"Час доктара каштуе даражэй": чаму лекары з'язджаюць з Беларусі ў Польшчу

Гэтая гутарка з беларускім лекарам, які год таму пераехаў у Польшчу, адбылася яшчэ да закрыцця межаў. Яшчэ працавалі бары і рэстараны, людзі хадзілі адзін да аднаго ў госці і пілі віно "каб каранавірусу пуста было".

Сёння спусцела Варшава. Людзі жывуць і працуюць "у рэжыме абмежавання сацыяльных кантактаў". У Беларусі ж па-ранейшаму працуюць школы і універсітэты, тэатры і гандлёвыя цэнтры. Таму фраза суразмоўцы Еўрарадыё гучыць папераджальна, калі не сказаць больш — злавесна: "Мы не вельмі добра ведаем сутнасць праблемы і што менавіта варта распачаць, каб з праблемай справіцца, затое мы добра ўмеем дакладваць пра поспехі і дасягненні".

Як у Польшчы выглядаюць адносіны паміж лекарам і яго начальствам? Колькі часу трэба, каб атрымаць працу? Як польскі лекар абаронены на выпадак, калі нешта пойдзе не так — і чым рызыкуе яго беларускі калега? Ці шмат бюракратычнай працы даводзіцца рабіць? Пра гэта нам распавёў беларускі анестэзіёлаг-рэаніматолаг з 27-гадовым стажам, які сёння працуе ў Польшчы.

Еўрарадыё: У мінулым годзе ў Польшчы пратэставалі фізіятэрапеўты і лабараторныя работнікі. А у 2018 годзе ладзілі галадоўку лекары-рэзідэнты. Наогул, незадаволенасць сістэмай аховы здароўя ў Польшчы даволі высокая — як у пацыентаў, так і дактароў. Гэта сапраўды праз тое, што шмат праблем, ці проста таму, што ў людзей ёсць магчымасць пратэставаць?

— Давайце возьмем такую ​​краіну, як Іран, мне давялося там папрацаваць. Ці можна там пратэставаць? Хутчэй, не — за гэта пакараюць. А ў Польшчы — можна, што кажа пра палітычную сталасць ці дэмакратычныя каштоўнасці. Хочаш пакрычаць? Ідзі, калі ласка! Ці зменіцца што-небудзь? Невядома. Але пратэставаць можна. Так што незадаволенасць, хутчэй, не з'яўляецца індыкатарам глыбіні праблем у ахове здароўя. Гэта пра дэмакратыю.

Еўрарадыё: Чаму вы пераехалі ў Польшчу?

— Гэта пытанне асабістага развіцця і зоны камфорту. Не ўсё, што ёсць у Беларусі, мяне задавальняла. У мяне ёсць патрэба да зменаў. Я ведаю шмат лекараў, якія, прыйшоўшы на першае месца працы пасля ўніверсітэта, нічога іншага не хацелі. Нават перайсці ў суседнюю лякарню — не! Ім там добра і, калі ласка, не чапайце! Гэта пра зону камфорту. Чалавек робіцца вінцікам ў сістэме. Нічога няма ў гэтым дрэннага, вінціеі патрэбныя і павінны надзейна працаваць. Але праходзіць гадоў пятнаццаць, доктар дабіраецца да кіруючай пасады і становіцца тормазам сістэмы. Так адбываецца не заўсёды, але часта.

Медычныя веды рухаюцца наперад хуткімі тэмпамі, за імі няпроста угнацца. Асабліва ўлічваючы значны адміністрацыйны аб'ём працы, які кладзецца на лекара ў Беларусі. Асабліва на лекара на кіруючай пасадзе. На ўласнае развіццё часу і сіл часта не застаецца. І галоўнае — няма выбару, усё вызначае адміністрацыя.

