага ўраду маюць значна больш шырокія і цяжкія геапалітычныя наступствы, чым проста ўварванне на тэрыторыю Крыма.

Фота: obozrevatel.com, lenta.ru