"Трапіла пад замес": закрываюць адзін з найстарэйшых дзіцячых дамоў Беларусі

"Мае старэйшыя браты і сёстры падалі заявы на апеку, каб забраць да сябе тых дзяцей, якіх цяпер могуць пазбавіць сям'і і адправіць у інтэрнат. Мы катэгарычна не хочам, каб яны там апынуліся. Хочам, каб іх жыццё было не горшым за наша. Каб нашы малодшыя былі ўпэўненыя, што мы іх не кінем. Чаго хочуць самі дзеці, на жаль, дзяржава не цікавіцца", — распавядае Еўрарадыё былая выхаванка аднаго з найстарэйшых дзіцячых дамоў сямейнага тыпу ў Беларусі Марына Сагановіч.

17 траўня Адміністрацыя Ленінскага раёна Мінска вырашыла закрыць арганізацыю, якая праіснавала 29 гадоў. На дадзены момант тут выхоўваецца пяцёра дзяцей (мінімальная колькасць, пры якой магчымая праца). Аднаго хлопчыка вырашыў узяць пад апеку родны брат. Мінчанка Ірына, якая выхоўвае дзяцей, напісала заяву, што гатовая прыняць у сям'ю яшчэ адно дзіця, але ёй адмовілі. Днямі жанчыне прыйшло паведамленне "аб звальненні ў сувязі з ліквідацыяй" дзіцячага дома, таму лёс іншых чацвярых дзяцей, дваім з якіх хутка споўніцца 18, пакуль не вырашаны.

"Рашэнне было цудоўным чынам прынята пасля таго, як бацькі-выхавацелі былі затрыманыя адміністрацыяй за публічнае чытанне вершаў у цягніку", — каментуюць дакумент у адным з телеграм-чатаў. 

“Мы не маем паняцця, як копія рашэння трапіла ў сеціва. Так, дзіцячы дом будзе расфармаваны: 19 ліпеня маму звальняюць. У тэлеграме пішуць няпраўду: ніякіх кніг у цягніку яна не чытала, ехала ў электрычцы на рынак, трапіла пад агульны замес, быў суд. Цяпер усё складана, але мы спадзяемся, што дзеці застануцца ў нашай сям'і", — коратка апісвае сітуацыю Марына і пачынае свой аповед пра жыццё ў прыёмнай сям'і.

“Самая сапраўдная сям'я, самыя сапраўдныя тата і мама”

Марына Сагановіч: Я не магу назваць сваіх бацькоў прыёмнымі, як і наш дзіцячы дом — арганізацыяй. Самая сапраўдная сям'я, самыя сапраўдныя тата і мама. Яны заўсёды будуць для мяне роднымі. 

Мама забрала мяне з дома малюткі, калі мне было каля года. Прыйшла і ўбачыла самую прыгожую дзяўчынку. Бацькам давялося няпроста: я была вельмі слабенькай, доўга не магла проста нармальна сесці, загаварыла толькі ў чатыры гады. Хадзіць навучылася, трымаючы за пальчык то маму, то сваіх старэйшых. У сям'і на той момант я была самай малодшай з васьмі дзяцей. Цяпер нас васямнаццаць. 

Еўрарадыё: Як прайшло тваё дзяцінства? 

Марына Сагановіч: Бацькі рабілі для нас усё. Ніколі ў жыцці я не ведала, што такое голад, беднасць, адзінота. Маё дзяцінства было абсалютна шчаслівым: хадзіла ў садок, затым у школу, а потым і ў музычную школу — грала на флейце. Кожнае свята было незабыўным: мама шыла касцюмы, рыхтавала па пяць відаў печыва на салодкі стол, праводзіла конкурсы. Кампаніі збіраліся чалавек па сорак. Больш за ўсё ў нашай сям'і любяць Каляды. Напярэдадні мы ўсе збіраемся, клічам гасцей, камунікуем і лепім пельмені. Яны атрымліваюцца велізарныя, аж у рот не змяшчаюцца. Заўсёды ёсць адзін шчаслівы з шакаладам ад дзеда. Але самы любімы момант — падлік пельменяў. У адзін год налічылі больш за тысячу штук! Вось, колькі нас, вось, колькі можам!

На жаль, часам я чую ад людзей з’едлівасць у адрас сем'яў, накшталт нашай: маўляў, бацькі атрымліваюць сацыяльнае жыллё і льготы, нажываюцца на дзецях. Тады я ўспамінаю, як наш тата працаваў на трох працах, каб купляць нам садавіну і вазіць адпачываць, а мы чакалі выхадных, каб пабыць з ім, з'ездзіць за горад, пакатацца на санках. Вядома, часам сварыліся: брат мяне крыўдзіў, а я яму насіла цукеркі. Затое вось цяпер сябруем ўсе. 
 

Пазнаёмілася з біялагічнай маці, але засталася з той, якая выгадавала

Еўрарадыё: Як ты даведалася, што ў цябе ёсць біялагічная маці? Ты з ёй знаёмая?