З іншага боку, пераезд гэта вельмі жорсткі выхад з зоны камфорту, і пры гэтым вельмі магутны стымул для асабістага развіцця. Гэта не абавязкова эміграцыя. Можна эксперыментаваць са стажыроўкамі, працай за мяжой і потым вяртацца, даючы імпульс тым, хто навокал цябе. Асабіста ў мяне патрэба да ўнутранага прагрэсу заўсёды была, і магчыма менавіта гэта з'явілася галоўнай падставай для такога рашэння. Мне здаецца, карысна зрабіць нешта падобнае хаця б некалькі разоў у жыцці. Дзякуючы іспытам, якія я здаў у Польшчы, пашырыўся кругагляд, у тым ліку прафэсійны, ёсць час і жаданне развівацца. Важна таксама, што за працу вельмі частка ўдзячныя і пацыенты, і калегі. Так што 47 гадоў гэта, мабыць, не позна для такога рашэння.
 

Халявы няма

Еўрарадыё: Мне даводзілася размаўляць з лекарамі, якія спрабавалі ўладкавацца на працу ў Польшчы, і яны кажуць пра складаны адбор у шмат прыступак. Праз што вам давялося прайсці?

— А праз што даводзіцца праходзіць беларускаму лекару кожны дзень на працы? Чаму ніхто не пытаецца пра гэта? Напрыклад, гэтыя штодзённыя "пяціхвілінкі"...

Еўрарадыё: Што з імі не так?

— Справа ў тым, што гэтыя мерапрыемствы проста лішнія. І таму давайце паспрабуем памяняць фармулёўку: не праз што прыйшлося прайсці, каб уладкавацца на працу ў Польшчы, а што давялося зрабіць для гэтага. Нічога звышскладанага ў гэтым няма. Давайце пачнем з таго, што спецыялістаў, якія прыязджаюць працаваць у іншую краіну і здольныя працаваць адразу, вельмі мала. Калі доктар усё жыццё працаваў у адной і той жа аперацыйнай, дасканала знаёмы з тамтэйшай сістэмай і ўпэўнена паводзіць сябе ў нестандартнай сітуацыі, гэта не азначае, што ў іншай сістэме, на іншай мове з першага дня ён пакажа такую ​​ж эфектыўнасць. Гаворка, вядома ж не пра здольнасць выканаць канкрэтную маніпуляцыю проста ў незнаёмых абставінах, а пра здольнасць самастойна і паўнавартасна працаваць у сістэме, якая пабудавана інакш. Бо ад гэтага залежыць бяспека пацыентаў.

Вядома, калі казаць пра анестэзіялогію, дык у ёй усё больш востра, у амбулаторнай медыцыне — не так востра, але таксама не проста. Вялікі паток пацыентаў патрабуе хуткага і дакладнага рэагавання, і правілы не атрымаецца вывучыць за адзін дзень. Таму працяглая працэдура адаптацыі замежнага доктара ў Польшчы, як у любой іншай краіне, неабходная. Перш за ўсё, для таго, каб доктар змог прыняць сістэму і стаць бяспечнай і эфектыўнай яе часткай, і для таго, каб сістэма была ўпэўненая, што спецыяліст адпавядае яе стандартам.

Еўрарадыё: То бок працэдура доўгая? І складаная?

— Яна выканальная. Трэба здаць іспыт на веданне польскай медыцынскага мовы. Другі, так званы настрыфікацыйны экзамен закліканы адказаць на пытанне: вашая адукацыя адпавядае адукацыі лекара ў Польшчы? Гаворка ідзе пра базавую адукацыю, якую доктар атрымлівае ва ўніверсітэце. Гэта складана, бо ў некага, напрыклад, 25 ці больш гадоў стажу ў педыятрыі, а для падрыхтоўкі да іспыту трэба зноўку вывучыць псіхіятрыю, а таксама гінекалогію, арганізацыю аховы здароўя і яшчэ шмат чаго. Бо за 25 гадоў у гэтых спецыяльнасцях, па-першае, змянілася літаральна ўсё, а па-другое — гэта на польскай мове. У рускай медыцынскай мове частка тэрміналогіі запазычаная з лацінскай, грэцкай, англійскай мовы, а ў польскай медыцынскай гэтага запазычання амаль няма, гэта не інтэрнацыянальная мова. Гэта складана, асабліва спачатку. Але гэта не немагчыма, а як і ўсе, што звязана з развіццём гэта патрабуе намаганняў і часу. Але давайце не будзем забываць, што штодзённая праца ў Беларусі таксама патрабуе намаганняў. Несумненна, меншых, але пытанне ў тым, куды кожны з нас накіроўвае свае намаганні і на што марнуе час свайго жыцця.

Самае пазітыўнае ў гэтай гісторыі тое, што ўсе гэтыя экзамены вельмі асвяжаюць і дазваляюць зразумець, хто ты на самай справе. Мне падабаецца, што тут няма халявы. У Беларусі кваліфікацыйныя катэгорыі прысвойваюцца фактычна за выслугу гадоў. Так, існуюць іспыты, але, па-першае, пытанні вядомыя загадзя і іх няшмат. Так, паверце, 1000 пытанняў гэта зусім няшмат! Па-другое, амаль заўсёды можна спісаць! А камісія на вусным экзамене вельмі акуратна задае табе пытанні. Так што не здалі экзамен на кваліфікацыйную катэгорыю ў Беларусі вельмі нямногія — мне такія не сустракаліся. Настрыфікацыйны экзамен у Польшчы з першага разу ў лепшым выпадку здае 40%. А экзамен каштуе грошай — каля $600.

Еўрарадыё: Пасля таго, як вы здалі экзамены, вы адразу атрымалі працу?

— (смяецца) Не, вядома. Здача экзаменаў азначае толькі, што доктар адпавядае ўзроўню ведаў, за які ва ўніверсітэце даюць дыплом доктара. Але ці ўмее ён працаваць? Ёсць прыклады, калі настрыфікацыйны экзамен здавалі людзі, якія амаль не працавалі ў практычнай ахове здароўя, але якія вучыліся ва ўніверсітэце. Цудоўная памяць, удача... І потым, паўтараю — гэта не самы складаны экзамен.

У Польшчы сістэма паслядыпломнай падрыхтоўкі медычных кадраў кардынальна адрозніваецца ад таго што мы маем у Беларусі. Пасля 6 гадоў навучання, польскі доктар праходзіць 13 месяцаў паслядыпломнай практыкі — гэта адпавядае паняццю "інтэрнатура". У гэты час ён датыкаецца да асноўных напрамкаў у медыцыне: псіхіятрыі, акушэрства, педыятрыі, хірургіі, тэрапіі. Гэты год даецца для таго, каб малады доктар зразумеў, да чаго ён больш схільны. У лекара са стажам пасля настрыфікацыі працягласць гэтай інтэрнатуры можа быць карацейшай, але пазбегнуць яе ўвогуле не атрымаецца.

У працэсе інтэрнатуры польскі лекар выбірае спецыяльнасць і на працягу 4-6 гадоў становіцца анестэзіёлагам, або хірургам, або нейрахірургам, або кардыёлагам. Гэты доўгі этап у Польшчы называецца "рэзідэнтура" і, на жаль, адсутнічае ў сістэме падрыхтоўкі беларускіх лекараў. Па-першае, за 4-6 гадоў рэзідэнтуры лекар спее не толькі прафесійна, але і ментальна, каб прымаць рашэнні ў адносінах жыцця, здароўя іншых людзей. Пагадзіцеся, у 30 гадоў чалавек з'яўляецца больш спелым, чым у 25. Па-другое, сістэма навучыць лекара, як трэба паступаць у тых ці іншых сітуацыях, і зробіць яго самастойным. У Беларусі гэтага няма, на жаль. Фармальна праз год [інтэрнатура ў Беларусі доўжыцца 12 месяцаў. — Еўрарадыё] пасля ўніверсітэта з былога студэнта павінен атрымацца гатовы спецыяліст. Стандартны ўзрост да гэтага тэрміну — 24-25 гадоў. І выпадкі, калі на такога маладога доктара ускладаецца адказнасць, якая яму проста не па сілах, былі, ёсць і будуць. Ад таго, што мы робім выгляд, быццам гэтай праблемы не існуе, меншай яна не робіцца. Больш працяглая сістэма падрыхтоўкі ў Польшчы выпускае больш падрыхтаваных да самастойнай працы спецыялістаў.