Марына Сагановіч: Мне было шэсць гадоў, я збіралася ісці ў першы клас. Неяк вечарам мы сядзелі з мамай і яна спакойна распавяла, што часам здараецца так, што дзяцей нараджаюць, але не могуць выхоўваць, таму гэтым займаюцца іншыя людзі. Сказала, што дзесьці ёсць яшчэ адна мая мама, але яны з бацькам усё роўна мяне моцна любяць і лічаць роднай. Пазней я даведалася, што яна з усімі так размаўляла напярэдадні школы, каб мы даведаліся нашу гісторыю ад яе, а не інтэрпрэтацыю ад настаўнікаў ці аднакласнікаў. Дарэчы, у бацькоў ёсць двое родных па крыві дзяцей, нас выхоўвалі аднолькава.

Калі мне было 13 гадоў, мая біялагічная мама раптам аб'явілася і захацела мяне забраць. У той момант у мяне рухнула ўсё. Я не разумела, як такое магчыма, бо я ж не рэч, якую можна пераставіць. Я жывая, і ў мяне ўжо ёсць сям'я, якая мяне любіць, а маці, на жаль, — абсалютна чужы для мяне чалавек. Але законы такія, што цябе ў любы момант могуць пераставіць, як пешку. Мне пашанцавала, што на той момант мне ўжо паспела споўніцца 13 — і з гэтага моманту я магла сама выбіраць, з кім жыць. Вядома ж, я выбрала бацькоў, якія мяне гадавалі. З мамай мы маем зносіны раз на год, і адзінае, што мне хочацца ёй сказаць, дык гэта дзякуй за жыццё і такую велізарную сям'ю.

Еўрарадыё: Атрымліваецца, калі б табе было менш за 13, цябе б не пыталіся? Што ты думаеш аб сістэме сацыяльнай абароны дзяцей у Беларусі? 

Марына Сагановіч: Так, і ў падобных выпадках так адбываецца з усімі дзецьмі, якіх выхоўваюць прыёмныя бацькі. Гэта вельмі страшна, таму што вы не ўяўляеце, наколькі скалечаныя ўнутры дзеці, ад якіх адмаўляюцца бацькі. Хтосьці трапляе ў прытулак, дзіцячы дом або інтэрнат. Камусьці пашанцуе — у сям'ю. Але атрымліваецца, што нават у гэтым выпадку дзіця не застрахаванае ад таго, каб у адзін момант яго зноў яе не пазбавілі. На жаль, у гэтай сістэме ніхто не цікавіцца тым, што хоча дзіця. Усё вырашаюць за цябе.

Калісьці раней у Беларусі сіротам давалі кватэры. Гэта хаця б давала ім магчымасць спакойна пачаць самастойнае жыццё. Цяпер жа сірот пазбавілі нават гэтага. Выходзіць, што дзеці пакідаюць інтэрнаты, якія, насуперак распаўсюджанай думцы, больш нагадваюць турмы, чым дзіцячыя лагеры, і аказваюцца адзін на адзін са светам без якіх-небудзь жыццёвых навыкаў, якія непрыкметна набываюцца, калі ты жывеш у сям'і. Многія пра гэта не задумваюцца або ў лепшым выпадку адкупляюцца бяздумнай пакупкай каробкі алоўкаў падчас чарговай акцыі да новага года ў гандлёвым цэнтры.
 

Задумвалася аб тым, што калі-небудзь працягну маміну справу

Еўрарадыё: Чаму ты баішся, што тваіх малодшых сястру і братоў адправяць у інтэрнат або ў звычайны дзіцячы дом? 

Марына Сагановіч: Калі дзеці трапляюць да такіх людзей, як мае бацькі, яны трапляюць у сапраўдную сям'ю, дзе ім дораць больш увагі. Мае мама і тата прыклалі шмат намаганняў, каб выхаваць сумленных, добрых, працавітых людзей, заўсёды прыслухоўваючыся да нашага меркавання і жаданняў.

Пасля школы я атрымала прафесію страхавога агента і аператара. Але мяне заўсёды цягнула да дзяцей, я нават задумвалася аб тым, што калі-небудзь працягну маміну справу. Я працавала ў садку выхавацелькай у ясельнай групе, затым паспрабавала сябе ў якасці барыста, але зразумела, што з дзецьмі мне працаваць бліжэй, і стала прыватнай няняй.

Сярод маіх братоў і сясцёр ёсць айцішнік, які арганізаваў мноства чэмпіянатаў па камп'ютарных гульнях у Беларусі, урач-педыятр, памочнік урача, фармацэўт, аператар паштовай сувязі, тынкоўшчык і плітачнік-абліцоўшчык, муляр і іншыя добрыя спецыялісты. Многія дзеці, якія апынуліся ў нашай сям'і, былі слабымі, хваравітымі, патрабавалі асаблівага догляду і ўвагі. Нашы бацькі з усім гэтым справілася, даглядалі за намі як за роднымі. Усім хапала любові, клопату і ласкі.