У тым ліку і дзякуючы такой сістэме ахова здароўя ў Польшчы выглядае больш раўнамернай у параўнанні з Беларуссю. У Беларусі ёсць вельмі шмат добрых высокатэхналагічных цэнтраў, дзе выконваюцца аперацыі найвышэйшага ўзроўню складанасці. Але калі казаць пра раённы і нават абласны ўзровень, узнікаюць сумненні. Ці змогуць дзе-небудзь у аддаленым раёне так жа эфектыўна, як у навукова-практычным цэнтры рэспубліканскага значэння, паступіць з пацыентам у выпадку інфаркту?

Еўрарадыё: Вы хочаце сказаць, што ў якім-небудзь Аўгустове (невялікі райцэнтр у Польшчы) гэта зробяць гэтак жа, як у Варшаўскай бальніцы?

— У тым-та і справа, што так! Таму што ў Аўгустове ёсць усё, што трэба, а калі нечага няма, ёсць транспарт, уключна з авіятранспартам. У мяне няма жадання ідэалізаваць сітуацыю — у польскай медыцыне хапае праблем, але сістэма аказання дапамогі развітая больш раўнамерна. У Беларусі ёсць проста неверагодныя дасягненні, але яны, як мне ўяўляецца, не тычацца ўсёй краіны.

Еўрарадыё: Між іншага, у Польшчы самі палякі не лепшым чынам адгукаюцца пра дзяржаўныя паліклінікі. Да якога-небудзь "вузкага" спецыяліста трэба некалькі месяцаў прастаяць у чарзе. І гэта яшчэ нядрэнна.

— Назавіце мне хаця б адну краіну, дзе ўсе грамадзяне задаволеныя сістэмай аховы здароўя. У Польшчы ёсць праблемы з кадрамі, і таму час чакання кансультацыі спецыяліста ў дзяржаўнай сістэме можа быць доўгім. Пры гэтым платная кансультацыя будзе даступная неадкладна і на высокім узроўні. Медыцына, асабліва сёння, не можа быць бясплатнай — гэта вельмі дорага.

Дазволенае хамства

Еўрарадыё: Ці правільна я разумею: па вашых словах, атрымліваецца, што польскі лекар больш самастойны, чым беларускі?

— Калі казаць пра Беларусь, дык я б хацеў сказаць, што гэта мая краіна, якую я люблю і ў якой адбылося ўсё самае важнае ў маім жыцці. І, вядома ж, ніякіх эпітэтаў пра вечна зялёныя памідоры — мне хацелася б гаварыць пра Беларусь толькі добрае. Але з сістэмай аховы здароўя ў мяне атрымалася ментальная неадпаведнасць і расчараванне. Пры знешніх зменах да лепшага ў большасці сфер жыцця — бо ў 2005 годзе стала нашмат лепш у параўнанні з 1995 годам — ​​у ёй засталося нешта, што не мяняецца і тое, што не задавальняе асабіста мяне. Пры гэтым большасць, верагодна, з тым, што адбываецца, згодная — працуюць жа яны... Значыць, са мной нешта не так. Не выключана, што камусьці яшчэ ўсё гэта не падабаецца, але з узростам я настолькі перастаў супадаць з некаторымі з'явамі, што працаваць у беларускай сістэме ў мяне ўжо не атрымаецца.

Размова не пра заробак, кантракты ці высокатэхналагічныя ўмяшанні, ці нават адукацыю. Напрыклад, для мяне непрымальныя хамскія паводзіны. А яны дапушчальныя ў грамадстве, дапушчальныя ў адносінах да лекара, і, баюся гэтага слова, агульнапрынятыя паміж начальнікамі і падначаленымі. Мы ўсе людзі і маем права кагосьці не паважаць, але паводзіць мы павінны сябе, так як павінен паводзіць сябе чалавек з вышэйшай адукацыяй. Абразлівыя паводзіны не з'яўляюцца нечым дапушчальным ў медыцыне.

Еўрарадыё: Гэтага ў Беларусі шмат?

— Гэтага дастаткова. Дастаткова ўжо таго, што гэта проста мае месца. Абразы дазволеныя, прычым дазволеныя на публічным узроўні і ў тых установах, дзе мне даводзілася працаваць, не з'яўляюцца адзінкавымі выпадкамі. Гэта штодзённасць, і гэтага дастаткова, каб з гэтым не змірыцца.

У Польшчы я з гэтым — можа быць, пакуль — ні разу не сутыкнуўся і не назіраў. Тут культывуецца паважлівае стаўленне ў ахове здароўя, як паміж калегамі, так і з боку пацыентаў. Тут значна больш паважаюць асабістую прастору. Напрыклад, званок па мабільным ў выходны магчымы, але ён будзе ветліва папярэджаны смской. А публічны зварот у прысутнасці падначаленых на падвышаных танах і на "ты" цяжка сабе ўявіць увогуле.

А яшчэ двайныя стандарты ў Беларусі. Напрыклад, існаванне калісьці чацвёртага ўпраўлення Міністэрства аховы здароўя, якое цяпер, праз шмат этапаў трансфармавалася ў Рэспубліканскі клінічны цэнтр Упраўлення справамі прэзідэнта — гэта што? Так-так, мы вядома чулі, што гэта для народа, але, відавочна, што для народа — у другую чаргу. А ў першую — для ўрада, гэта значыць для слуг народа. Ці, напрыклад, калі адзін з бацькоў пацыента працуе ў сферы, набліжанай да кіраўніцтва чаго-небудзь важнага — урада, КДБ, МУС і г.д., — яго дзіця атрымае дапамогу па-за чаргой, з падвышанай увагай і кантролем. Усе ведаюць, што гэта так, і ніхто не здзіўляецца. Аднак, калі паглядзець на гэта зусім з боку — гэта ж і ёсць карупцыя! Асаблівае становішча ў адной сферы дае перавагі ў іншых.

Адсутнасць скаргаў — лепшая ўзнагарода

Еўрарадыё: Польская сістэма аховы здароўя больш празрыстая? Там лекар можа адмовіцца "падвышаць ўвагу"?

— Яшчэ адна з'ява ў Беларусі — прававая неабароненасць лекара. Назіраю за гэтым даўно. Гэтага робіцца больш, яна набывае шматузроўневую характарыстыку. Па-першае, існуе меркаванне, што лепшым спосабам уплываць на якасць працы медработніка з'яўляецца пакаранне — пазбаўленне прэміі, напрыклад. Не паверыце, але гэта ўжываецца для прафілактыкі ускладненняў у пацыентаў! І, калі прасачыць ланцужок, менавіта дэпрэміраванне — часта галоўны інструмент падвышэння якасці працы ў дзяржаўных установах.

Па-другое, калі пацыент напісаў скаргу, няхай яна і будзе неабгрунтаванай і непісьменнай, але яна павінна быць задаволенай. Гэта значыць задаволеным павінен застацца яе аўтар. І, як ні дзіўна для мяне, гаворка не ідзе пра тое, каб абставіны, у сувязі з якімі напісаная скарга, нейкім чынам палепшыліся. Звычайна маецца на ўвазе пакаранне "вінаватага", гэта значыць лекара. Такім чынам, найлепшыя інтэнцыі, высокі прафесіяналізм лекара могуць у выпадку ўскладненні (гэтая з'ява непазбежная ў медыцыне) прывесці да пакарання. Сістэма аховы здароўя ў Беларусі часцей за ўсё лекара ад падобнага самавольства не абараняе.

Еўрарадыё: А ў Польшчы?

— У Польшчы лекар, які не выконвае інвазіўных маніпуляцый, застрахаваны грамадзянскай адказнасцю перад пацыентам на 70 тысяч еўра. Калі ў выніку абследавання або лячэння адбылося нешта неспадзяванае, і спатрэбіцца кампенсацыя, дык у межах гэтай сумы яна будзе пакрыта за кошт страхавой кампаніі. Але галоўнае — доктар будзе працягваць працаваць, робячы добрыя справы. Калі ж доктар аперуе, дык страхавая сума шматкроць павялічваецца. А ў Беларусі доктар у выпадку медычнай памылкі (якая часцей за ўсё не дыферэнцыюецца, хаця можа апынуцца ўскладненнем ці пабочным дзеяннем ад лекавага прэпарата ці лячэбнага дзеяння і г.д.) можа проста пазбавіцца волі! У Польшчы існуе сістэма, якая юрыдычна абараняе лекара, у Беларусі — не.

Дзіўнае наступства гэтай з'явы — у Беларусі амаль не сустракаецца ускладненняў! Медычныя памылкі — рэдкасць! Калі нешта можна схаваць — нават ад сябе самога, або ўнутры свайго роднага аддзялення — гэта хаваецца.

Статыстыка ўнутрыбальнічных інфекцый, хірургічных ускладненняў істотна адрозніваецца ад сусветнай. Як вы думаеце, чаму? Таму што такой статыстыкі ў рэальнасці не існуе! Як вы думаеце, што за гэтым стаіць? А вось што — мы не вельмі добра ведаем сутнасць праблемы і што менавіта варта распачаць, каб з праблемай справіцца, затое мы добра ўмеем дакладваць пра поспехі і дасягненні.

Усе пералічаныя з'явы (спіс можна працягнуць) звязаныя паміж сабой: няма юрыдычнай абароны, значыць, няма права на памылку, і, такім чынам, адсутнасць скаргаў — лепшая ўзнагарода за нашу працу. Замест вырашэння праблем усё зводзіцца да высвятлення таго, хто вінаваты і як пакараць. Адзін мой знаёмы лекар з суседняй з намі краіны неяк сказаў, што сістэма аховы здароўя Беларусі набывае ўсё больш пенітэнцыярны характар. Вельмі шкада, але падобна, што гэта так.

Еўрарадыё: Вы казалі аб адміністрацыйнай нагрузцы на беларускага лекара, але польскія лекары таксама вельмі скардзяцца на бюракратыю.

— Тут бюракратыя? Вядома, яна ёсць. Такі цяпер свет. Напрыклад, афармленне дакументаў на спецыялізацыю займае вельмі шмат часу. Але, напрыклад, каб у Польшчы падрыхтаваць выпіску з гісторыі хваробы пры выпісцы пацыента з лякарні, лекар піша кароткую запіску ў электроннай гісторыі хваробы. Для польскага лекара гэта 5-10% часу на падрыхтоўку дакумента ў параўнаньні з беларускім варыянтам. Сакратар фармуе дакумент і, у стандартных выпадках, ад сакратара пацыент яго і атрымлівае. Гэта не азначае, што пацыент з лекарам не можа пагутарыць. Хутчэй, наадварот. Проста лекар марнуе значна менш часу на руціну, якую можа выканаць хто-небудзь іншы. Час доктара каштуе даражэй, і расходаваць яго на фармальнасці нерацыянальна. Сакратар адпраўляе заяўку на лекі і расходныя матэрыялы. Цяжка ўявіць, каб польскі доктар марнаваў свой час на закупкі абсталявання, медыкаментаў і г.д. А ў Беларусі склалася такая практыка — лекара прызначаюць экспертам пры закупцы абсталявання.

Дзелавое партнёрства

Еўрарадыё: Колькі часу ў вас зойме атрыманне спецыялізацыі?

— Пяць месяцаў — замест пяці гадоў. Таму што ў мяне вялікі стаж, нядрэннае рэзюмэ.

Еўрарадыё: Гэта значыць, усё ж такі індывідуальны падыход існуе?

— Вядома. Ну і само па сабе нічога не робіцца. Трэба падрыхтаваць дакументы, трэба сябе прадставіць.

Еўрарадыё: Які сярэдні ўзровень зарплаты доктара ў Польшчы?

— Доктар можа сабе дазволіць працаваць, не надрываючыся, за 3-4 тысячы еўра. Гэта вельмі сціпла па мерках Еўрасаюза. Але цалкам прыстойна для Польшчы. Сістэма прыёму на працу вельмі адрозніваецца ад таго, што мае месца ў Беларусі. Заўсёды ёсць узаемная зацікаўленасць работніка і працадаўцы. У Польшчы стасункі выстройваюцца па прынцыпе дзелавога партнёрства — гэта бізнес. Лекар — індывідуальны прадпрымальнік, які мае адпаведныя ліцэнзіі, страхоўку і іншае, прапануе установе аховы здароўя свае паслугі. Тут можна дамаўляцца аб памеры заработнай платы і аб графіку працы значна больш свабодна, чым можна было ўявіць. Кошт гадзіны працы можа вельмі адрознівацца ў працоўныя, выхадныя і святочныя дні, але пра гэта трэба дамаўляцца ў момант заключэння кантракту.

Тут няма прэмій і іх пазбаўлення. Пэўную колькасць гадзін у год доктар абавязаны прысвяціць падвышэнню кваліфікацыі, і, звычайна, гэта каштуе грошай. У параўнанні з Беларуссю тут сапраўды партнёрскія адносіны паміж работнікам, установай і сістэмай аховы здароўя. Мясцовыя дактары дазваляюць сабе працаваць у Швецыі, Нарвегіі і Вялікабрытаніі, паралельна працуючы ў Польшчы, паколькі польская адукацыя дазваляе працаваць у іншых краінах Еўропы, што не можа не адбівацца на ўзроўні мясцовай аховы здароўя. Але, калі ласка, без ілюзій — у Польшчы таксама нямала праблем.

Пра каранавірус пагаворым праз год

Еўрарадыё: Ці можна меркаваць пра эфектыўнасць сістэмы аховы здароўя дзяржавы па тым, як яна рэагуе на эпідэміі?

— Хутчэй не. Пра эфектыўнасць сістэмы аховы здароўя можна меркаваць па дзіцячай смяротнасці, па сардэчна-сасудзістых захворваннях. Ёсць і іншыя важныя паказчыкі. Эпідэмія — гэта нечаканая, экстраная сітуацыя. Яна не з'яўляецца стандартнай ні для якой сістэмы аховы здароўя і таму не можа адлюстроўваць яе эфектыўнасць. Гэта як цягнік, які сышоў з рэек: ці можна ацэньваць у такой сітуацыі якасць падрыхтоўкі экстраных службаў, якія займаюцца ліквідацыяй наступстваў? Вядома, не! Мноства фактараў уплываюць: дзе гэта адбылося, наколькі дасяжны раён катастрофы і г.д.

Эпідэмія, асабліва новага, невядомага раней захворвання, — гэта тое, да чаго нельга падрыхтавацца добра. Колькі забрала жыццяў эпідэмія чумы? А эпідэмія "іспанкі"? А ці былі гатовыя сістэмы аховы здароўя да распаўсюджвання ВІЧ-інфекцыі? Не! Але сёння ВІЧ кантралюецца, чума сустракаецца спарадычна, і з грыпам справы значна лепш, чым у 1918 годзе. Хочаце пагаварыць пра эпідэмію каранавіруса? Давайце сустрэнемся праз год. Вось тады можна будзе абмяркоўваць эфектыўнасць таго ці іншага дзеяння сістэмы. Прычым справа тут не толькі ў ахове здароўя.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.